Το λυκόφως του Forza Italia;

Ως πρώην ανταποκριτής των FT στην Ρώμη, σπαράζω βλέποντας τον Silvio Berlusconi να μάχεται για να κρατήσει ενωμένο το πολιτικό κίνημα που ίδρυσε πριν 20 χρόνια, γράφει στους Financial Times ο Tony Barber. Ο δισεκατομμυριούχος Μιλανέζος επιχειρηματίας δεν ασχολήθηκε σοβαρά με την πολιτική του καριέρα παρά μόνο το 1993, όταν συνειδητοποίησε ότι αυτός θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσει τα επιχειρηματικά του συμφέροντα.

Μάλιστα, ένας από τους στενότερους συνεργάτες του κάποτε εκμυστηρεύθηκε –αστειευόμενος υποθέτω- ότι αν ο Μπερλουσκόνι δεν είχε ιδρύσει το Forza Italia, ο αρχηγός και οι υπασπιστές του θα κατέληγαν ή στην φυλακή ή κρεμασμένοι από κάποια γέφυρα.

Μέσα από τις ποικίλες μετεμψυχώσεις του, το Forza Italia ενίοτε χαρακτηρίζεται ως η πιο εκπληκτική μηχανή συγκέντρωσης ψήφων και σύστασης κυβερνήσεων συνεργασίας της Ευρώπης. Όμως, από τις έξι γενικές εκλογές που έχουν γίνει στην Ιταλία από το 1994 που μπήκε το Forza Italia στον αγώνα, το κίνημα του Μπερλουσκόνι έχει κερδίσει τρεις κι έχει χάσει τρεις. Σε σύγκριση με ομοϊδεάτες κεντροδεξιούς ηγέτες όπως οι Γερμανοί Χέλμουτ Κολ και Άνγκελα Μέρκελ, η Μάργκαρετ Θάτσερ στη Βρετανία και ο Φρέντερικ Ράινφελντ στη Σουηδία, ο Μπερλουσκόνι δεν έχει θεαματικό εκλογικό παρελθόν. Επιπλέον, τα επιτεύγματά του ως πρωθυπουργού, ειδικά όσον αφορά την επιβολή οικονομικών μεταρρυθμίσεων, την επιβολή του νόμου και την εκπροσώπηση του έθνους με αξιοπρέπεια στην διεθνή σκηνή, είναι ακόμη λιγότερο θεαματικά.

Υπάρχουν δύο παράγοντες –αρνητικοί, ο καθένας με τον τρόπο του- που εξηγούν γιατί το Forza Italia, που βουλιάζει προς την αφάνεια στο λυκόφως της εποχής Μπερλουσκόνι, θα μείνει στην ιστορία ως επιτυχημένη πολιτική δύναμη. Πρώτον, η σύγχρονη ιταλική κεντροαριστερά ποτέ δεν ήταν τόσο αδύναμη και διχασμένη όσο ήταν μετά την είσοδο του Μπερλουσκόνι στην πολιτική, το 1993-94. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας, το μεγαλύτερο της δυτικής Ευρώπης κάποτε, είχε καταρρεύσει με την λήξη του ψυχρού πολέμου. Ούτε ο Ρομάνο Πρόντι, ούτε κάποιος άλλος πολιτικός μπόρεσαν να ενώσουν τα κομμάτια της αριστεράς –εναπομείναντες σκληροπυρηνικοί κομμουνιστές, πρώην κομμουνιστές αριστεριστές, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι, ριζοσπάστες και προοδευτικοί πρώην Χριστιανοδημοκράτες- σε μια συμπαγή δύναμη. Ο Μπερλουσκόνι και το Forza Italia εκμεταλλεύτηκαν πλήρως τις εσωτερικές μάχες της αριστεράς, που παραμένουν και σήμερα τόσο έντονες όσο πάντα.

Ο δεύτερος παράγοντας ήταν το γιγάντιο σκάνδαλο πολιτικής διαφθοράς και οι ακόλουθες δίκες, που έπληξαν τους Χριστιανοδημοκράτες της Ιταλίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η καταστροφή αυτού του ηγεμονικού άλλοτε κόμματος άφησε ένα κενό στην δεξιά πτέρυγα του ιταλικού πολιτικού φάσματος, το οποίο κάλυψαν ο Μπερλουσκόνι και το Forza Italia. Θα πρέπει όμως να μην ξεχνάμε ότι, προκειμένου να χτίσει μια εκλογική πλειοψηφία στο σύνολο του έθνους, χρειάστηκε την στήριξη του λαϊκιστικού, αντι-μεταναστευτικού κόμματος της Λίγγας του Βορρά στον Βορρά και την Εθνική Συμμαχία (εθνιστικιστικό κόμμα με νεοναζιστικές ρίζες), στον Νότο.

Οι κεντροδεξιοί πολιτικοί στην υπόλοιπη Ευρώπη ονειρεύονται ένα σύγχρονο, υπεύθυνο, φιλο-μεταρρυθμιστικό κόμμα που αναδύεται στην Ιταλία για να αντικαταστήσει το Forza Italia και να λήξει τις ντροπές της εποχής Μπερλουσκόνι. Όμως η εκλογική γεωγραφία της Ιταλίας είναι τέτοια, που οποιαδήποτε κεντροδεξιά δύναμη θα πρέπει να κάνει ό,τι έκανε ο Μπερλουσκόνι και να δώσει σημασία τόσο στην εικονοκλαστική δύναμη της Λίγγας του Βορρά, όσο και την κρατική πελατειακή σχέση που χαρακτηρίζει τον Νότο. Δεν θα είναι επαρκής ώστε να ξαναδημιουργήσει την παλιά Χριστιανική Δημοκρατία.

Όσο για τον Μπερλουσκόνι, οι αναμνήσεις μου γυρίζουν σε εκείνη την θριαμβευτική στιγμή πριν από εννέα χρόνια, όταν ζητήθηκε από τον Ουμπέρτο Σκαπανίνι, τον Σισιλιάνο γιατρό του, να συνοψίσει την κατάσταση της υγείας του πρωθυπουργού. «Α», είπε ο γιατρός, ο Μπερλουσκόνι μπορεί να είναι 68 αλλά αποτελεί «γενετική εξαίρεση», είναι «τεχνικώς σχεδόν αθάνατος» και ευλογημένος με την «νοητική και σεξουαλική δραστηριότητα ενός 50χρονου». Όσον αφορά το τελευταίο σημείο, η διάγνωση του Σκαπανίνι αποδείχθηκε επανειλημμένως ορθή. Αλλά το αν θα σώσει το Forza Italia, είναι άλλο θέμα.

http://blogs.ft.com/the-world/2013/10/the-twilight-of-forza-italia/