Τουρκία: Η οικονομία βάζει φρένο στις φιλοδοξίες Ερντογάν

Ενώ η Τουρκία προετοιμάζεται για τις εκλογές του Ιουνίου, η 13ετής κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα απειλή: τη μειωμένη πίστη των ψηφοφόρων στην αξιόπιστη οικονομική διαχείρισή της. Αφότου ανήλθε στην εξουσία στις αρχές της οικονομικής κρίσης, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κυριάρχησε στο πολιτικό τοπίο της Τουρκίας, κερδίζοντας έξι διαδοχικές

εκλογές. Ακόμα και μετά από ένα κύμα διαδηλώσεων και σκάνδαλα διαφθοράς, πέτυχε μια πειστική νίκη στις τοπικές εκλογές του περασμένου έτους.

Καθώς έχει πληγεί, όμως, από ένα συνδυασμό στασιμότητας της οικονομικής ανάπτυξης, αποδυνάμωσης της εμπιστοσύνης των επενδυτών και ανησυχιών σχετικά με τις αρμοδιότητες του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, το AKP εισέρχεται στις εκλογές με την πλειοψηφία των ψηφοφόρων να θεωρεί κακή την διαχείριση της οικονομίας. Και αυτό αποτελεί έναν πραγματικό κίνδυνο για τη συνέχιση των πολιτικών φιλοδοξιών του Ερντογάν.

Μια έρευνα του Κέντρου Στρατηγικών και Κοινωνικών Ερευνών Metropoll από τον Απρίλιο έδειξε ότι το 57% των ψηφοφόρων αποδοκίμαζε την διαχείριση της οικονομίας της Τουρκίας, αξίας 800 δις δολ., ενώ την ενέκρινε μόλις το 34%- ένα ιστορικό χαμηλό. Τον Μάιο, η καταναλωτική εμπιστοσύνη υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο από το Μάρτιο του 2009, όταν η παγκόσμια οικονομική κρίση ώθησε την Τουρκία σε ύφεση. Η ανεργία –που βρίσκεται για Πέμπτη χρονιά στο υψηλό του 11%- είναι η μεγαλύτερη ανησυχία των ψηφοφόρων, σύμφωνα με έρευνα του Απριλίου που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο Koc με έδρα την Κωνσταντινούπολη, στην οποία οι συμμετέχοντες είπαν ότι η κυβέρνηση δεν καταφέρνει να παράσχει οικονομική ανάπτυξη.

Το αποτέλεσμα εν όψει των εκλογών της 7ης Ιουνίου είναι ότι πολλοί ψηφοφόροι, για πρώτη φορά σε μια δεκαετία, αμφισβητούν τους ισχυρισμούς του ΑΚΡ για την οικονομία. Αυτό που διακυβεύεται είναι η ικανότητα του Ερντογάν να πραγματοποιήσει έναν στόχο που επιδιώκει εδώ και καιρό: να μετατρέψει την τελετουργική προεδρία σε μία εκτελεστική αρχή, οπλισμένη με εξουσίες που σήμερα κατέχει ο πρωθυπουργός -η δουλειά που είχε από το 2003 μέχρι τον Αύγουστο. Για να το κάνει αυτό, το ΑΚΡ πρέπει να βασιστεί στο άνετο λαϊκό προβάδισμά του και να επεκτείνει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του, ένα δύσκολο έργο καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης συσπειρώνουν τους ψηφοφόρους ενάντια σε αυτό που αποκαλούν αυταρχική στροφή και κακοδιαχείρηση του Ερντογάν. Ο πρόεδρος απέρριψε την κριτική ως μια προσπάθεια να εκτροχιάσουν την πορεία της Τουρκίας.

Ο Ερντογάν εξακολουθεί να παραμένει ο πιο δημοφιλής πολιτικός της Τουρκίας, σύμφωνα με την έρευνα του Metropoll. Προσπαθεί καθημερινά για να ενισχύσει την υποστήριξη του κόμματός του, παρά τους συνταγματικούς περιορισμούς που απαιτούν από τον πρόεδρο να παραμείνει ακομμάτιστος. Οι κακές προοπτικές της οικονομίας αποτελούν καθοριστικό παράγοντα μείωσης της δημοτικότητας του ΑΚΡ, που κυμαίνεται γύρω στο 42% σε πρόσφατες έρευνες, από 52% που ήταν στις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους. Η αλλαγή σηματοδοτεί επίσης κάτι άγνωστο για ένα κόμμα που υπερηφανεύεται για τον τριπλασιασμό των ονομαστικών εισοδημάτων και τον περιορισμό του ανεξέλεγκτου πληθωρισμό, απ’ όταν ανέλαβε την εξουσία.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που βάσιζαν εδώ και καιρό τις προεκλογικές τους εκστρατείες σε ιδεολογικές γραμμές, επικεντρώθηκαν στην οικονομία, αμφισβητώντας την απόδοση της κυβέρνησης και προσφέροντας νέες υποσχέσεις δαπανών. Η κυβέρνηση λέει ότι οι προτάσεις της αντιπολίτευσης απειλούν να εκτροχιάσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία και θα προκαλέσουν οικονομικές κρίσεις, κάτι αρκετά συχνό πριν αναλάβει την εξουσία το ΑΚΡ. «Το κύριο θέμα σε αυτές τις εκλογές είναι η οικονομία. Σε σύγκριση με τις δύο προηγούμενες εκλογές, οι προοπτικές είναι πιο δύσκολες για το AKP» επισημαίνει ο Adil Gur, επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων AG Research Inc.

Προσπαθώντας να ενισχύσει την εμπιστοσύνη στην οικονομική διαχείρισή της, η κυβέρνηση εγκαινιάζει συνεχώς έργα υποδομής –από ένα αεροδρόμιο, μέχρι ένα τεχνητό νησί στη Μαύρη Θάλασσα με οικονομικά προσιτά συγκροτήματα κατοικιών. «Το μέλλον της Τουρκίας είναι λαμπρό. Η πολιτική σταθερότητα είναι το θεμέλιο της οικονομικής σταθερότητας», δήλωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλί Μπαμπατζάν, επικεφαλής της οικονομίας. Μέχρι και το 2013, η Τουρκία ήταν ακόμα ένα αναδυόμενο αστέρι των αγορών, απολαμβάνοντας έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στον κόσμο, καθώς οι ξένοι επενδυτές έριχναν χρήματα σε τουρκικές μετοχές και ομόλογα.

Αλλά οι επενδυτές υποστηρίζουν ότι πολλοί παράγοντες έχουν αφαιρέσει τη λάμψη της οικονομίας της. Πολλοί πούλησαν κεφάλαια ενώ η κυβέρνηση αντιμετώπιζε καταγγελίες περί διαφθοράς και ξεκίνησε μια ευρεία καταστολή των αντιφρονούντων, με στόχο τον Τύπο και την απαγόρευση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς η επιχειρηματική δραστηριότητα και οι επενδύσεις υποχώρησαν, ο πρόεδρος επέπληξε τους φορείς χάραξης πολιτικής στις αρχές του τρέχοντος έτους για τη μη μείωση των επιτοκίων αρκετά γρήγορα ώστε να τονώσουν τις επενδύσεις. Οι επιθέσεις συνέβαλαν σε ρευστοποιήσεις της λίρας που συνέβαλαν στο να φτάσει ο πληθωρισμός στο 7,9% τον Απρίλιο.

Οι τουρκικές μετοχές έχουν πέσει και η λίρα έχασε περισσότερο από το 20% της αξίας της από τις αρχές του 2014, ξεπερνώντας άλλες μειώσεις νομισμάτων από αναδυόμενες αγορές. Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας της Τουρκίας δείχνουν ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις από την αρχή του έτους μέχρι το Μάρτιο μειώθηκαν κατά ένα τρίτο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014.

Οι επενδυτές ανησυχούν επίσης για τις αλλαγές στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς ο Μπαμπατζάν, ο οποίος χαίρει του σεβασμού τους, δεν θα συνεχίσει σε μία τέταρτη συνεχόμενη θητεία. Ούτε οι αρχηγοί των κομμάτων, ούτε ο Ερντογάν έχουν ορίσει αντικαταστάτη, αλλά οι αγορές φοβούνται ότι θα μπορούσε να είναι ένας από τους πιο λαϊκιστές συμβούλους του προέδρου. Η επιδεινούμενη εικόνα έχει προκαλέσει πλήγμα στην εμπιστοσύνη των ανθρώπων στους δρόμους και στα παζάρια, όπου πολλοί ψηφοφόροι θεωρούν ότι η κυβέρνηση έχει χάσει την επαφή της με την καθημερινότητα.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα