Η «βαρβαρική διάλεκτος» του τηλεοπτικού «προοδευτισμού»...

Δε θα διαφωνήσει κανείς, πιστεύω, μαζί μου στην άποψη ότι έχει διαμορφωθεί από χρόνια, λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων, μια νέα πραγματικότητα που θέλει τα ΜΜΕ - και προπάντων την τηλεόραση - φορέα απ' τους πιο σημαντικούς για τη γλωσσική παιδεία του κόσμου.

Με δεδομένο λοιπόν αυτό αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι η επίδρασή της στη γλώσσα καθίσταται ιδιαίτερα αρνητική, αν οι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι δε φροντίζουν να την επιμελούνται όπως πρέπει, ώστε να μεταβιβάζει

Μ' άλλα λόγια η απουσία επιμέλειας και κυρίως η απουσία παιδείας κάνει, συχνά, τη γλώσσα των ΜΜΕ παραποιημένη, υποβαθμισμένη, γλώσσα που μετατρέπει τον λόγο σε όχημα κενολόγου εντυπωσιασμού και όχι ουσιαστικής ενημέρωσης με βάση τα επιχειρήματα και τα τεκμήρια, που θα έπρεπε να είναι οι άξονές του.

Γίνεται ευρεία χρήση, επίσης, ξένων λέξεων που αντικαθιστούν τις ελληνικές και συνοδεύονται συνήθως από γραμματικά λάθη (μόνιμη χρήση της ονομαστικής Ενικού και κατάργηση των άλλων πτώσεων), συντακτικά λάθη (σολοικισμούς), βαρβαρόφωνες λεκτικές ευρεσιτεχνίες και κακόσχημους, απλουστευτικούς νεολογισμούς, που δίνουν την εικόνα του ακρωτηριασμένου, συνθηματικού λόγου της διαφήμισης.

Θα μου πείτε, τι να περιμένει κανείς όταν η εικόνα περιορίζει τον λόγο και τον διάλογο και, κατ' επέκταση, την ανθρώπινη επικοινωνία... Ή, πώς να μην ενυπάρχουν στα ''μέσα'' η γλωσσική αμετροέπεια, ο εκφυλισμός και ο ''φιλαθλητικός παλιμβαρβαρισμός'' (κατά Πλωρίτη) της γλώσσας, ως απότοκα της συλλογικής παρακμής η οποία παρατηρείται προοδευτικά την τελευταία εικοσαετία στην Ελλάδα και έχει χτυπήσει κόκκινο στα πέτρινα χρόνια της μνημονιακής και ''μεταμνημονιακής'' περιόδου, που υποτίθεται ότι διανύουμε;

Και να ήταν μόνο αυτά που παρουσιάζουν κακοποιημένη στα ΜΜΕ τη δύστυχη γλώσσα μας... Μες στους πιθηκισμούς των πρωτοπόρων του μιμητισμού δημοσιογράφων, η γλώσσα μας χάνει κάθε έννοια της ιστορικότητάς της, που τη στόλιζε πάντα διαχρονικά με βιωματικό πλούτο και της προσέδιδε χαρακτήρα συμβολικό, ο οποίος παρέπεμπε στην προαιώνια εμπειρία του δυναμισμού της.

Έτσι φτάνουμε να ακούμε κάθε αδαή ''ανταποκριτή'', που παίρνει ένα μικρόφωνο στο χέρι για να κάνει ρεπορτάζ, να σολοικίζει επικίνδυνα γελοιοποιώντας τον ίδιο και το μέσον που εκπροσωπεί, αφού αποδεικνύει ''στον αέρα'' ότι δε γνωρίζει τα στοιχειώδη γλωσσικά προαπαιτούμενα, για να καλύψει - ζωντανά, κυρίως - ένα γεγονός ή όποιο άλλο δείγμα δουλειάς του.

Είναι στ' αλήθεια τραγική η απαξίωση της γλώσσας στις μέρες μας από μια πλειάδα ''δημοσιογράφων'', αν εξαιρέσει κανείς τους έμπειρους και εγγράμματους, που δεν μπορούν να διατυπώσουν μια φράση με ολοκληρωμένη έννοια. Κι αυτό θα έχει προοδευτικά περαιτέρω συνέπειες που θα αγγίζουν την εθνική υπόστασή μας.

Γιατί, κακά τα ψέματα, η γλώσσα ''δεν είναι φτιαγμένη μόνο από λέξεις και γραμματική'', όπως έλεγε ο Νοτιοαφρικανός γλωσσολόγος Άντονι Αριστάρ στην ιταλική ''Ρεπούμπλικα''. ''Είναι ένα δίκτυο από ιστορίες που συνδέουν όλα τα πρόσωπα που κάποτε χρησιμοποιούσαν αυτήν τη γλώσσα.

Ένα δίκτυο που έχει μέσα του όλα τα πράγματα που τα πρόσωπα αυτά έκαναν μαζί και όλες τις γνώσεις που η γλωσσική κοινότητα άφηνε στους απογόνους της. Γι' αυτό ο θάνατος μιας γλώσσας είναι όπως ο θάνατος ενός είδους, αφού μαζί της χάνεται ένας κρίκος της αλυσίδας και όλα όσα το τμήμα αυτό σήμαινε για το όλον''.

Αυτήν ακριβώς την πολυεπίπεδη χρησιμότητα της γλώσσας μας είχε υπόψη του ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, όταν τόνιζε πως η ελευθερία και η γλώσσα είναι αλληλένδετες έννοιες ('' Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;) Κι αυτό γιατί μέσα απ' τη γλώσσα μας εκφράζονται τα νοήματα και οι σκέψεις των Ελλήνων διαχρονικά.

Μεταφέρεται, επίσης, ο πολιτισμός τους από γενιά σε γενιά, ενσαρκώνονται τα ιδανικά των προγόνων μας και οι αξίες, όπως η αγάπη για την ελευθερία και την πατρίδα, ενώ διατηρείται ακόμη η ιστορική μνήμη. Όλα αυτά μαζί συγκροτούν την εθνική μας ταυτότητα, που μας κάνει να ξεχωρίζουμε μες στον παγκόσμιο χάρτη.

Ας επανέλθουμε όμως στα της κακοποίησης της γλώσσας μας από δημοσιογράφους των ΜΜΕ που δεν τη σέβονται. Στην γενική εκτίμηση ότι ''τα προβλήματα της γλώσσας και της ιστορίας μας στην τηλεόραση είναι πολύ σοβαρά και δυστυχώς δεν ενδιαφέρουν κανέναν'', θα μπορούσε να αντιλέξει κάποιος πιο αισιόδοξος ότι ''η ζωή προχωράει σε πείσμα των δυσοίωνων συμπτωμάτων'', και ''παρά την επικράτηση στα ΜΜΕ του αδίστακτου αμοραλισμού ως κοινωνικού προτύπου''.

Ναι, χωρίς άλλο η γλώσσα μας - όπως και όλες οι γλώσσες του κόσμου - ''αλλάζει'' από γενιά σε γενιά, γιατί αλλάζουν οι τρόποι σκέψης των ανθρώπων, οι κοινωνικές σχέσεις και οι ιδέες τους, τα αναπάντεχα γεγονότα που - ως κεραυνός εν αιθρία - έρχονται βίαια για να τους συνθλίψουν (οικονομική κρίση).

Η γλώσσα αλλάζει με τις νέες ιδέες και τις καινούριες λέξεις που προστίθενται από γενιά σε γενιά ακολουθώντας τον ''νόμο της εξελιξιμότητάς της''. Η γλώσσα αλλάζει ασταμάτητα, ναι!.. Άλλο όμως η φυσική διαλεκτική μεταβλητότητά της μέσα στο χρόνο (που καθορίζεται απ' το κοινωνικό γίγνεσθαι) κι άλλο ο ακρωτηριασμός της στην ''Προκρούστεια κλίνη'' από μερίδα δημοσιογράφων οι οποίοι την κακοποιούν συνειδητά, άγρια κι ανελέητα και μαζί μ' αυτήν κακοποιούν την ψυχή, το πνεύμα και τη συνείδηση των τηλεθεατών τους.

Θα μου πείτε ότι μεροληπτώ σε βάρος των τηλεοπτικών δημοσιογράφων αφήνοντας στο απυρόβλητο εκείνους της έντυπης δημοσιογραφίας. Όχι, δεν είναι έτσι. Απλά στα έντυπα μέσα ενημέρωσης υπάρχουν διορθωτές για τα κείμενα των ρεπόρτερ, ενώ στα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά κανάλια δεν υπάρχει κάτι ανάλογο, για να περιοριστούν τα... μαργαριτάρια.

Γι' αυτό, τουλάχιστον, είναι ανάγκη να δοθεί έμφαση στις ζωντανές μεταδόσεις, ώστε να αποφεύγονται οι δημοσιογραφικές στρεβλότητες (κοινώς ''κοτσάνες'') στις περιγραφές. Θα πρέπει όμως να γίνουν προσεκτικότεροι και οι δημοσιογράφοι - παρουσιαστές εκπομπών ή όσοι συγκροτούν τα δημοσιογραφικά πάνελ σε μεσημεριανές εκπομπές και όχι μόνο.

Ο ευνουχισμός της πιο πλούσιας σε έννοιες γλώσσας του Δυτικού κόσμου είναι ανεπίτρεπτος. Κι ας σπεύσουν οι ''προοδευτικοί'' να υψώσουν ως αντίλογο τη γλωσσική ελευθεριότητα. Η μετατροπή της γλώσσας μας σε αφυδατωμένη, συνθηματική και βάρβαρη διάλεκτο με ξενικά στοιχεία δε συνάδει με την ελευθερία.

Άλλωστε, είναι απαράδεκτο - με τον μανδύα της προόδου - να επιχειρείται μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία υπέρ της... λεξιπενίας, με στόχο να εκλείψει κάθε απόπειρα κριτικής σκέψης, κάθε απόπειρα αντίστασης - μέσω του λόγου - σε καθεστωτικές αντιλήψεις που κρύβουν συνήθως πολιτικούς σχεδιασμούς χειραγώγησης της κοινής γνώμης.

Το ξέρω πως πολλοί θεωρούν υπερβολική την αγωνία μου σχετικά με τη γλώσσα προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι ''περάσαμε και περνάμε τόσο μεγάλη οικονομική δοκιμασία, που ο εκφυλισμός της γλώσσας πρέπει να είναι το τελευταίο που θα μας ενδιαφέρει κι ας είναι συνδεδεμένη αυτή με την εθνική μας ταυτότητα...''

Λάθος!.. Μέγα λάθος!.. Γιατί, αργά ή γρήγορα, η κρίση θα ξεπεραστεί, έστω κι αν ματώνουμε κάθε μέρα με τις θυσίες που είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε, για να επιβιώσουμε. Η απομάκρυνσή μας από τις ρίζες μας όμως δε θα ξεπεραστεί, αν προδώσουμε τις γλωσσικές καταβολές μας ευτελίζοντας, συρρικνώνοντας και κακοποιώντας τη γλώσσα μας την οποία ύψωσαν στα ουράνια ένας ανεπανάληπτος Ρώσος μυθιστοριογράφος, ο Λέων Τολστόι (''Χωρίς ελληνομάθεια δεν υπάρχει παιδεία''), και μια σπουδαία Γαλλίδα ελληνίστρια, η Ζακλίν ντε Ρομιγί (''Ο Λόγος είναι το τείχος που προστατεύει από την κτηνωδία. Όποιος δεν ξέρει να εκφραστεί, όπως πολλοί νέοι σήμερα, τότε δεν του απομένουν παρά οι γροθιές, το ξυλοκόπημα, η ωμή, ανόητη και τυφλή βία'') !..

Διαβάστε περισσότερα