Βαθαίνει η πολιτική κρίση στην Πορτογαλία

Βαθαίνει ακόμα περισσότερα η πολιτική κρίση στην Πορτογαλία, καθώς ο πρόεδρος Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα απέρριψε την πρόταση της κυβέρνησης να ανασχηματιστεί για να τερματιστεί η κρίση στο εσωτερικό της, κάτι που ορισμένοι παρατηρητές χαρακτήρισαν «ωρολογιακή βόμβα». Ο πρόεδρος της δημοκρατίας της Πορτογαλίας πρότεινε μια διακομματική συμφωνία με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης που τάσσονται υπέρ του μνημονίου

δανεισμού, ώστε να εξασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή υποστήριξη στα μέτρα λιτότητας που απαιτούνται στη χώρα προκειμένου αυτή να εξέλθει από το πρόγραμμα διεθνούς χρηματοοικονομικής στήριξης το 2014 και κατόπιν να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές.

Η κίνηση έκπληξη ήρθε ακριβώς τη στιγμή που ο συντηρητικός πρωθυπουργός Πέδρο Πάσος Κοέλιο νόμιζε ότι είχε ξεπεράσει την κρίση του υπουργικού συμβουλίου, με την επίτευξη μιας συμφωνίας. Η απόφαση ήταν μια προειδοποιητική βολή για όλα τα μεγάλα κόμματα, που δείχνει ότι ο συντηρητικός πρόεδρος δεν θεωρεί ότι κάποιο από αυτά είναι σε θέση να κυβερνήσει αποτελεσματικά έως ότου λήξει η συμφωνία διάσωσης ΕΕ-ΔΝΤ, τον Ιούνιο του 2014. «Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση η οποία απαιτεί από τα πολιτικά κόμματα να εξέλθουν από τη ζώνη άνεσής τους» δήλωσε η Μαρίνα Κόστα Λομπο, πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας.

Ήταν δύσκολο να προβλεφθεί το πώς οι πολιτικοί ηγέτες θα αντιμετωπίσουν την πρόκληση του προέδρου μέχρι να πραγματοποιηθούν οι εσωτερικές συνεδριάσεις του κόμματος και οι διαβουλεύσεις με τον πρόεδρο. Ο Καβάκο Σίλβα ήταν ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, από το 1985-1995, και θεωρείται από τους αναλυτές ως σταθερή πολιτική αξία. Έχει συχνά ειπωθεί ότι δεν θέλει να χρησιμοποιήσει «την ατομική βόμβα», αναφερόμενος σε πρόωρες εκλογές.

Σύμφωνα με το καταστατικό της Πορτογαλίας, ο πρόεδρος έχει την εξουσία να διαλύσει το κοινοβούλιο και να ζητήσει εκλογές. Η κίνηση του Καβάκο Σίλβα προκάλεσε έντονη κριτική σε μια χώρα που έχει βρεθεί στην χειρότερη οικονομική ύφεση από το 1970, υπό το βάρος της λιτότητας που επέβαλε το σχέδιο διάσωσης. «Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να ξεπεράσει το πολιτικό αδιέξοδο μεταξύ των κομμάτων του κυβερνώντος συνασπισμού, προσθέτοντας άλλο ένα πρόβλημα σε εκείνο που προϋπήρχε», έγραψε η καθημερινή Publico σε ένα κύριο άρθρο. «Αποφάσισε να πάρει την εξουσία».

Τέτοιες κατηγορίες δεν γίνονται ελαφρά τη καρδία στη χώρα που είχε τη μεγαλύτερη δικτατορία της δυτικής Ευρώπης, με τον Αντόνιο Σαλαζάρ. Η κεντροαριστερή αντιπολίτευση των Σοσιαλιστών, οι οποίοι προηγούνται στις δημοσκοπήσεις, αντιμετωπίζουν το πιο σκληρό δίλημμα καθώς ήταν στην εξουσία όταν η χώρα ζήτησε ένα σχέδιο διάσωσης το 2011 και τώρα απαιτούν εκλογές. Το κόμμα θα συνεδριάσει σήμερα.

«Μεταξύ σφύρας και άκμονος»

«Δεν είναι αποδεκτό να καθυστερήσει τις εκλογές και να αναγκάσει τους Σοσιαλιστές να δεσμευτούν στις πολιτικές λιτότητας που έχουν οδηγήσει τη χώρα σε μια κοινωνική, πολιτική και οικονομική καταστροφή», δήλωσε ο πρώην αρχηγός των Σοσιαλιστών Εντουάρντο Φέρο Ροντρίγκες. Είπε ότι ο πρόεδρος είχε θέσει τους Σοσιαλιστές μεταξύ «σφύρας και άκμονος».

Ο Καβάκο Σίλβα δήλωσε ότι η κυβέρνηση συνασπισμού παραμένει αλλά δεν εγκρίνει τον προτεινόμενο ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου από τους Σοσιαλδημοκράτες και τον μικρό εταίρο τους, το δεξιό κόμμα CDS-PP. Ο Πάσος Κοέλιο θα συναντηθεί με τον Σίλβα σήμερα.

Η κρίση πυροδοτήθηκε από την παραίτηση την περασμένη εβδομάδα του υπουργού Εξωτερικών και επικριτή της λιτότητας Πάουλο Πόρτας, απειλώντας την συνοχή της κυβέρνησης, καθώς ο Πόρτας είναι επίσης πρόεδρος του CDS-PP. Ο Πάσος Κοέλιο κανόνισε έκτακτες συναντήσεις και ανακοίνωσε το Σάββατο ότι θα προωθήσει τον Πόρτας σε αναπληρωτή πρωθυπουργό, αρμόδιο για τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής, ώστε να διορθώσει το ρήγμα.

Το σχέδιο θα απέφευγε την ανάγκη για εκλογές σύντομα και θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να κυβερνήσει μέχρι τη λήξη της θητείας της το 2015. Αναλυτές αναφέρουν ότι οι εκλογές τώρα θα διέκοπταν τις μεταρρυθμίσεις που επέβαλαν οι πιστωτές της Λισαβόνας. Ακόμα, λένε ότι η Πορτογαλία θα αναγκαστεί να διαπραγματευθεί ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης, εάν η σταθερότητα δεν επιστρέψει γρήγορα. Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ ήταν προγραμματισμένο θα μεταβούν στη Λισαβόνα στις 15 Ιουλίου για να συζητήσουν την επόμενη διάσωσή τους. «Μετά την αναταραχή της περασμένης εβδομάδας, όταν φαινόταν ότι είχε βρεθεί μια λύση, η ανακοίνωση του προέδρου έρχεται ως έκπληξη», δήλωσε ένας αναλυτής.

reuters