Το μυστικό σχέδιο λιτότητας του Σόιμπλε για την Γερμανία

Η γερμανική κυβέρνηση και η αντιπολίτευση σχεδιάζουν γενναιόδωρα επιδόματα για τους συνταξιούχους, τις οικογένειες και τους μακροχρόνια άνεργους, εν όψει των εκλογών. Όμως, ο υπουργός οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σχεδιάζει κρυφές περικοπές για να αντιμετωπίσει την αδύναμη οικονομία, γράφει το Deer Spiegel.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ

Υπάρχουν πολλές ανάλογες δηλώσεις στο ρεπερτόριο του Σόιμπλε. «Η Γερμανία είναι σαφώς κερδισμένη από το ευρώ», συνηθίζει να λέει ο υπουργός. Αλλά αν ότι έχει γράψει το επιτελείο του κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων είναι αλήθεια, οι Γερμανοί σύντομα θα διαπιστώσουν ότι τα υποτιθέμενα κέρδη τους είναι τελικά ζημιές. Η κυβέρνηση στο Βερολίνο ζει σε μια διπλή πραγματικότητα. Στα κεντροδεξιά κόμματα σχεδιάζουν να ενισχύσουν τα προνόμια για τις οικογένειες, τους συνταξιούχους και τους μακροχρόνια ανέργους, σε μια προσπάθεια να κερδίσουν ψηφοφόρους στις επερχόμενες εκλογές.

Αντίθετα, λόγω της οικονομικής ύφεσης, οι ειδικοί στο υπουργείο του Σόιμπλε αναμένουν ένα εντελώς διαφορετικό σενάριο: Η επόμενη κυβέρνηση – ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι καγκελάριος και ποια κόμματα θα είναι στην εξουσία – δεν θα είναι σε θέση να αυξήσει τις δαπάνες. Αντ ‘αυτού, θα πρέπει να επιβάλει αυστηρή λιτότητα.

Σύμφωνα με τις συστάσεις του επιτελείου Σόιμπλε, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης του ευρώ, η Γερμανία θα πρέπει να αυξήσει δραστικά τους φόρους και να κάνει οδυνηρές περικοπές στις κοινωνικές υπηρεσίες κατά τα επόμενα χρόνια. Αυτές οι ιδέες δεν ταιριάζουν με το τρέχον πολιτικό κλίμα στη Γερμανία, η οποία εδώ και μήνες έχει αρχίσει μια παθιασμένη συζήτηση σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν επιπλέον χρήματα για την καταπολέμηση της φτώχειας των ηλικιωμένων και να βελτιωθεί η ζωή για τους χαμηλόμισθους. Ο Σόιμπλε θεωρεί, ωστόσο, ότι οι προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων του είναι ρεαλιστικές. Έχει εγκρίνει ρητά τις προτάσεις τους και τους διέταξε να συνεχίσουν να εργάζονται για το πρόγραμμα μείωσης των δαπανών. Την ίδια στιγμή, ο ίδιος έχει διατάξει αυστηρή μυστικότητα για να αποφευχθούν τυχόν αρνητικές επιπτώσεις στις προεκλογικές εκστρατείες του κόμματός του για τις επερχόμενες εκλογές στην Κάτω Σαξονία, τον Ιανουάριο και τις γενικές εκλογές το φθινόπωρο του 2013.

Οι Γερμανοί αντιμετωπίζουν ένα πικρό déjà vu. Ήταν μόλις πριν από 10 χρόνια όταν ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ των κεντρο-αριστερών Σοσιαλδημοκρατών (SPD) και ο συντηρητικός αντίπαλός του Έντμουντ Στόιμπερ αγωνίστηκαν σε μια προεκλογική εκστρατεία που επικεντρώθηκε κυρίως στην κοινωνική δικαιοσύνη. Μετά τη νίκη του Σρέντερ, κατέστη σαφές ότι η Γερμανία στριμώχθηκε για μετρητά. Στη συνέχεια, ο καγκελάριος εισήγαγε τη ριζοσπαστική – και καθόλου δημοφιλή – του “Ατζέντα 2010″ με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Αυτή τη φορά, η ομάδα του Σόιμπλε έχει υπολογίσει ότι μπορεί να απαιτηθούν ακόμα μεγαλύτερες περικοπές.

Δυσοίωνες ιστορικές περικοπές

Αυτό που οι αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών έχουν εισάγει υπό τον φαινομενικά αθώο τίτλο «μεσοπρόθεσμοι στόχοι του προϋπολογισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης» δεν είναι τίποτα άλλο από το πιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα λιτότητας στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.

Προκειμένου να μην επιβαρυνθεί η κυβέρνηση με επιπλέον χρέος, οι αξιωματούχοι εξετάζουν τις επιδοτήσεις, τα δικαιώματα και τις κοινωνικές παροχές αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Υπάρχουν επίσης σχέδια για αύξηση των φόρων. Τα Στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών προτείνουν την αύξηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από το 7% – που ισχύει σήμερα για είδη όπως βιβλία, τρόφιμα και εισιτήρια – με τον τακτικό συντελεστή ΦΠΑ του 19%. Αυτό από μόνο του θα επιτρέψει στο κράτος να εισπράξει επιπλέον 23 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.

Η ομάδα Σόιμπλε θέλει να κάνει περικοπές 10 δις ευρώ από τις εισφορές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στο γερμανικό ταμείο υγείας, το οποίο επί του παρόντος βοηθά στη σταθεροποίηση των ασφαλίστρων στο ασφαλιστικό σύστημα. Την ίδια στιγμή, ξέρουν ότι τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία της Γερμανίας θα χρειαστούν περισσότερα χρήματα τα επόμενα χρόνια, καθώς αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού. Αυτό τους οδήγησε να εξετάσουν την εισαγωγή μιας επιπλέον χρέωσης στο φόρο εισοδήματος για την υποστήριξη του συστήματος.

Το σχέδιο ζητά επίσης από τα ασφαλιστικά ταμεία να κάνουν το καθήκον τους. Την ίδια στιγμή, ο Σόιμπλε σκοπεύει να αντισταθμίσει το αναμενόμενο εργασιακό έλλειμμα.. Δεδομένου ότι η γενιά του baby boom της δεκαετίας του ’50 και του ’60 θα συνταξιοδοτηθεί στο μέλλον, οι Γερμανοί θα πρέπει να αναμένουν ότι θα εργαστούν περισσότερο. Το υπουργείο προβλέπει ότι η ηλικία συνταξιοδότησης παραμένει στα 67, αλλά η περίοδος συνταξιοδότησης θα πρέπει “να συνδεθεί με το προσδόκιμο ζωής.” Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο ζουν οι Γερμανοί τόσο περισσότερο πρέπει να εργάζονται – αν είναι ανάγκη και πέρα ​​από την ηλικία των 67 ετών.

Μέτρα για την αποθάρρυνση της πρόωρης συνταξιοδότησης

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ομάδα του Σόιμπλε θέλει να κάνει ακόμη και την πρόωρη συνταξιοδότηση λιγότερο ελκυστική. Μέχρι τώρα, οι συνταξιούχοι οι οποίοι εγκαταλείπουν το εργατικό δυναμικό πριν φτάσουν την νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης έπρεπε να δεχθούν κατά 3,6% μείωση στις πληρωμές των συντάξεών τους για κάθε έτος. Στο μέλλον, αυτό θα είναι 6,7%.

Οι χήρες και οι χήροι θα πρέπει να σφίξουν το ζωνάρι τους. Επί του παρόντος, ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 55% της σύνταξης του θανόντος συζύγου. Η ιδέα είναι να μειωθεί σημαντικά το ποσοστό αυτό στο μέλλον. Η πρωτοβουλία αυτή θα εξοικονομήσει ετησίως δισεκατομμύρια ευρώ για το κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο.

Στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών θεωρούν επιπλέον περικοπές σε κοινωνικές υπηρεσίες αναπόφευκτες, αν πρόκειται να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα σε άλλους τομείς, όπως για παράδειγμα την επισκευή δρόμων και τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι επενδύσεις αυτές θα «συνεπάγονται μεγαλύτερους περιορισμούς στην καταναλωτική δαπάνη», όπως αναφέρει το σχέδιο.

Οι προτάσεις από το υπουργείο του Σόιμπλε χρησιμεύουν για την ενίσχυση μιας ρύθμισης που έχει κατοχυρωθεί στο γερμανικό σύνταγμα τα τελευταία χρόνια: το λεγόμενο φρένο χρέους, το οποίο απαιτεί η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση να “διατηρεί έναν σχεδόν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό”, αρχίζοντας το 2016 .

Η κυβέρνηση θα εξακολουθεί να είναι σε θέση να δανείζεται σε κάποιο βαθμό. Το 2016, για παράδειγμα, θα έχει τη δυνατότητα να δανειστεί περίπου 10 δις ευρώ. Ωστόσο, ο Σόιμπλε και το προσωπικό του λένε ότι η Γερμανία δεν θα πρέπει να εξαντλεί πλήρως αυτό το πεδίο για δανεισμό. Επισημαίνουν επίσης ότι προτίθενται να διασφαλίσουν τον εθνικό προϋπολογισμό από σειρά κινδύνων.

Ένα από τα παραδείγματα που αναφέρουν είναι «μια απότομη οικονομική ύφεση». Αν η οικονομία καταρρεύσει, όπως έγινε και στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2009, η εμπειρία έχει δείξει ότι τα δημόσια ταμεία θα πιεστούν ιδιαίτερα. Τα φορολογικά έσοδα θα μειωθούν, ενώ οι δαπάνες, όπως για τους ανέργους, θα αυξηθούν.

Αυτό μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στα δημόσια οικονομικά. Μετά την πρόσφατη ύφεση, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 65 σε περίπου 83% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Οι εμπειρογνώμονες του Σόιμπλε λένε ότι η χώρα δεν μπορεί να αντέξει και άλλη αύξηση του δημόσιου χρέους και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ήρθε η ώρα να λάβουν τα κατάλληλα αντίμετρα.

Η ευρωκρίση εγκυμονεί κινδύνους για τον προϋπολογισμό

Ακόμα χειρότερα, τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών λένε ότι είναι επίσης πιθανό το Βερολίνο να πρέπει να απορροφήσει το κόστος της διάσωσης των τραπεζών. Στην κορύφωση της οικονομικής κρίσης, η γερμανική κυβέρνηση υποστήριξε τα προβληματικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η Hypo Real Estate, η Commerzbank και η WestLB με ενέσεις κεφαλαίων και εγγυήσεις ύψους σχεδόν 180 δις ευρώ. Μεγάλες ποσότητες τοξικών περιουσιακών στοιχείων μεταφέρθηκαν στις λεγόμενες «κακές τράπεζες».

Αλλά είναι αμφίβολο το κατά πόσον οι τράπεζες θα είναι ποτέ σε θέση να εξοφλήσουν πλήρως αυτά τα χρήματα. Σε αυτή την περίπτωση, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα πρέπει να παραιτηθεί από τις αξιώσεις της και να απορροφήσει μόνιμα το χρέος. Η ομάδα του Σόιμπλε προβλέπει τη δυνατότητα μιας παρόμοιας διάσωσης με αυτή του ευρώ. Πράγματι, οι «αμετάκλητες αθετήσεις πληρωμών του ΕΜΣ» είναι ένας από τους λόγους για τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους. Πίσω από τη γραφειοκρατική ορολογία βρίσκεται η ανησυχία ότι η Γερμανία – παρά τις επίσημες δηλώσεις της κυβέρνησης για το αντίθετο – θα πρέπει να πληρώσει για τη διάσωση του ευρώ.

Η Γερμανία υποστηρίζει επί του παρόντος τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) με το ποσό των 190 δις ευρώ τουλάχιστον. Ένα μέρος αυτών των εγγυήσεων και των δανείων θα μπορούσε πραγματικά να χαθεί εάν οι πιστωτές της ελληνικής κυβέρνησης διαγράψουν μέρος του χρέους της χώρας. Οι απώλειες στα γερμανικά δημόσια ταμεία θα μπορούσαν εύκολα να ανέλθουν σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.

Ως εκ τούτου, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζουν ότι μελλοντικά η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει περικοπές αλλού. Τώρα, σε ένα σενάριο για το οποίο οι ευρωσκεπτικιστές προειδοποίησαν εδώ και καιρό, η κυβέρνηση της γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ παραδέχτηκε επιτέλους, για πρώτη φορά, ότι για να ισορροπήσει την επίδραση της νομισματικής κρίσης θα πρέπει να μειώσει τις δαπάνες για τους συνταξιούχους και τα άτομα που παίρνουν πρόωρη συνταξιοδότηση.

Η Γερμανία δεν επέβαλε λιτότητα στον εαυτό της

Η αναφορά από τους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών περιέχει μια περαιτέρω παραδοχή. Ο επόμενος υπουργός οικονομικών θα πρέπει να κάνει ό,τι δεν κατάφερε ο Σόιμπλε. Ο σημαντικότερος υπουργός της Μέρκελ ανάγκασε τη μισή Ευρώπη να επιβάλει μέτρα λιτότητας, ενώ οι Γερμανοί ξοδεύουν χρήματα για να ενδυναμώσουν το εσωτερικό τους.

Η σημερινή κεντροδεξιά συμμαχία της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Μέρκελ (CDU), του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας, της Χριστιανικής Κοινωνικής Ένωσης (CSU), και του Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP) αγνόησε τις προειδοποιήσεις της αντιπολίτευσης και προώθησε ένα δαπανηρό επίδομα παιδικής μέριμνας που πληρώνει μητέρες που μένουν σπίτι με 150 ευρώ το μήνα ανά παιδί. Ξεκινώντας από τα μέσα του 2014, θα δαπανηθούν πάνω από 1 δις ευρώ ετησίως γι’ αυτό το σκοπό. Τα δημόσια ταμεία χάνουν επίσης 1,8 δις ευρώ κάθε χρόνο, επειδή το FDP κατάφερε να περάσει ένα νομοσχέδιο που κατήργησε το τίμημα των 10 ευρώ ανά τρίμηνο για επίσκεψη στο γιατρό ή οδοντίατρο, που καταβάλλονταν από το 2004 σε κρατικά ασφαλιστικά ταμεία. Αλλά ίσως το πιο κραυγαλέο παράδειγμα υπερβολικών δημοσίων δαπανών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας θητείας του συνασπισμού ήταν η μείωση του φόρου για τους ιδιοκτήτες ξενοδοχείων, κάτι που κοστίζει στην κυβέρνηση περίπου 1 δις ευρώ ετησίως. Η πολιτική διαδικασία που προηγείται κάθε άλματος των δαπανών είναι πάντα η ίδια. Ο Σόιμπλε γκρινιάζει, αλλά τελικά συμφωνεί.

Η αντιπολίτευση τον κατηγορεί ότι έχει αποτύχει. «Η αύξηση των εσόδων από την οικονομική ανάκαμψη δεν χρησιμοποιήθηκε εντελώς για τη μείωση των δαπανών του ελλείμματος», λέει ο οικονομολόγος του SPD Κάρστεν Σνάιντερ. «Αυτή η κυβέρνηση απαιτεί σκληρά μέτρα λιτότητας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες», υποστηρίζει, «ενώ ξοδεύει αφειδώς τα φορολογικά έσοδά της».

Η ομάδα Σόιμπλε έχει προφανώς παρόμοια εικόνα της κατάστασης – και ακόμα και το ίδιο το αφεντικό άλλαξε πρόσφατα τροπάριο. Ο Σόιμπλε λέει ότι θέλει να κατέβει και στις επόμενες εκλογές και θα μπορούσε ακόμη και να διεκδικήσει άλλη μια θητεία ως υπουργός Οικονομικών. Και, όπως ταιριάζει στο ύφος του, ετοιμάζει προσεκτικά τους Γερμανούς για τους δύσκολους καιρούς με το χαρακτηριστικό στυλ Σόιμπλε: «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να πιστεύουν ότι η τρέχουσα θετική κατάσταση αποτελεί αυτόματα και εγγύηση για το μέλλον», λέει. Και συνεχίζει, τονίζοντας ότι τα υγιή δημόσια οικονομικά «δεν είναι μια έννοια που δημιουργήθηκε από ισχυρογνώμονες υπουργούς Οικονομικών, αλλά η προϋπόθεση για την ευημερία και την κοινωνική ασφάλιση». Σε απλή γλώσσα: η Γερμανία θα αρχίσει να υποβάλεται και αυτή σε κάποια ισχυρή δημοσιονομική πειθαρχία.

http://www.spiegel.de/international/germany/berlin-plan-hints-future-austerity-measures-for-germany-a-874377.html