Η επιστροφη της εκλογικης μαγειρικης: τα κυβερνητικα σχεδια για τον εκλογικο νομο

Το εργαλείο του εκλογικού νόμου είχε πάντοτε περίοπτη θέση στην ιστορία των κοινοβουλευτικών πρακτικών στην Ελλάδα. Στις εκλογές του 1956, για παράδειγμα, το διαβόητο «τριφασικό» σύστημα κατάφερε να δώσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην ΕΡΕ παρότι είχε έρθει… δεύτερη πίσω από τη Δημοκρατική Ένωση. Πάντως, τα περισσότερα εκλογικά συστήματα που δοκιμάστηκαν στην Ελλάδα ήταν ενισχυμένης αναλογικής, δηλαδή συστήματα που με διάφορους τρόπους και σε διάφορους βαθμούς ενίσχυαν το πρώτο κόμμα – είτε με όρια για την πρόσβαση στη δεύτερη κατανομή, όπως το 17% των εκλογών του 1981, είτε με αύξηση των εδρών που διατίθενται στο πρώτο κόμμα στην πρώτη κατανομή (το «συν ένα» που ίσχυε για χρόνια), ή στην τρίτη κατανομή, είτε με την απλή μέθοδο της πριμοδότησης του πρώτου κόμματος με «μπόνους» εδρών, όπως οι 50 που προσφέρει το τρέχον εκλογικό σύστημα. Λογική ενισχυμένης αναλογικής φέρνει και το κατώφλι του 3%, που σημαίνει ότι κόμματα που με την απλή αναλογική θα είχαν κοινοβουλευτική παρουσία δεν εισέρχονται στη Βουλή, με τις έδρες αυτές να αποδίδονται στα μεγαλύτερα κόμματα.

Στη μνημονιακή περίοδο, με την κατάρρευση του προηγούμενου δικομματισμού στις εκλογές του 2012 και την εμφάνιση νέων κομμάτων, το ισχύον σύστημα με το μπόνους των 50 εδρών δεν κατάφερε δώσει αυτοδύναμα κόμματα –θα χρειαζόταν ένα ποσοστό τουλάχιστον 37%–, έδωσε, όμως, εξαρχής στο κόμμα που θα ήταν πρώτο με τουλάχιστον 30% τη δυνατότητα να έχει τον πρώτο λόγο στο σχηματισμό κυβέρνησης – αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι με 30% το πρώτο κόμμα ξεκινάει από μια βάση 125-130 βουλευτών.