Τι σημαίνει το Brexit για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην ασφάλεια

Λίγες ώρες πριν την επίθεση της Τετάρτης στο Λονδίνο, ο αρμόδιος οργανισμός για την ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Europol, προειδοποίησε ότι μια μεγάλη ομάδα ριζοσπαστικοποιημένων ατόμων θέτει μια διαρκή απειλή για τη Βρετανία και την Ευρώπη.

"Μερικοί από αυτούς είναι πιθανό να πετύχουν στο μέλλον" έγραψε σε ένα blog ο Ρομπ Γουέινραϊτ, ο οποίος είναι Βρετανός, με αφορμή την επέτειο από τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, που σκότωσαν 32 ανθρώπους στις 22 Μαρτίου

Κατά το έτος μεταξύ αυτών των περιστατικών και της επίθεσης που σκότωσε τρία άτομα και τραυμάτισε δεκάδες κοντά στο κοινοβούλιο της Βρετανίας, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας λένε ότι η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με πιθανές απειλές έχει αυξηθεί κατά 10 φορές. Περισσότερη δουλειά γίνεται για να ενισχύσουν την ασφάλεια, με την βελτίωση των βάσεων δεδομένων, την πάταξη της απάτης στις ταυτότητες και κάνοντας την αναφορά ύποπτων ατόμων υποχρεωτική.

Η Βρετανία είναι μία από τους κορυφαίους τρεις χρήστες δεδομένων της Europol. Αλλά, καθώς εγκαταλείπει την ΕΕ, υπάρχει ο κίνδυνος να αποκλειστεί από αυτή τη συνεργασία και να γίνει έτσι όλο και πιο ευάλωτη στους ριζοσπάστες ισλαμιστές που έχουν σκοτώσει 300 ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Ο ύποπτος για την επίθεση του Λονδίνου ήταν βρετανικής καταγωγής, και η Βρετανία δεν αποτελεί μέρος της ζώνης ανοικτών συνόρων Σένγκεν της ΕΕ. Αλλά το Λονδίνο εξακολουθεί να μοιράζεται με τους εταίρους του στην ΕΕ φόβους -και πληροφορίες- για ισλαμιστές, που συχνά ριζοσπαστικοποιούνται online, επιστρέφουν στις πατρίδες του αφού έχουν πάει για εκπαίδευση ή πολεμούν με τζιχαντιστές στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και το Αφγανιστάν.

Βρετανοί αξιωματούχοι ασφαλείας προειδοποίησαν το κοινοβούλιο την περασμένη χρονιά για τους κινδύνους της εξόδου από την Europol και τη συμφωνία που καλύπτει το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης, το οποίο απαιτεί από όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ να συλλάβουν ένα ύποπτο που καταζητείται σε μια άλλη χώρα της ΕΕ.

5.000 απελάσεις

Πριν από ένα χρόνο, όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών, η Τερέζα Μέι είπε ότι η στενή σχέση των υπηρεσιών πληροφοριών της Βρετανίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες "δεν σημαίνει ότι θα είμαστε εξίσου ασφαλείς (εκτός ΕΕ), όσο αν παραμέναμε". Η Μέι, πρωθυπουργός πλέον, είπε ότι το Ένταλμα επέτρεψε στη Βρετανία να εκδώσει περισσότερα από 5.000 άτομα τα προηγούμενα πέντε έτη.

Όντας έξω από την Europol, η οποία ιδρύθηκε το 1998 για να βοηθήσει στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και των μαχητικών ομάδων εκτός συνόρων, η Βρετανία θα απομείνει να εξαρτάται από τις ατομικές διασυνδέσεις με κάθε μία από τις άλλες 27 κυβερνήσεις της ΕΕ, λέει πρώην αξιωματούχος. Πριν την Europol, ο συντονισμός γινόταν "με βάση τον ποιον ήξερες και σε ποιον θα μπορούσες να τηλεφωνήσεις", σύμφωνα με τον Μπιλ Χιουζ, πρώην γενικός διευθυντής της μη ενεργούς πια Υπηρεσίας Σοβαρού Οργανωμένου Εγκλήματος της Βρετανίας. Ο ίδιος δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι ήταν μια "δαιδαλώδες άσκηση".

Εκτός από την Europol, η Βρετανία είναι επίσης μέρος του σχεδίου για τον καταμερισμό των πρωτοκόλλων των υπηρεσιών πληροφοριών της συμφωνίας Σένγκεν, και μιας συμφωνίας για την ανταλλαγή των δεδομένων των επιβατών αεροπορικών εταιρειών μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας της ΕΕ.

Διπλωμάτες της ΕΕ αρνήθηκαν να συζητήσουν για το μέλλον της άμυνας και της ασφάλειας της συνεργασίας της Βρετανίας μέχρι το Λονδίνο να ενεργοποιήσει τις τυπικές διαδικασίες εξόδου, αλλά ένας ανώτερος Βρετανός διπλωμάτης δήλωσε ότι η κυβέρνηση ήταν πιθανό να επιδιώξει μια "ειδική σχέση". "Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι καλή στο να εμπλέκει τρίτους και πρέπει να είμαστε σε θέση να μιλήσουμε προσωπικά", δήλωσε ο διπλωμάτης.

Η Μέι, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει τη διετή διαδικασία εξόδου από την ΕΕ την επόμενη Τετάρτη, έχει πει ότι θέλει να διατηρήσει μια στενή σχέση με την ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα, και η ΕΕ εξέφρασε παρόμοια συναισθήματα, αλλά οι εντάσεις είναι εμφανείς. Είπε τον Ιανουάριο ότι οι δυνατότητες συλλογής πληροφοριών της Βρετανίας ήταν "μοναδικές στην Ευρώπη" και ότι οι πόροι της για το στρατό και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας θα πρέπει να συμβάλουν στο να εξασφαλίσει μια καλύτερη συμφωνία εξόδου. Αλλά ο διαπραγματευτής του Brexit με την ΕΕ Μισέλ Μπαρνιέ είναι απορριπτικός. "Η ασφάλεια δεν μπορεί να απομονωθεί από τα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα", είπε σε ομιλία του στις Βρυξέλλες την Τετάρτη.

Τα όρια της συνεργασίας

Η Βρετανία έχει ήδη πρόσθετες διμερείς συμφωνίες ασφάλειας με τους εταίρους της και μέλη της ΕΕ Γαλλία και Γερμανία, καθώς και τη μακροχρόνια συμφωνία ανταλλαγής πληροφοριών "Πέντε Μάτια" με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Αλλά οι συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ της Europol και των χωρών εκτός ΕΕ Ρωσία, Τουρκία και Ουκρανία, χρειάστηκαν πολλά χρόνια διαπραγμάτευσης και υπάρχουν όρια στο τι δεδομένα μπορούν να μοιραστούν.

Στο πλαίσιο των συμφωνιών της ΕΕ, η μεταφορά των δακτυλικών αποτυπωμάτων και στοιχείων DNA μπορεί να χρειαστεί μερικά λεπτά. Με τη Βρετανία εκτός ΕΕ, υποστηρίζει το think-tank Global Risk Insights, θα μπορούσε να χρειαστεί μήνες. Κάποιοι επικριτές σημειώνουν ότι η ανταλλαγή πληροφοριών εντός της ΕΕ κάθε άλλο παρά τέλεια είναι. Ενώ η Γαλλία και η Γερμανία έχουν μεγάλες, καλά στελεχωμένες υπηρεσίες πληροφοριών, τα χρόνια εγκατάλειψης στις μυστικές υπηρεσίες του Βελγίου εκτέθηκαν με τις εκρήξεις στο αεροδρόμιο και στο μετρό το περασμένο έτος. Και ο τρομοκράτης Ανίς Αμρί, ο οποίος σκότωσε 12 ανθρώπους σε μια χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο τον περασμένο Δεκέμβριο, ήταν σε λίστες παρακολούθησης, αλλά και πάλι κατάφερε να αποφύγει τον εντοπισμό, χρησιμοποιώντας 14 διαφορετικά ψευδώνυμα σε διαφορετικές χώρες.

Ωστόσο, οι πρόσφατες επιθέσεις ώθησαν την ΕΕ να προσπαθήσει να καλύψει τα κενά με μια πρόταση τον Δεκέμβριο, να καταστεί υποχρεωτικό για τα κράτη να εκδίδουν προειδοποιήσεις για τα άτομα που αποτελούν δυνητική απειλή, και να προχωρήσει ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας κοινής βάσης βιομετρικών δεδομένων, όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα.

Ο Κλοντ Μοράες, ένας Βρετανός ο οποίος προεδρεύει της Επιτροπής Υποθέσεων Ελευθερίας, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε ότι το διακύβευμα για τη Βρετανία ήταν υψηλό: "Πρέπει να έχουμε μια πολύ πιο σκληρή συζήτηση για το τι είναι αυτό που πρόκειται να χάσουν".

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα