Ο Ντράγκι πήρε τ’ όπλο του

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι έκανε ένα τολμηρό βήμα αυτή την εβδομάδα για να περιοριστεί η κρίση του ευρώ. Η ΕΚΤ σχεδιάζει τώρα απεριόριστες αγορές ομολόγων, προκειμένου να αποφευχθεί η κλιμάκωση των δεινών του ευρώ. Το βήμα αυτό σηματοδοτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στις προσπάθειες να σώσουν το κοινό νόμισμα -και ενέχει πολλούς κινδύνους.

Η μεγάλη στιγμή παραλίγο να ναυαγήσει την τελευταία στιγμή. Μισή ώρα πριν

την ανακοίνωση του Ντράγκι, ο συναγερμός πυρκαγιάς στον Πύργο Ευρώ στη Φρανκφούρτη χάλασε. Οι ανελκυστήρες σε όλη την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έδρα τέθηκαν εκτός λειτουργίας και δύο πυροσβεστικά οχήματα έφθασαν στη σκηνή. Αποδείχτηκε ότι ο συναγερμός ήταν ψεύτικος και τα οχήματα έκτακτης ανάγκης σύντομα αποχώρησαν.

Η σκηνή πρόσθεσε λίγη ένταση στα μέλη της ΕΚΤ –αν και δεν την χρειάζονταν. Σε λίγο ακολούθησε η πιο κρίσιμη, κατά πολλούς, συνεδρίασή τους. Τα 22 μέλη του συμβουλίου έπρεπε να αποφασίσουν για ένα πρόγραμμα που πολλοί θεωρούν λύση στην κρίση του ευρώ και άλλοι αντιμετωπίζουν ως το μεγαλύτερο αμάρτημα που έχει διαπραχθεί στην κοινή νομισματική ζώνη. Σύμφωνα με την απόφαση της Πέμπτης, η ΕΚΤ σχεδιάζει να αγοράζει χωρίς ποσοτικό όριο κρατικά ομόλογα από χώρες της ευρωζώνης που βρίσκονται σε κρίση. Δεδομένου ότι η ΕΚΤ μπορεί να τυπώσει χρήματα, έχει ουσιαστικά απεριόριστες μέσα για να αγοράσει ομόλογα, ως εκ τούτου υπάρχει η ελπίδα ότι θα μειώσει τα κέρδη σε αυτά τα χρεόγραφα και θα μειώσει τα επιτόκια που επιβαρύνουν τις πληγείσες χώρες. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ντράγκι είπε ότι το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε το σχέδιο με «συντριπτική πλειοψηφία». Ο επικεφαλής της Bundesbank Γενς Βάιντμαν είχε αντιταχθεί στην κίνηση, αλλά τελικά ηττήθηκε.

Οι ανησυχίες της Μέρκελ

Οι αντιδράσεις για την κίνηση της ΕΚΤ ποικίλλουν. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο χαιρέτισαν την απόφαση. Αλλά οι σκεπτικιστές του σχεδίου, ιδιαίτερα στη Γερμανία, εξέφρασαν τις επιφυλάξεις τους. Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι τα μέτρα αυτά «δεν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν» πολιτικές δραστηριότητες εντός της νομισματικής ζώνης. Αξιωματούχοι της Bundesbank εξέφρασαν επίσης τη δυσαρέσκειά τους με την εξέλιξη. Ο Βάιντμαν είχε προειδοποιήσει κατά του προγράμματος εδώ  και καιρό και την Πέμπτη έγινε το μόνο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου που καταψήφισε το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Κατά την άποψή του, οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ «τείνουν να καθορίσουν τη χρηματοδότηση μέσω των χρηματικών πιέσεων».

Η διαμάχη για την αγορά κρατικών ομολόγων μπορεί να φαίνεται αρχικά τεχνικό θέμα, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για κάτι πολύ πιο θεμελιώδες: την ευρωπαϊκή ενότητα. Φυσικά, έχει σχέση και με τα χρήματα. Θα εξακολουθήσει το ευρώ να είναι το νόμισμα με το οποίο πληρώνουμε τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού και τις υποθήκες μας; Και τι αξία θα έχει το ευρώ εάν η κεντρική τράπεζα είναι σε θέση να εμφανίσει χρήματα απ’ το πουθενά -τα ίδια χρήματα για τα οποία οι περισσότεροι Ευρωπαίοι