Παζάρια Ερντογάν με το βέτο κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ

Η φαινομενικά ξαφνική στροφή Ερντογάν, να εναντιωθεί στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο τις επιθυμίες της Άγκυρας, που βγάζει κατά καιρούς στο παζάρι. Μια κλήση του Τζο Μπάιντεν, μαζί με κάποια από τα ζητούμενα εκτιμάται ότι θα μαλακώσουν τη στάση του Τούρκου προέδρου τις επόμενες εβδομάδες

Η μεγάλη λίστα των επιθυμιών της Άγκυρας άρχισε να ξετυλίγεται και πάλι, μέσα από το χαρτί του βέτο στο ΝΑΤΟ, τούτη τη φορά.  Άλλες λέγονται

φανερά, επίσημα και τυπικά, -όπως για το κουρδικό, το PKK και τους Γκιουλενιστές-, άλλες υπονοούνται με δηλώσεις γύρω από τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, κι άλλες διοχετεύονται παρασκηνιακά στον διεθνή Τύπο, θίγοντας σχεδόν όλα τα ανοιχτά ζητήματα που θα ήθελε να παζαρέψει εδώ και τώρα η Άγκυρα.

Μακρά λίστα

Οι μέχρι στιγμής προσεγγίσεις, γύρω από την ομολογουμένως θεαματική διπλωματική τρίπλα του Ενρτογάν, συγκλίνουν στις εξής διαπιστώσεις:

-Ο Ερντογάν προσπαθεί να ασκήσει πίεση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ για εκείνα τα F-16 που θέλει να αγοράσει η Άγκυρα.

-Στο παζάρι με τις ΗΠΑ για τους S-400, επιδιώκει να πετύχει την άρση των αμυντικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

-Απαιτεί περισσότερα χρήματα από την Ε.Ε για τους Σύρους Πρόσφυγες.

-Επιθυμεί την έκδοση Γκιουλενιστών και υποστηρικτών του PKK από τις ευρωπαϊκές χώρες στην Τουρκία, (προς το παρόν από Σουηδία- Φινλανδία) για να πάει με αέρα νίκης στις εκλογές της επόμενης χρονιάς.

-Επίσης, τον ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο ρόλος της Ελλάδας ως ατλαντικού συμμάχου στην Ανατολική Μεσόγειο ενισχύεται συνεχώς, με αποκορύφωμα το πρόσφατο ταξίδι του Μητσοτάκη στις ΗΠΑ και την ομιλία του στο Κογκρέσο, που δεν τον ενθουσίασε.

Γκρίνιες και παράπονα

Ξεκινώντας από το τελευταίο, κοιτώντας  δηλαδή τα πράγματα από την καθ’ ημάς σκοπιά, λογικά θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι ο Τούρκος πρόεδρος εκμεταλλεύτηκε το μομέντουμ για να εκφράσει το παράπονο και την απογοήτευσή του, που δεν έχει ακόμη ανοίξει μια απευθείας γραμμή με τον Μπάιντεν, όπως είχε με τον Τραμπ, ενώ ο Μητσοτάκης περιδιάβηκε Λευκό Οίκο και Κογκρέσο.

Άλλωστε, όταν ο Ερντογάν επέστρεφε πρόσφατα από εκείνη την επίσκεψη «πριγκιπικής φιλοξενίας» και «αδελφικής συμφιλίωσης» στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, είχε δηλώσει: «Είχαμε καλές σχέσεις με τον Ομπάμα και τον Τραμπ και δεν είχαμε κανένα πρόβλημα να μιλήσουμε. Το ίδιο πετύχαμε και με τον κ. Μπάιντεν; Όχι, δεν έχουμε. Δεν ήταν αυτό που θέλαμε».

Κι εδώ θεωρείται βέβαιο από όλους σχεδόν τους διπλωματικούς αναλυτές, ότι μια αποκατάσταση των σχέσεων σε επίπεδο προεδρικής κορυφής, είναι το ζητούμενο για τον Τούρκο πρόεδρο, που θα του έδινε ένα υψηλότερο διεθνές προφίλ και αβάντα στο εσωτερικό της χώρας, να δείξει τον παγκόσμιο ρόλο του στους απογοητευμένους Τούρκους ψηφοφόρους, ενόψει των εκλογών της επόμενης χρονιάς. 

Τα βήματα που ακολουθήθηκαν από την πρώτη στιγμή, που ξεδίπλωσε τις αντιρρήσεις της η Άγκυρα για την ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας, έχουν τη σημειολογία τους- κι ενδεχομένως αντίστοιχη διπλωματική βαρύτητα, εάν τα εξετάσουμε υπό το πρίσμα μιας καλομελετημένης κίνησης, κι όχι μιας συγκυριακής «ανταρσίας» για «ό,τι πάρουμε πάνω στην αναμπουμπούλα».

Τουρκική ματριόσκα

Εξαρχής, τοποθετήθηκε η Ελλάδα στο κάδρο των τουρκικών αντιρρήσεων για την επέκταση του ΝΑΤΟ. Ανακοινώνοντας, μετά την προσευχή της περασμένης Παρασκευής, τις ενστάσεις της Τουρκίας για την είσοδο  της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Εντρτογάν μίλησε «για το πρώτο λάθος της Άγκυρας, που δεν έπρεπε να επαναληφθεί, δηλαδή, «να συναινέσει στην είσοδο της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ», εννοώντας στο στρατιωτικό σκέλος της συμμαχίας, από όπου είχε αποχωρήσει η Ελλάδα μετά την τουρκική εισβολή το 1974 στην Κύπρο.

Το ίδιο επανέλαβε στο Τουρκικό Κοινοβούλιο, μόλις προχθές, βάζοντας στο κάδρο αυτή τη φορά και τη Γαλλία, προφανώς για ξεκάρφωμα. Άλλωστε, βλέποντας ότι η Ευρώπη έχει χάσει τον στρατηγικό της ρόλο ως μεσολαβητής ανάμεσα στις ΗΠΑ και τον κόσμο, θεωρεί πλέον ότι μπορεί ο ίδιος να παίζει αυτόν τον ρόλο, χωρίς αντιρρήσεις: «Η Ελλάδα και η Γαλλία είχαν φύγει από το ΝΑΤΟ, Δυστυχώς, είπαμε “ναι” στο να μπουν ξανά αργότερα. Ένας μουσουλμάνος δεν επιτρέπεται να πέσει ξανά στην παγίδα», δήλωσε πιθανότατα, για λογαριασμό, των απανταχού μουσουλμάνων. 

Ωστόσο, μετά την πρώτη ανακοίνωση Ερντογάν, άρχισαν να βγαίνουν μία- μία οι ιδέες, όπως όταν ανοίγει κανείς την περίφημη ρωσική κούκλα μπάμπουσκα.

Άρχισε λοιπόν η Άγκυρα να διατυπώνει την ιδέα, ότι ήθελε η Σουηδία και η Φινλανδία να σταματήσουν να «στηρίζουν τους τρομοκράτες του PKΚ» και να άρουν τις απαγορεύσεις αμυντικού υλικού στην Τουρκία.

Ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, εγκαινίασε το οθωμανικό παζάρι, δηλώνοντας αρχικά ότι δεν «κλείνει η πόρτα για την είσοδο των χωρών στο ΝΑΤΟ», αλλά η Τουρκία επιθυμεί να κατασταλούν οι δραστηριότητες του PKK στη Σουηδία.

Τα ευκολάκια

Στη συνέχεια, ακολούθησε ο  επίσημος «Δεκάλογος» των αιτημάτων προς Φινλανδία –Σουηδία, απλώνοντας τον «τραχανά», εκτός από το PKK, και στους Κούρδους της Συρίας, στις «Δυνάμεις Λαϊκής Αυτοάμυνας» στη Συρία (YPG σύμμαχοι των ΗΠΑ), ακόμη και στους Γκιουλενιστές, τα μέλη της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν FETO, που η Άγκυρα τους κατηγορεί ότι εμπλέκονται στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

«Σκληραίνοντας» ακόμη περισσότερο τη στάση του ο Ερντογάν διαμήνυσε στη συνέχεια στους Σουηδούς να μη στείλουν αντιπροσωπεία στην Άγκυρα να συζητήσουν το θέμα: «Μην κουράζεστε για το τίποτα, δεν υπάρχει λόγος», είπε, γιατί οι Κούρδοι «τρομοκράτες» που ζήτησε να σταλούν στην Τουρκία «περπατούν ακόμα στη Σουηδία».

Μετά από αυτό, η αντίθεση του Ερντογάν στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη στρατιωτική συμμαχία ήταν φανερό πως πάει πιο πέρα από το κουρδικό, το οποίο χρησιμοποιεί απλώς, ως το καλό χαρτί, σε κάθε γύρο παζαρέματος, πότε με την Ευρώπη, πότε με τις ΗΠΑ.

Βέβαια, η Σουηδία είναι μια εύκολη επιλογή για οποιονδήποτε Τούρκο ηγέτη, πολύ περισσότερο όταν αυτός συμμαχεί με εθνικιστές στο εσωτερικό. Έχει γυναίκες στο πολιτικό τιμόνι, και επιπλέον φεμινίστριες.

Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται κι η πρόσφατη διαμάχη του υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τη Σουηδή ομόλογό του, Αν Λίντε, το Σαββατοκύριακο στη συνάντηση του ΝΑΤΟ. Μια διαμάχη που επιβεβαίωσαν διπλωματικές πηγές στα μέσα ενημέρωσης και η οποία έχει την προϊστορία της.

Το  2020 ο Τσαβούσογλου είχε κατηγορήσει δημόσια τη Λίντε για διπλά μέτρα και σταθμά και ότι έκανε διάλεξη στην Τουρκία για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ζήλιες και κακιούλες

Το δεύτερο επίσης «εύκολο» μέτωπο  για την Άγκυρα φαίνεται να είναι η Ελλάδα. Εξ ου και οι δηλώσεις Τσαβούσογλου από τη Νέα Υόρκη, μετά τη συνάντησή του με τον  Άντονι Μπλίνκεν, ότι οι ΗΠΑ «πρέπει να εξισορροπήσουν την πολιτική τους μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας», ενώ στη συνέχεια, μιλώντας σε τουρκικά ΜΜΕ επιτέθηκε κατά τις Ελλάδας για την ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο.

Εξάλλου, οι τελευταίες δηλώσεις Ερντογάν: «Δείτε τι συμβαίνει με την Ελλάδα. Χρωστάει στη Δύση 400 δισ. ευρώ, όμως της δίνουν όπλα και δίνουν την έγκριση οι ΗΠΑ να χτίσουν βάσεις», φανερώνουν τη δυσαρέσκεια του Σουλτάνου, για τις σχέσεις Ουάσιγκτον-Αθήνας.

Ως άλλος Ναστρετζίν Χότζας, ο Τούρκος πρόεδρος άρχισε κατόπιν να βάζει στο τραπέζι και το προσφυγικό, ανοίγοντας τη βεντάλια των αξιώσεών του από την Ευρώπη. «Όσο οι πρόσφυγες δε στρέφονταν προς τις δυτικές χώρες, δεν είδαμε τους συμμάχους να συμμερίζονται τα προβλήματά μας» είπε στο Τουρκικό Κοινοβούλιο.

Τα σοβαρά

Σύμφωνα με το Bloomberg, η λίστα των επιθυμιών της Τουρκίας περιλαμβάνει και τα καυτά θέματα των εξοπλισμών, ενώ η σύγκρουση της Άγκυρας με το ΝΑΤΟ, θεωρεί ότι είναι βαθιά . Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα, η Τουρκία θέλει να ενταχθεί εκ νέου στο πρόγραμμα προηγμένων αεροσκαφών F-35, από το οποίο αποκλείστηκε, αφού αγόρασε συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 από τη Ρωσία.

Επίσης, είναι ακόμη σε εκκρεμότητα το αίτημα προς τις ΗΠΑ να αγοράσουν δεκάδες πολεμικά αεροσκάφη F-16 και  υλικά αναβάθμισης για τον υπάρχοντα στόλο της. Επιπλέον, η Τουρκία θέλει οι ΗΠΑ να άρουν τις αμυντικές κυρώσεις για την κατοχή των πυραύλων S-400.

Η εργαλειοποίηση, όμως, του βέτο στο ΝΑΤΟ, για την επίτευξη των παραπάνω στόχων από την πλευρά της Άγκυρας, εν μέσω πολέμου, αποτελεί μεγάλη  πρόκληση, κατά το Bloomberg, ενώ οι περισσότεροι παρατηρητές της τουρκικής πολιτικής σκηνής δε θεωρούν πιθανή την επιμονή της μέχρι τέλους.

Είναι σαφές, άλλωστε, πως εάν η Τουρκία αρνείτο μέχρι τέλους την είσοδο νέων χωρών στη συμμαχία, αυτό θα ισοδυναμούσε με παιχνίδι ρωσικής ρουλέτας για τον Ερντογάν. Θα οδηγούσε σε μια ανοιχτή αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, την ώρα που η Ουάσιγκτον δηλώνει αποφασισμένη να συνεχίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, με τελικό στόχο να «ματώσει» τη Ρωσία. Οπότε θεωρείται απίθανο ο Ερντογάν να τραβήξει το σχοινί μέχρι τέλους.

Εξάλλου, τα περιθώρια ελιγμών του Τούρκου Προέδρου απέναντι στις ΗΠΑ έχουν φανεί στις προηγούμενες αμερικανοτουρκικές διενέξεις, τόσο με τους Κούρδους στη Συρία, όσο και με την υπόθεση του Αμερικανού Πάστορα.

Επιτήδειοι ισορροπιστές

Από την άλλη, η επέκταση του ΝΑΤΟ ισοδυναμεί με χαστούκι προς τον Πούτιν, δυσκολεύοντας ακόμη πιο πολύ μια ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία, για την οποία ο Ενρτογάν, ονειρεύεται να δρέψει δάφνες μεσολαβητή.

Η Άγκυρα, όμως, αποφεύγει να συνδέσει ευθέως την απόφασή της να εναντιωθεί στην είσοδο της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, με τον φόβο για επέκταση του πολέμου. Το αντίθετο μάλιστα, καθότι Τούρκοι  αξιωματούχοι, έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν (!) στο Bloomberg ότι η επιλογή του βέτο δε συνδέεται με τις ρωσοτουρκικές σχέσεις, ούτε με τη φιλία Πούτιν-Ερντογάν.

Να σημειωθεί ότι η Τουρκία  σ’ αυτό τον πόλεμο αρνήθηκε να κόψει τις σχέσεις με τη Μόσχα, μη συμμετέχοντας στις κυρώσεις, κι αναλαμβάνοντας ρόλο μεσολαβητή για την ειρήνη. Ταυτόχρονα ενίσχυσε αμυντικά την Ουκρανία με τα μη επανδρωμένα ΤΒ2, χτίζοντας τον λαϊκό μύθο των Μπαϊρακτάρ, στο πλαίσιο της καλοστημένης πολεμικής προπαγάνδας του Κιέβου. Κράτησε πολλά καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη, και μάλιστα χωρίς αντιδράσεις!

Οπότε, η κριτική Ερντογάν στην αμερικανική στρατηγική στην Ουκρανία περιορίζεται, μέχρι στιγμής, σε αιχμές προς εσωτερική κατανάλωση και κυρίως για όσα χατίρια χάλασαν στη Συρία, και για χρήματα που κατευθύνονται προς το Κίεβο. «Το ΝΑΤΟ καταβάλλει διάφορες προσπάθειες για την ενίσχυση των ανατολικών συνόρων του. Οι διαρκείς κινήσεις των πόρων της Συμμαχίας στην περιοχή μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, μας δημιουργούν ανάμικτα συναισθήματα, καθώς δεν έχουμε συναντήσει ποτέ – ως μέλη του ΝΑΤΟ – αυτή την εικόνα όσα χρόνια πολεμάμε την τρομοκρατία» είπε στο τουρκικό κοινοβούλιο.

Τότε και τώρα

Η ειρωνεία είναι ότι η Τουρκία, από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, υπήρξε ενθουσιώδης υπέρμαχος της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Παραδοσιακά υποστήριξε χώρες, που είναι πλέον στην  ανατολική πτέρυγα  του ΝΑΤΟ -από την Πολωνία και την Ουγγαρία μέχρι την Αλβανία και τα Σκόπια– να γίνουν μέλη της συμμαχίας.

Αλλά αυτό ήταν τότε, σήμερα μπορεί να εκφράζει ακόμη και αντιρρήσεις για την κατεύθυνση του πολέμου. Μπορεί ακόμη να εμφανίζεται ως η δύναμη που τάχα αντιστέκεται στον κίνδυνο μιας ευρύτερης κλιμάκωσης.

Παρόλα αυτά, πιθανότατα ο Ερντογάν θα μαλακώσει τη στάση του τις επόμενες εβδομάδες, εφόσον πάρει κάποια από τα ζητούμενα. Κυρίως μία κλήση από τον Τζο Μπάιντεν θα βοηθούσε, εκτιμούν οι περισσότεροι αναλυτές.

Μία, επίσης, έμπρακτη διάθεση της ΕΕ να επισπεύσει τη νέα δόση της μεταναστευτικής συμφωνίας της με την Τουρκία θα προσθέταμε εμείς ή ακόμη κι η άρση κάποιων από τους περιορισμούς εξαγωγών της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, θα ήταν μια καλή «σοδειά» προς το παρόν, μέχρι να ξεκινήσει -με άλλη ευκαιρία- η επόμενη σκηνή του έργου: «ο Ερντογάν στα κεραμίδια». 

The post Παζάρια Ερντογάν με το βέτο κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ appeared first on antinews.gr.