Ποιοι είναι οι Podemos που βιάζονται να πάρουν την εξουσία

Η Σχολή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης δεν κρύβει τους ιδεολογικούς προσανατολισμούς της. Οι μεγάλοι διάδρομοι με τα κόκκινα τούβλα είναι καλυμμένοι με αντικαπιταλιστικά συνθήματα, εκκλήσεις για απεργία και αυτοκόλλητα με το κομμουνιστικό σφυροδρέπανο. Η ατμόσφαιρα είναι χαρούμενα αναρχική: φοιτητές ανάβουν τσιγάρα, παρά την απαγόρευση του καπνίσματος. Η αίθουσα έξω από την βιβλιοθήκη της σχολής

Το ίδιο το ακαδημαϊκό τμήμα είναι γνωστό εδώ και καιρό ως προπύργιο της αριστερής πολιτικής θεωρίας, ένα μέρος για να μελετήσει κάποιος του νεο-μαρξιστές στοχαστές και να αναλύσει τα επαναστατικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, έχει γίνει γνωστό για έναν άλλο λόγο: ως το επίκεντρο ενός πολιτικού σεισμού που έχει ανακινήσει το σαραντάχρονο κομματικό σύστημα της Ισπανίας.

Οι Podemos, ένα νέο αντικαθεστωτικό κίνημα, ιδρύθηκαν μόλις πριν από 10 μήνες από μια στενά «δεμένη» ομάδα ακαδημαϊκών του Complutense. Η ομάδα εξέπληξε τους αναλυτές με την απόκτηση του 8 τοις εκατό στις εθνικές εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο. Έκτοτε, γίνονται όλο και πιο ισχυροί. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι οι Podemos θα είναι το ισχυρότερο κόμμα στην Ισπανία, αν γίνουν τώρα εκλογές. Μία άλλη δημοσκόπηση τους τοποθετεί σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα και τους σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης, πυροδοτώντας ενθουσιώδεις συζητήσεις σχετικά με το ότι οι Podemos τελικά θα έχουν καίριο λόγο στο ποιος θα κυβερνά την Ισπανία μετά τις γενικές εκλογές του επόμενου έτους.

Η εποχή των σταθερών πλειοψηφιών για την κεντροδεξιά και την κεντροαριστερά φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος της, μαζί με την πολύτιμη φήμη της χώρας για πολιτική σταθερότητα.

Με επικεφαλής τον Πάμπλο Ιγκλέσιας, έναν 36χρονο λέκτορα στην πολιτική, το κόμμα έχει αναδειχθεί ως ο κύριος εκφραστής των βαθιά απογοητευμένων ισπανών ψηφοφόρων με την πολιτική τάξη. Μετά από έξι χρόνια οικονομικής κρίσης και μια φαινομενικά ατελείωτη σειρά από σκάνδαλα διαφθοράς, πολλοί Ισπανοί έχουν χάσει την πίστη τους όχι μόνο στα κόμματα και τους πολιτικούς, αλλά και στο σύστημα ως σύνολο.

«Οι Podemos δεν είναι ένα πολιτικό πείραμα. Οι Podemos είναι το αποτέλεσμα της αποτυχίας του καθεστώτος» είπε ο Ιγκλέσιας στο πρώτο συνέδριο του κόμματος το περασμένο Σαββατοκύριακο. Παρά το υπόβαθρό τους σε αριστερά και εναλλακτικά κινήματα, οι ηγέτες του Podemos επιμένουν ότι το δικό τους δεν είναι ένα αριστερό κόμμα. Το κύριο πολιτικό ρήγμα που διατρέχει την Ισπανία σήμερα, υποστηρίζει ο Ιγκλέσιας, δεν είναι αριστερά εναντίον δεξιάς, αλλά πάνω εναντίον κάτω. Ο ίδιος και άλλοι ηγέτες είναι εμφανώς περήφανοι για το γεγονός ότι περίπου το 10 τοις εκατό των ψηφοφόρων τους είναι πρώην υποστηρικτές του κεντροδεξιού ΡΡ.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η υποστήριξη είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των νεότερων ψηφοφόρων, όπως ο Χούλιο Μαρτίνες, ένας φοιτητής ιστορίας στο Complutense και ακτιβιστής. «Οι Podemos προϋπήρχαν προτού δημιουργηθούν» λέει. «Η γενική αίσθηση της αγανάκτησης υπήρχε ήδη. Αυτό που συνέβη ήταν ότι τελικά μετατράπηκε σε ένα πολιτικό κίνημα».

Στον τρίτο όροφο του κτιρίου της σχολής, όπου το διδακτικό προσωπικό (και κάποιοι ηγέτες των Podemos) έχουν τα γραφεία τους, η ξαφνική άνοδος της φήμης του Ιγκλέσιας είναι στοιχείο θαυμασμού. «Έχουν δημιουργήσει ένα πολιτικό κίνημα που έχει ξεσηκώσει το κομματικό σύστημα», λέει ο Ζεμ Φερλι Ντυρά, καθηγητής πολιτικών επιστημών. Ο Ιγκλέσιας, σημειώνει, ενδιαφερόταν εδώ και καιρό για την πολιτική επικοινωνία, ακονίζοντας προσεκτικά τις δεξιότητές του σε αίθουσες διαλέξεων, στα αμφιθέατρα του πανεπιστημίου και στην τηλεόραση ως παρουσιαστής talk show. «Πάντα ήθελε να είναι ένας πολύ καλός ομιλητής... και έχει έναν πολύ καλό τρόπο να συνδέεται με τους ανθρώπους» λέει ο κ. Ferri Durá.

Αλλά για πολλούς στην Ισπανία, η άνοδος των Podemos υπήρξε λόγος επαγρύπνησης. Επιχειρηματικά στελέχη επισημαίνουν το μανιφέστο του κόμματος για τις ευρωπαϊκές εκλογές, το οποίο περιλαμβάνει μια δέσμευση 35 ώρες εργασίας την εβδομάδα και μείωση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 60. Η πλατφόρμα επίσης τάσσεται υπέρ του να απαγορεύσει στις κερδοφόρες εταιρείες να «ξεζουμίζουν» τους εργαζόμενους, καθώς και του να τοποθετηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υπό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Τέτοια αιτήματα σπάνια εκφράζονται δημόσια τελευταία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ομάδα προτίθεται να απευθυνθεί προς τους κεντρώους ψηφοφόρους. Ο Ιγκλέσιας έχει πει σε συνέντευξη ότι επεξεργάζεται ένα νέο πολιτικό πρόγραμμα. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος και άλλοι ηγέτες έχουν προσπαθήσει να επικεντρωθούν σε γενικές γραμμές σε δημοφιλή θέματα, όπως η ανάγκη για την πρόληψη των εξώσεων των οικογενειών από τις τράπεζες.

Η Παλόμα Ρομάν, καθηγήτρια πολιτικής στο Complutense που γνωρίζει τους περισσότερους ηγέτες των Podemos χρόνια, λέει ότι η πρόσφατη ταλάντευση της ομάδας δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη. «Πιάνουν το αίσθημα που έχουμε στην Ισπανία αυτή τη στιγμή», λέει. «Ξέρουμε τι δεν θέλουμε. Αλλά δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι θέλουμε αντ 'αυτού».

Ένα πράγμα για το οποίο οι Podemos είναι σαφείς είναι η ανάγκη για ταχύτητα. Σε αντίθεση με άλλα επαναστατικά κόμματα - όπως οι Πράσινοι στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η Γερμανία - η ομάδα αισθάνεται ότι δεν έχει χρόνο για να στρώσει το δρόμο της μέσα από τα δημαρχεία και τα περιφερειακά κοινοβούλια. «Δεν τους ενδιαφέρει ο μακρύς δρόμος για την εξουσία. Δεν θέλουν να δείξουν ότι μπορούν να τους εμπιστευθούν για να οργανώσουν την αποκομιδή των σκουπιδιών» λέει ο Χοσέ Ιγκνάσιο Τορεμπλάνκα, μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Θέλουν να πάνε κατευθείαν στην κορυφή. Βλέπουν μια μικρη ευκαιρία».

Παρά τα μεγάλα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι παραμένει ασαφές ποιο κόμμα θα κερδίσει περισσότερα από το φαινόμενο Podemos. Αν η νέα ομάδα καταλήξει να αντλήσει ψήφους σε μεγάλο βαθμό από τα άλλα αριστερά κόμματα, οι Podemos θα μπορούσαν να διευκολύνουν το δεξιό ΡΡ να παραμείνει στην εξουσία. Αν κλέψουν υποστήριξη από όλο το κομματικό φάσμα, θα μπορούσαν να αφήσουν τους Σοσιαλιστές ως το μόνο βιώσιμο κόμμα της κυβέρνησης.

Εν τω μεταξύ, οι Podemos και οι ηγέτες τους αντιμετωπίζουν αυξανόμενο έλεγχο. Ούτε μια εβδομάδα δεν περνά χωρίς νέες αποκαλύψεις στον ισπανικό Τύπο σχετικά, μεταξύ άλλων, με τις φερόμενες σχέσεις τους με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας. Ο Ιγκλέσιας προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα ότι το κόμμα έχει δύσκολο δρόμο μπροστά του, αν και καυχήθηκε ότι ήταν θέμα «πότε» και όχι «αν» οι Podemos θα κερδίσουν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

www.ft.com

Διαβάστε περισσότερα