«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι καταστροφή για το Brexit»

Η Βρετανία δεν μπορεί να στηρίζεται στην υποστήριξη των ΗΠΑ μετά το διαζύγιό της από την ΕΕ, σχολιάζει ο Gideon Rachman.

Για τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Brexit, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ήταν ένα μείγμα δικαίωσης και σωτηρίας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, επίσης, νομίζει ότι είναι σπουδαία ιδέα για τη Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ. Ακόμα καλύτερα, ο ίδιος φαίνεται να προσφέρει μια συναρπαστική διαδρομή διαφυγής. Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να πηδήξει

Είναι ένα δελεαστικό όραμα. Δυστυχώς, δεν είναι ακριβώς λάθος. Η εκλογή του Τραμπ έχει μετατρέψει το Brexit από μια ριψοκίνδυνη απόφαση σε μια απλή καταστροφή. Κατά τα τελευταία 40 χρόνια, η Βρετανία είχε δύο κεντρικούς πυλώνες εξωτερικής πολιτικής: την ένταξη στην ΕΕ και μια «ειδική σχέση» με τις ΗΠΑ. Η απόφαση για την έξοδο από την ΕΕ αφήνει τη Βρετανία να εξαρτάται πολύ περισσότερο από τις ΗΠΑ, και μάλιστα σε μια εποχή που η Αμερική έχει εκλέξει έναν ασταθή πρόεδρο, αντίθετο με τις περισσότερες από τις κεντρικές προτάσεις στις οποίες βασίζεται η εξωτερική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου.

Κατά τη διάρκεια του σύντομου ταξιδιού της Τερέζα Μέι στην Ουάσιγκτον, αυτή η δυσάρεστη αλήθεια εν μέρει επισκιάστηκε από γενικότητες και το εμπόριο. Η απόφαση του Τραμπ να επιστρέψει την προτομή του Γουίνστον Τσόρτσιλ στο Οβάλ Γραφείο έγινε δεκτή με δουλική απόλαυση από τους «Brexiters». Πιο ουσιαστικά, η κυβέρνηση Τραμπ κατέστησε σαφές ότι είναι διατεθειμένη να κάνει μια εμπορική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο αμέσως μόλις τελειώσει το διαζύγιο της Βρετανίας με την ΕΕ.

Αλλά δεν πρόλαβε καλά-καλά η Μέι να φύγει από την Ουάσιγκτον και ο Τραμπ προκάλεσε σάλο με την «μουσουλμανική απαγόρευση» του, που αφορά μετανάστες και πρόσφυγες από επτά χώρες. Αφού υπέκφυγε για λίγο, η πρωθυπουργός αναγκάστηκε να αποστασιοποιηθεί από τον νέο καλύτερο φίλο της στο Λευκό Οίκο. Η διαφωνία για τους πρόσφυγες υπογράμμισε την έκταση στην οποία η Μέι και ο Τραμπ έχουν αντικρουόμενα οράματα για τον κόσμο. Ακόμη και όταν πρόκειται για το εμπόριο, την υποτιθέμενη βάση για τη νέα ειδική σχέση τους, οι δύο ηγέτες έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις.

Η Μέι υποστηρίζει ότι θέλει η Βρετανία να είναι η πρωταθλήτρια του παγκόσμιου ελεύθερου εμπορίου. Αλλά ο Τραμπ είναι ο αμερικανός πρόεδρος που υποστηρίζει τον προστατευτισμό περισσότερο από κάθε άλλον ομόλογό του, από το 1930. Αυτή είναι μια σκληρή σύγκρουση οραμάτων που θα είναι πολύ πιο δύσκολο να αποσιωπηθεί - αν και όταν ο Τραμπ αρχίσει να πετά δασμούς στα ξένα αγαθά, αγνοώντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Επιπλέον, οποιαδήποτε εμπορική συμφωνία με την κυβέρνηση Τραμπ θα είναι πιθανό δύσκολο να γίνει αποδεκτή στη Βρετανία και θα περιλαμβάνει αμφιλεγόμενες παραχωρήσεις σχετικά με την Εθνική Υπηρεσία Υγείας και τη γεωργία. Η Βρετανίδα και ο Αμερικανός ηγέτες έχουν επίσης βαθύτατα διαφορετικές στάσεις απέναντι στους διεθνείς οργανισμούς. Η Μέι είναι παθιασμένη με τη σημασία του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Εθνών. (Η μόνιμη ένταξη της Βρετανίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα τοτέμ του στάτους της μεγάλης δύναμης). Αλλά ο Τραμπ έχει δύο φορές χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ παρωχημένο και απειλεί να μειώσει τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη.

Οι κυβερνήσεις Μέι και Τραμπ έχουν επίσης αντίθετες απόψεις για τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν το μέλλον της ΕΕ και τη Ρωσία. Ο Τραμπ είναι ανοιχτά περιφρονητικός απέναντι στην ΕΕ και οι βοηθοί του έχουν σκεφτεί ότι θα μπορούσε να διαλυθεί. Αυτό αντικατοπτρίζει τις απόψεις του Νάιτζελ Φάρατζ και του κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου - αλλά όχι της σημερινής βρετανικής κυβέρνησης. Η Μέι γνωρίζει ότι οι δύσκολες διαπραγματεύσεις της με την ΕΕ θα γίνουν σχεδόν αδύνατες αν τα κράτη-μέλη πιστεύουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο εργάζεται ενεργά για να καταστρέψει την οργάνωσή τους σε συμμαχία με τον Τραμπ. Η επίσημη θέση της είναι ότι η Βρετανία επιθυμεί να συνεργαστεί με μια ισχυρή ΕΕ. Ίσως ακόμα και να το εννοεί, λαμβάνοντας υπόψη τους οικονομικούς και πολιτικούς κινδύνους που θα προκύψουν από τη διάλυσή της.

Κανένας από τους κινδύνους αυτούς δεν θα είναι μεγαλύτερη απειλή από μια ανακάμπτουσα Ρωσία. Η βρετανική κυβέρνηση συνεργάστηκε στενά με την κυβέρνηση Ομπάμα για να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη χώρα, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Αλλά ο Τραμπ ήδη φλερτάρει με την άρση των κυρώσεων.

Η πραγματικότητα είναι ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι τώρα αντιμέτωπο με έναν αμερικανό πρόεδρο που είναι θεμελιωδώς αντίθετος με τη βρετανική άποψη του κόσμου. Επειδή, παρόλα τα βεβιασμένα χαμόγελα στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση το γνωρίζει καλά. Για πολιτικούς λόγους, ο Μπόρις Τζόνσον, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, θα μιλήσει για τις προοπτικές μιας εμπορικής συμφωνίας με τον Τραμπ. Ωστόσο, μόλις πριν από λίγους μήνες, ο Τζόνσον έλεγε ότι ο Τραμπ είχε "σαφώς τρελαθεί» και έδειχνε μια «ναρκωτική άγνοια» για τον κόσμο.

Εάν δεν ήταν το Brexit – ένα σκοπό που ο Τζόνσον με ενθουσιασμό υπερασπίστηκε- η βρετανική κυβέρνηση θα ήταν σε θέση να λάβει μια κατάλληλα επιφυλακτική προσέγγιση στον Τραμπ. Αν η Βρετανία είχε ψηφίσει να μείνει εντός της ΕΕ, η προφανής απάντηση στην άφιξη ενός φιλο-ρώσου υπερασπιστή του προστατευτισμού στο Οβάλ Γραφείο θα ήταν να πλησιάσει στους ευρωπαίους συμμάχους της. Η Βρετανία θα μπορούσε να υπερασπιστεί το ελεύθερο εμπόριο πολύ πιο αποτελεσματικά έχοντας τον όγκο της ΕΕ πίσω της -και θα μπορούσε επίσης να αρχίσει να διερευνά τις δυνατότητες για περισσότερη αμυντική συνεργασία της ΕΕ. Όπως είναι, η Βρετανία έχει πέσει στην αγκαλιά ενός Αμερικανού προέδρου που ο Υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αποκαλέσει τρελό.

Κατά την παρακμή της βρετανικής αυτοκρατορίας, κάποιοι πολιτικοί της αυτο-κολακεύονταν, ότι θα μπορούσαν να είναι «Έλληνες στους Ρωμαίους τους» - παρέχοντας σοφές και έμπειρες συμβουλές για τη νέα αμερικανική αυτοκρατορία. Αλλά ο αυτοκράτορας Νέρων έχει πλέον πάρει την εξουσία στην Ουάσιγκτον - και οι Βρετανοί θα πρέπει να χαμογελούν και να χειροκροτούν, καθώς αυτός βάζει τις πυρκαγιές και πετυχαίνει τους στόχους του.

ft.com

Διαβάστε περισσότερα