Οι Ηρακλείς του «Ναι» στο Κυπριακό

Όλα τα μεγάλα εθνικά θέματά μας είναι ορθάνοιχτα. Η δε γειτονιά μας είναι καζάνι που βράζει. Αλλού λιγότερο (Βαλκάνια), αλλού περισσότερο (ελληνοτουρκικά, Κυπριακό), και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, είναι πραγματικό ηφαίστειο. Εν μέσω αυτής της κατάστασης, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται εδώ και τουλάχιστον έξι μήνες το Κυπριακό. Επανειλημμένες δικοινοτικές συνομιλίες που οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο, νέες προσπάθειες εσχάτως για αναθέρμανση του διαλόγου, ναυάγιο στη Διεθνή Διάσκεψη για το θέμα στη Γενεύη, ανοικτές ή συγκεκαλυμμένες ξένες παρεμβάσεις, κ.ο.κ.

Μόλις πρόσφατα, ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, αλλά και ένα μεγάλο τμήμα των πολιτικών ηγεσιών στη μεγαλόνησο, κατέστησαν σαφές, με τις δηλώσεις τους, ότι οι συνομιλίες σε αυτή τη φάση για το Κυπριακό, αν δεν έχουν ναυαγήσει, τουλάχιστον φυλλορροούν. Ιδιαιτέρως ενδιαφέρον είναι, επίσης, ότι για πρώτη φορά, ο Ν.Αναστασιάδης εστράφη ευθέως κατά του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Μπάρθ Άιντα, τον οποίον, ούτε λίγο ούτε πολύ, κατηγόρησε ότι δεν βοηθάει καθόλου στην ομαλή έκβαση του Κυπριακού. Ουσιαστικά, ο Κύπριος πρόεδρος, σε ηπιότερο βαθμό συντάχθηκε με την βαριά κατηγορία που είχε εκτοξεύσει προ εβδομάδων ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, κατά του κ.Άιντα, ότι ενεργεί ως “ατζέντης” των τουρκικών συμφερόντων. Όπως είναι γνωστό, ο κ.Κοτζιάς έστειλε προ καιρού γι' αυτό το θέμα επιστολή στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Πορτογάλο, Αντόνιο Γκουτιέρες, ενώ πρόσφατα ακολούθησε και η επιστολή του κ.Ν.Αναστασιάδη. Να σημειωθεί ότι ο Κύπριος πρόεδρος, όχι μόνον δεν είχε θέσει ποτέ ζήτημα Άντα, αλλά, αντίθετα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, σε κάθε ευκαιρία τον στήριζε.

Κάποιοι, κυρίως στην Ελλάδα και την Κύπρο, απέδωσαν τη στάση Αναστασιάδη στο γεγονός ότι η Κύπρος μπαίνει σιγά – σιγά σε προεκλογική τροχιά (εκλογές το 2018). Ορισμένοι, μάλιστα, όπως προ διημέρου έπραξε πανεπιστημιακός σε άρθρο του σε αθηναϊκή εφημερίδα, επιρρίπτουν συστηματικά τις ευθύνες για τη μη επίλυση του Κυπριακού στην Αθήνα και τη Λευκωσία, σημειώνοντας πως “η Τουρκία είχε παίξει θετικό ρόλο στην προσπάθεια επίλυσης από τα τέλη του 2003 μέχρι και το 2015”. Ουσιαστικά, παραβλέπουν παντελώς την τουρκική αδιαλλαξία και την παρελκυστική τακτική της Άγκυρας, ενώ κλείνουν τα μάτια ακόμα και στις συνεχιζόμενες σήμερα τουρκικές προκλήσεις με στρατιωτικές ασκήσεις, δέσμευση περιοχών με Notam, και δήθεν έρευνες από ερευνητικά σκάφη της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Κι' αυτό, όταν η Λευκωσία έχει ανακοινώσει ότι από αυτή την περίοδο και το καλοκαίρι θα κάνει έρευνες για φυσικό αέριο στην κυπριακή ΑΟΖ.

Συνομιλίες ΕΕ – Τουρκίας μέσω Άιντα

Προσποιούνται, επίσης, ότι δεν ξέρουν τίποτα για τον ρόλο του κ.Άιντα στο Κυπριακό. Ούτε, βεβαίως, ότι ο Νορβηγός πρώην υπουργός Εξωτερικών και Άμυνας, έχει πολιτικές φιλοδοξίες στη χώρα του, και θέλει να πάρει μέρος στις εκλογές του Φθινοπώρου. Και, ως εκ τούτου, θα ήταν ένα παράσημο στο προφίλ του η εντός του καλοκαιριού συμφωνία για το Κυπριακό. Αυτό, βέβαια, είναι “πταίσμα” μπροστά στις πρωτοβουλίες που πήρε ο κ.Άιντα, για να μεσολαβήσει προκειμένου να ικανοποιηθεί το “αίτημα” της Τουρκίας να ισχύσουν οι “4 ελευθερίες” (διακίνηση προσώπων, διακίνηση αγαθών, εγκατάσταση, απόκτηση περιουσίας) για τους Τούρκους πολίτες προς την Κύπρο. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, να ισχύσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο για μη Ευρωπαίους πολίτες, και να μπαίνουν οι Τούρκοι πολίτες στην ΕΕ από την “πίσω πόρτα”, την Κύπρο.

Ως γνωστόν, όταν η Άγκυρα είδε ότι η αποπροσανατολιστική τακτική της στις συνομιλίες για το Κυπριακό δεν περνούσε, και δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή η θέση της για μόνιμη (!) παραμονή στρατευμάτων της στην Κύπρο, καθώς και να διατηρηθεί -έστω με αλλαγές- το καθεστώς εγγυήσεων (ουσιαστικά, το δικαίωμα να παρεμβαίνει στη μεγαλόνησο), έριξε στο τραπέζι το θέμα των “4 ελευθεριών”. Κάτι, δηλαδή, που αφορά αποκλειστικά και μόνο τις διαπραγματεύσεις της με την ΕΕ, και καθόλου το Κυπριακό.

Σήμερα, το Antinews αποκαλύπτει αναφορές υπηρεσιών της Κομισιόν για τις επαφές που έκανε ο κ.Μπάρθ Άιντα στο τέλος του Μαρτίου 2017 με τον πρόεδρο της Κομισιόν Γιούνκερ, τον αντιπρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, Λάμπσντορφ, τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Τίμμερμαν, τον Επίτροπο Διεύρυνσης, Χαν, τον διευθυντή γραφείου του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Τουσκ, Σεραφίν, κ.λ.π. Από τις αναφορές φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο κ.Άιντα πήγε στις Βρυξέλλες για να θέσει στους Ευρωπαίους αξιωματούχους ουσιαστικά το αίτημα της Τουρκίας για να εντάξουν στις συνομιλίες για το Κυπριακό το θέμα των “4 ελευθεριών”. Εύλογα, γεννάται το ερώτημα: Ο ρόλος του κ.Άιντα, ως εκπροσώπου του ΟΗΕ, είναι να “μεταφέρει” τουρκικά αιτήματα στην ΕΕ και αλλού ή να κρατάει ίσες αποστάσεις από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για το Κυπριακό; Να σημειωθεί ότι ένα ακόμη χοντροκομμένο ατόπημα του Μ. Άιντα ήταν ότι, όταν προ διμήνου ήλθε στην Αθήνα για να συναντήσει τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, πέρασε πρώτα από την τουρκική πρεσβεία. Άραγε, όταν πάει στην Τουρκία για να συναντήσει τον κ.Τσαβούσογλου, βλέπει πρώτα τον Έλληνα πρέσβη; Προφανώς, όχι.

Επίσης, σύμφωνα με τις αναφορές υπηρεσιών της Κομισιόν, ο κ. Άιντα φέρεται να είπε στους συνομιλητές του ότι “ο τρόπος που ήγειρε το θέμα των 4 ελευθεριών η Τουρκία, προκάλεσε σύγχυση, διότι το ζητούμενο για τους συνομιλητές της δεν ήταν σαφές και, έτσι όπως προεβλήθη η τουρκική αξίωση, δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή”. Είναι απορίας άξιον: Άραγε, ο κ. Άιντα μετέβη στις Βρυξέλλες για να πει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς να μην “παρεξηγούν” την Τουρκία; Επιπλέον, αναφορικά με τη διακίνηση προσώπων, ο κ.Άιντα φέρεται να είπε ότι η Τουρκία δεν επιδιώκει την παροχή δικαιωμάτων διαμονής και εργασίας στην Κύπρο σε αριθμό Τούρκων πολιτών μεγαλύτερο του αριθμού των Ελλήνων που ζουν και εργάζονται σήμερα στην Κύπρο (κατά τον Άιντα, 37.000). Είπε, πάντως, ότι η Τουρκία δεν έχει αποσαφηνίσει αν αποδέχεται την αναλογία 4 προς 1. Ουσιαστικά, η Τουρκία ζητάει ίσα δικαιώματα των μη Ευρωπαίων πολιτών με τους Ευρωπαίους πολίτες. Προς τι, τότε, το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Πολύ περισσότερο, ο κ.Άιντα φέρεται να είπε ότι η Τουρκία θέλει ισότιμη μεταχείριση με την Ελλάδα ως προς τη δυνατότητα παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών από τουρκικές Τράπεζες. Επίσης, καθώς και να συζητηθεί, ενδεχομένως, ειδική ποσόστωση στις εξαγωγές ορισμένων τουρκικών αγροτικών στην Κύπρο. Ουσιαστικά, δηλαδή, η Τουρκία θέλει σε όλους τους τομείς να απολαμβάνει των ίδιων δικαιωμάτων με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι ποτέ δυνατόν να το δεχτεί αυτό κανείς;

Όσον αφορά στην προοπτική των συνομιλιών, ο κ.Άιντα φέρεται να είπε ότι διατηρεί την αισιοδοξία του, αν και, όπως εξήγησε, υπάρχουν παράγοντες που μπορεί να δυσχεράνουν την όλη διαδικασία. Μεταξύ άλλων, μάλιστα, ανέφερε την κυπριακή ΑΟΖ. Να σημειωθεί πως μόλις προ ημερών, δημιούργησε κλίμα φόβου, με τις δηλώσεις του ότι μπορεί να υπάρξει κρίση στην Κύπρο το καλοκαίρι. Δήλωση που προκάλεσε τις οργισμένες αντιδράσεις της κυπριακής ηγεσίας. Ο ίδιος, επίσης, φέρεται να είπε στους Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι έχει ξεκαθαρίσει στην τουρκική πλευρά ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα των εγγυήσεων, διαφορετικά δεν θα υπάρξει συμφωνία. Είναι εντυπωσιακό. Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ δεν θέτει θέμα ολοκληρωτικής κατάργησης του καθεστώτος εγγυήσεων, αλλά αλλαγής του (!). Να σημειωθεί πως από το 2015, ανοικτά ο κ.Ν.Κοτζιάς έχει πει ότι η Ελλάδα δεν θέλει να έχει κανένα δικαίωμα εγγύησης και κανέναν στρατιώτη στην Κύπρο. Πόσο μάλλον, διότι είναι αδιανόητες εγγυήσεις και στρατεύματα τρίτων σε κράτος - μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ.

Τέλος, κατά τις αναφορές της Κομισιόν, οι Ευρωπαίοι προβληματίζονται ιδιαίτερα από τις απαιτήσεις της Τουρκίας για τις “4 ελευθερίες”, ενώ θεωρούν ότι ο κ.Άιντα είναι “υπέρμετρα αισιόδοξος”, αν και εξακολουθούν να διατηρούν ελπίδες ως προς την επίλυση του Κυπριακού.

Οι Ηρακλείς του “Ναι”

Τον Ιανουάριο του 2017, όταν η Άγκυρα τορπίλιζε εμφανέστατα τη Διεθνή Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό, και ο κ.Άιντα δεν έβρισκε ούτε μια λέξη καταδίκης της αδιαλλαξίας και της παρελκυστικής τακτικής της, άρχισαν να πέφτουν -το ένα μετά το άλλο- τα βέλη στον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, τον οποίον οι “οπαδοί της λύσης” κατηγορούσαν ότι σαμποτάρει τις συνομιλίες. Αρχικώς, “στοχοποιήθηκε” από το μεγάλο ξένο (αμερικανο-ευρωπαϊκό) ηλεκτρονικό ΜΜΕ, Politico. Ενδιαφέρον είναι ότι τομέας του ρεπορτάζ της δημοσιογράφου του, η οποία τότε έγραφε για το Κυπριακό, ήταν τα ενεργειακά θέματα (!). Κατόπιν, η σκυτάλη πέρασε σε ΜΜΕ, τα οποία παλαιότερα, όταν γίνονταν οι διαπραγματεύσεις επί του “σχεδίου Ανάν”, ο ίδιος ο τότε γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας, είχε καταγγείλει για σχέσεις με την αμερικανική πρεσβεία που τότε εκινείτο στη γραμμή του “Ναι”. Κατόπιν, η “κριτική” πέρασε και σε σειρά ελληνικών ΜΜΕ.

Εντύπωση, πάντως, είχε προκαλέσει τότε, όπως και τώρα άλλωστε, ότι το ίδιο το κομματικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ, η “Αυγή”, κρατούσε διακριτική -αν όχι εχθρική σε κάποιες περιπτώσεις- στάση απέναντι στον Κοτζιά. Στάση που πολιτικοί κύκλοι αποδίδουν στις σχέσεις του Μέσου με την τάση των ονομαζόμενων “αριστερών εκσυγχρονιστών”. Προ εβδομάδων, μάλιστα, η κ.Σια Αναγνωστοπούλου, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών και Παιδείας (όταν υπουργός Παιδείας ήταν ο θεωρούμενος επίσης ως “εκσυγχρονιστής, Ν.Φίλης), σε συνέντευξή της στην κυπριακή εφημερίδα, “Πολίτης”, με έμμεσο τρόπο άδειασε τον Ν.Κοτζιά για το Κυπριακό. Συχνές είναι και οι επιθέσεις από τον Δημοτικό σταθμό της Αθήνας του κ.Καμίνη, γνωστού επίσης για τις “εκσυγχρονιστικές” θέσεις και τις πολιτικές φιλοδοξίες του. Η πλέον επιθετική στην προκειμένη, είναι γνωστή ραδιοπερσόνα με στενές συγγενικές σχέσεις με υφυπουργό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Τελευταία επίθεση υπέρ του “Ναι” έγινε μέσα από μεγάλη εφημερίδα προσκείμενη στον ΣΥΡΙΖΑ, με άρθρο καθηγητή του Παντείου, ο οποίος επίσης πρόσκειται στην τάση των “αριστερών εκσυγχρονιστών”. Πάντως, αν κρίνει κανείς από το “προφίλ” όσων ζητούν εδώ και τώρα επίλυση του Κυπριακού, καθίσταται σαφές ότι δεν πρόκειται για Δεξιές ή Αριστερές ιδεολογικές θέσεις, αλλά, όπως και στην περίοδο του “σχεδίου Ανάν”, για θέσεις υπέρ του “Ναι” ή του “Όχι” που διαπερνούν οριζόντια τις πολιτικές παρατάξεις.

Όπως και να' χει οι “δεξιούληδες”, “αριστερούληδες” ή “Πασοκοι” εκσυγχρονιστές, καλό είναι να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους απέναντι σε καίρια ζητήματα του Κυπριακού. Διαφορετικά, ευλόγως θα κατηγορηθούν ότι (άθελά τους) αλείφουν βούτυρο στο ψωμί της Τουρκίας. Ειδικότερα:

-Έχει ή όχι η Τουρκία ευθύνες (την κύρια ευθύνη) για το αδιέξοδο στο Κυπριακό;

-Πιστεύουν ότι, με τον προκλητικό τρόπο που συμπεριφέρεται η Τουρκία, θέλει ειλικρινώς λύση;

-Οι ανακοινώσεις που κάνει η Τουρκία (και στον ΟΗΕ) εδώ και μια δεκαετία, με τις οποίες αμφισβητεί την κυπριακή ΑΟΖ, συμβάλλουν στην επίλυση και στο ήπιο κλίμα;

-Το ότι η Τουρκία ουδέποτε αναγνώρισε την Κύπρο ως κράτος και δεν ανοίγει τα λιμάνια της σε πλοία με κυπριακή σημαία, είναι θετικό ή αρνητικό;

-Οι “4 ελευθερίες” είναι ή όχι θέμα που αφορά αποκλειστικά τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία και όχι το Κυπριακό;

-Πρέπει να μπει το θέμα των “4 ελευθεριών” στην διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, και, κατά συνέπεια, έκανε καλά ο Άιντα που έβαλε το θέμα στους Ευρωπαίους;

-Θα πρέπει η Τουρκία να έχει οποιαδήποτε δικαιώματα εγγυήσεων και παρέμβασης στην Κύπρο; Δηλαδή, ένα τρίτο κράτος θα πρέπει να έχει “επιτροπεία” πάνω σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ;

-Θα πρέπει η Τουρκία να διατηρήσει για πάντα στρατεύματά της στην Κύπρο; Άρα, ένα τρίτο κράτος να έχει στρατεύματα σε κράτος-μέλος της Ε.Ε;

Διαβάστε περισσότερα