Οι Ολλανδοί ψηφίζουν… για τον Πούτιν

Όταν ακτιβιστές εναντίον των Βρυξελλών κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν μια νέα ολλανδική νομοθεσία για να επικυρώσουν μια ευαίσθητη εμπορική συμφωνία ΕΕ-Ουκρανίας μέσω μια εθνικής ψηφοφορίας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησύχησαν ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα δημοψήφισμα για την όλο και πιο αντιδημοφιλή ΕΕ. Αντ' αυτού, εξελίχθηκε σε ένα δημοψήφισμα

Το δημοψήφισμα, που θα διεξαχθεί στις 6 Απριλίου και είναι μόλις το δεύτερο στη σύγχρονη ιστορία της Ολλανδίας, θα θέσει το ερώτημα στους ψηφοφόρους εάν στηρίζουν ή αν απορρίπτουν τη συμφωνία-ορόσημο του 2014 για σύνδεση της ΕΕ με την Ουκρανία.

Οι υποστηρικτές του δημοψηφίσματος παραδέχονται ότι η απόφαση να επιδιώξουν ένα δημοψήφισμα έγκειται σε πολιτικές σκοπιμότητες. Λένε ότι ήταν το πρωταρχικό θέμα για τους ολλανδούς ευρωσκεπτικιστές και τους υποστηρικτές της άμεσης δημοκρατίας, μετά την ψήφιση του νέου νόμου τον περασμένο Ιούλιο. "Θέλουμε η ΕΕ να σταματήσει την πορεία της και να σκεφτεί για ένα λεπτό και να λύσει πρώτα τα δημοκρατικά κενά" στο πώς λειτουργεί, δήλωσε ο Bart Nijman, ιδρυτής της εκστρατείας του GeenStijl, μιας σατιρικής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας που έλαβε πολλές περισσότερες από τις 300.000 απαιτούμενες υπογραφές υπέρ του δημοψηφίσματος.

Η επικράτηση του "όχι" θα άφηνε τον Μαρκ Ρούτε, τον Ολλανδό Πρωθυπουργό, σε μια εξαιρετικά δύσκολη θέση, χωρίς στην πραγματικότητα να σταματήσει τη συνθήκη ΕΕ-Ουκρανίας. Η συμφωνία έχει ήδη εγκριθεί από το ολλανδικό κοινοβούλιο και επικυρωθεί από τα άλλα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Είναι επίσης προσωρινά σε ισχύ από την αρχή του τρέχοντος έτους, και θα παραμείνει έτσι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, σύμφωνα με αξιωματούχους. Αλλά τα περισσότερα από τα κύρια πολιτικά κόμματα έχουν συμφωνήσει να συμμορφωθούν με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.

Επιπλέον, με μόλις μία εβδομάδα μέχρι την ημέρα της ψηφοφορίας, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες έχουν επισκιάσει την εκστρατεία. Οι επιθέσεις έχουν γίνει ένα κεντρικό πολιτικό ζήτημα, αφού προέκυψε ότι ένας από τους βομβιστές αυτοκτονίας είχε απελαθεί στην Ολλανδία πέρυσι από την Τουρκία. Το θέμα έχει αναγκάσει την κυβέρνηση του Ρούτε να αμυνθεί σχετικά με το αν θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει στην πρόληψη της τραγωδίας.

Αλλά ένα άλλο σκάνδαλο, στην αγροτική ύπαιθρο της ανατολικής Ουκρανίας πριν από δύο χρόνια, είναι αυτό που διαμορφώνει το δημοψήφισμα. Οι σχέσεις της Ολλανδίας με τη Ρωσία είναι εξαιρετικά ευαίσθητες μετά τον Ιούλιο του 2014 και την έκρηξη της πτήσης MH17 της Malaysia Airlines στον εναέριο χώρο της Ουκρανίας που ελέγχεται από υποστηριζόμενος από τη Ρωσία αυτονομιστές. Συνολικά 298 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην πτήση που αναχώρησε από το αεροδρόμιο του Άμστερνταμ Schiphol και η οποία μετέφερε 194 Ολλανδούς υπηκόους.

Μέχρι την τραγωδία, η ολλανδική κυβέρνηση θεωρούνταν μία από τις στενότερους συμμάχους της Μόσχας στην ΕΕ, με ένα τεράστιο μέρος του ρωσικού εμπορίου να ρέει μέσα από το λιμάνι του Ρότερνταμ και δεκάδες ολλανδικές επιχειρήσεις να επενδύουν ενεργά στη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στη ρωσική πόλη Σότσι το 2014, ο ολλανδός βασιλιάς φωτογραφήθηκε απολαμβάνοντας μια μπύρα Heineken με τον Πούτιν- ακόμη και τη στιγμή που η υπόλοιπη Ευρώπη είχε αποστασιοποιηθεί από τη Μόσχα μετά την επανάσταση στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου.

Αλλά η πολιτική του Πούτιν να υπονομεύσει τον διάδοχο του έκπτωτου προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανούκοβιτς, που υποστήριζε η Ρωσία και ο οποίος απέτυχε την τελευταία στιγμή να υπογράψει την εμπορική συμφωνία με την ΕΕ, και η επακόλουθη στρατιωτική εκστρατεία στα ανατολικά του πρώην σοβιετικού κράτους έχει διχάσει τους ψηφοφόρους. Οι επόμενες κινήσεις του ΝΑΤΟ να ενισχύσει την παρουσία του στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ έχει προστεθεί σε μια έντονη συζήτηση για τη σχέση μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας. "Χωρίς να δίνουμε στήριξη στο όραμα του Πούτιν, εμείς καταλαβαίνουμε την αίσθηση της Ρωσίας ότι η ΕΕ και το ΝΑΤΟ κινούνται προς τα ανατολικά, γιατί αυτό είναι γεγονός" σχολιάζει ο Harry van Bommel, μέλος του κοινοβουλίου και εκπρόσωπος εξωτερικών υποθέσεων του αριστερού Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο υποστηρίζει την απόρριψη. Η επικύρωση της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας "θα οδηγήσει απολύτως σε περισσότερες εντάσεις με τη Ρωσία και σε ότι αποτελεί το συμφέρον όλων- Ρωσία και η Ευρώπη χρειάζονται η μία την άλλη".

Αλλά τέτοια επιχειρήματα ακούγονται σαν να "παπαγαλίζουν, σχεδόν λέξη προς λέξη, τη γραμμή του Κρεμλίνου", είπε ο Michiel van Hulten, ένας πρώην Ολλανδός ευρωβουλευτής ο οποίος ηγείται τώρα του Stem Voor Nederland (Ψηφίστε για την Ολλανδία), μια ηγετική ομάδα εκστρατείας υπέρ της ΕΕ. Η εστιασμένη στον Πούτιν συζήτηση μεταξύ των δύο πλευρών είναι μια αντανάκλαση των στάσεων στο ευρύτερο εκλογικό σώμα. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε αυτό το μήνα το I&O Research, ένα ολλανδικό ινστιτούτο δημοσκοπήσεων, το 58 τοις εκατό των υποστηρικτών του "ναι" θεωρεί ότι μια απόρριψη της εμπορικής συμφωνίας θα είναι μια νίκη για τον Πούτιν. Εν τω μεταξύ, το 44 τοις εκατό όσων στηρίζουν το "όχι" θεωρούν ότι η υποστήριξή τους στη συμφωνία θα θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις της Ολλανδίας με τη Ρωσία.

Τα μεγάλα κόμματα σε μεγάλο βαθμό απουσιάζουν από την εκστρατεία, καθώς αισθάνονται νευρικότητα στο να πάρουν θέση για ένα διχαστικό θέμα, από το οποίο δεν θα έχουν και μεγάλο κέρδος. Εν μέσω απόδειξης της αποτυχίας της ολλανδικής κοινής γνώμης να συνεργαστεί με το δημοψήφισμα, ο πολιτικός υπολογισμός περιπλέκεται επίσης από το γεγονός ότι η ψηφοφορία μπορεί να κηρυχθεί άκυρη εάν η προσέλευση είναι μικρότερη από το 30 τοις εκατό.

Ο ολλανδός πρωθυπουργός έχει αμφιταλαντευθεί δημοσίως για το πόσο θα πρέπει να εμπλακεί. Οι επικριτές λένε ότι η απροθυμία του Ρούτε να πάρει μέρος αντικατοπτρίζει το αυξανόμενο αντιευρωπαϊκό συναίσθημα στην Ολλανδία και μεταξύ των υποστηρικτών του. Παρά το γεγονός ότι το κεντροδεξιό κόμμα του VVD έχει έναν μακρύ και εποικοδομητικό ρόλο στις Βρυξέλλες, πολλοί από τους ψηφοφόρους του έχουν καταφύγει στο ακροδεξιό, ευρωσκεπτικιστική κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς, ο οποίος προηγείται σήμερα στις εθνικές δημοσκοπήσεις.

Με το Κόμμα Ελευθερίας του Βίλντερς και τους ακροαριστερούς Σοσιαλιστές να δεσπόζουν στο στρατόπεδο του "όχι", το φλογερά φιλοευρωπαϊκό D66 ήταν το κόμμα που έκανε την πιο φανερή εκστρατεία υπέρ του "ναι". Δεν υπάρχει καμία πίεση από την ΕΕ που να λέει ότι "η Ουκρανία δεν μπορεί να συνεργάζεται ή να έχει εμπορικές συναλλαγές με τη Ρωσία", λέει ο Kees Verhoeven, ένας βουλευτής του D66. "Ο Πούτιν είναι ο μόνος που θέτει το θέμα αυστηρά 'ή το ένα ή το άλλο'".

next.ft.com

Διαβάστε περισσότερα