Βενεζουέλα: Η επανάσταση… σε χαρτί υγείας

Αυτές τις μέρες το να είσαι από τη Βενεζουέλα δεν είναι και τόσο… υγιεινό. Η χώρα ξέμεινε από χαρτί υγείας εξαιτίας των ελέγχων τιμών στα προϊόντα πρώτης ανάγκης που κάνει η κυβέρνηση, αλλά και τους συναλλαγματικούς περιορισμούς. Το σκηνικό μοιάζει βγαλμένο από ταινία του Γούντι Άλεν, σχολιάζει ο Daniel Gross.

Η Βενεζουέλα ξέμεινε από χαρτί υγείας. Για να καταπολεμήσει τη χρόνια έλλειψη, η κυβέρνηση δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα εισάγει τις εξαιρετικά αναγκαίες προμήθειες. Σε μια σκηνή που θυμίζει τις «Μπανάνες» του Γούντι Άλεν, ο υπουργός Εμπορίου

Αλεχάντρο Φλέμινγκ διακήρυξε αυτή την εβδομάδα ότι «η επανάσταση θα φέρει στη χώρα το ισοδύναμο των 50 εκατομμυρίων ρολών χαρτιού τουαλέτας».
Πώς μια ολόκληρη χώρα 28 εκατομμυρίων ανθρώπων ξέμεινε από χαρτί υγείας; Δεν θα έπρεπε να συμβεί η ξαφνική έλλειψη του προϊόντος. Παντοπωλεία και λιανοπωλητές ξέρουν πώς να διαχειρίζονται την προσφορά. Όταν τα αποθέματα λιγοστεύουν, παραγγέλνουν περισσότερα. Κι όμως, αυτό συνέβη στη Βενεζουέλα.

Ο πρόεδρος Νικολάς Μαντούρο και το καθεστώς του έχουν κατηγορήσει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης και τα μέσα ενημέρωσης ότι πυροδοτούν την «υπερβολική ζήτηση» για χαρτί υγείας. Αλλά στην πραγματικότητα, αυτό το κάνει η οικονομική πολιτική της χώρας. Αν και έχει γίνει οικονομικά δυσκοίλια έπειτα από χρόνια Μπολιβαριανής-σοσιαλιστικής διακυβέρνησης από τον Ούγκο Τσάβες και τον διάδοχό του, Μαντούρο, είναι στην πραγματικότητα μια αρκετά προηγμένη οικονομία. Χάρη στα τεράστια αποθέματα πετρελαίου, είναι μια πυκνοκατοικημένη χώρα, που καταλαμβάνει την 34η θέση στον κόσμο στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, με ένα κατά κεφαλήν ΑΕΠ περίπου στα 13,200 δολάρια. Αυτό ισοδυναμεί περίπου με της Ρουμανίας ή της Βουλγαρίας, καμία από τις οποίες δεν βίωσε την έλλειψη χαρτιού τουαλέτας.

Αλλά με πολλούς τρόπους, η Βενεζουέλα απλά δεν είναι μια λειτουργική οικονομία. Η οικονομική πολιτική του καθεστώτος Τσάβες θα μπορούσε ευγενικά να χαρακτηρισθεί ανορθόδοξη. Ο Τσάβες συχνά μάλωνε με τους εμπορικούς εταίρους. Σε μια προσπάθεια να σταματήσει η φυγή κεφαλαίων, η Βενεζουέλα θέσπισε και εφάρμοσε αυστηρούς συναλλαγματικούς ελέγχους -που σημαίνει ότι είναι δύσκολο να χρησιμοποιούν το τοπικό νόμισμα για να αγοράσουν ξένα προϊόντα. Ο ετήσιος πληθωρισμός ξεπερνά το 20 τοις εκατό. Ακόμη χειρότερα, ως μέρος των προσπαθειών του Τσάβες να βελτιώσει την κατάσταση των φτωχών, στη Βενεζουέλα έχουν επιβληθεί εδώ και χρόνια και επιβάλλονται αυστηροί έλεγχοι τιμών σε βασικά καταναλωτικά αγαθά -από το μαγειρικό λάδι ως τα προϊόντα από χαρτί.

Ο συνδυασμός του ελέγχου των τιμών και των ελέγχων συναλλάγματος δημιουργεί πρόβλημα. Ενώ μπορεί να είναι καλός για τους καταναλωτές βραχυχρόνια, μπορεί να είναι κακός σε μακροπρόθεσμη βάση. Αν η κυβέρνηση καθορίζει την τιμή σε κάθε αγαθό -παπούτσια, πετρέλαιο, σιτάρι, ή προϊόντα από χαρτί- σε τιμή χαμηλότερη από ό,τι κοστίζει σε κάποιον να το κάνει και να το διανείμει, δεν υπάρχει κίνητρο για να καλύψουν τη ζήτηση οι τοπικοί προμηθευτές. Πείτε πως η πολιτική της κυβέρνησης προβλέπει ότι ένα ρολό χαρτί τουαλέτας πρέπει να κοστίζει 50 σεντς, αλλά οι προμήθειες και η εργασία που χρειάζονται για να δημιουργηθεί ένα ρολό κοστίζουν 52 σεντς. Οι τοπικοί παραγωγοί απλά θα σταματήσουν την παραγωγή, ή θα βρουν τρόπους για να εξάγουν τα προϊόντα τους σε γειτονικές χώρες, όπου θα μπορούν να πετύχουν μια υψηλότερη τιμή, ή να τα πωλούν στη μαύρη αγορά. Το αποτέλεσμα: η έλλειψη για τους οικιακούς καταναλωτές. Στη θεωρία, όταν οι εγχώριοι προμηθευτές μειώσουν τα αποθέματα και την παραγωγή, τα εισαγόμενα προϊόντα θα μπορούσαν να πάρουν τη σκυτάλη. Αλλά οι συναλλαγματικοί έλεγχοι καθιστούν δύσκολο για τις εταιρείες στη Βενεζουέλα να εισάγουν εμπορεύματα ελεύθερα. Δεν χρειάζεται να είσαι θιασώτης της Έιν Ραντ για να καταλάβεις ότι όταν υπάρχει ελάχιστη ή καθόλου δυνατότητα κέρδους από μία οικονομική δραστηριότητα, η αγορά θα σταματήσει να την παρέχει.

thedailybeast