Η μεγάλη στιγμή των Σαλαφιστών

Μόλις λίγες ώρες μετά από την εισβολή ενός οργισμένου όχλου μουσουλμάνων υπερσυντηρητικών στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Κάιρο, ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Λιβύη σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στην πόλη της Βεγγάζης. Και οι δύο επιθέσεις προκλήθηκαν από την είδηση ότι μια αντι-μουσουλμανική ομάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει κυκλοφορήσει μια ταινία που προσβάλλει τον προφήτη Μωάμεθ. Στην Αίγυπτο,

οι διαδηλωτές υπέστειλαν τη σημαία των ΗΠΑ και την αντικατέστησαν με το ίδιο μαύρο πανό που μερικές φορές χρησιμοποιείται από την Αλ Κάιντα. Αποχρώσεις του Ιράν, 1979. Τρομακτικά πράγματα.

Και οι δύο επιθέσεις είναι εντελώς εξωφρενικές. Ίσως, όμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να είχαν καταληφθεί εντελώς εξαπίνης. Οι ταραξίες και στις δύο περιπτώσεις προέρχονταν από το ακμάζον στην περιοχή κίνημα των Σαλαφιστών, και οι Σαλαφιστές ήταν σε πολλά πρωτοσέλιδα εφημερίδων τον τελευταίο καιρό. Στη Λιβύη, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, έχουν ήδη αμφισβητήσει την πρόσφατα εκλεγμένη κυβέρνηση δια της κατεδάφισης αρχαίων ιερών μνημείων των Σούφι, τα οποία θεωρούν ότι είναι ανεπαρκώς ισλαμικά. Στην Τυνησία επιτίθενται σε επιχειρήσεις που πωλούν αλκοόλ και ξεκινούν άγριες, χυδαίες διαδικτυακές εκστρατείες στα κοινωνικά δίκτυα σχετικά με τις γυναίκες ανταγωνίστριες της χώρας τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας εμφανίζονται αυξανόμενες αναφορές, ότι οι πλούσιοι χρηματοδότες της αντιπολίτευσης εκ του Κόλπου έχουν διοχετεύσει μετρητά σε σαλαφικές ομάδες, των οποίων η αυστηρή ερμηνεία του Ισλάμ θεωρείται κοντά στον πουριτανικό Ουαχαμπισμό των Σαουδαράβων και άλλων. Τον τελευταίο καιρό σαλαφικές ομάδες έχουν κερδίσει θέση στο προσκήνιο σε μέρη του ισλαμικού κόσμου – από το Μάλι στο Λίβανο, από το Κασμίρ στον ρωσικό Βόρειο Καύκασο.

Μερικοί – όπως η δημοσιογράφος Robin Wright, η οποία έγραψε πρόσφατα ένα άρθρο στους New York Times σχετικά με το θέμα – λένε ότι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ανησυχήσουμε, να ανησυχήσουμε πραγματικά. Εικονογραφώντας μια «σαλαφική ημισέληνο» από τον Περσικό Κόλπο μέχρι τη Βόρεια Αφρική, ανησυχεί ότι αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τις νεοαποκτηθείσες ελευθερίες μετά τις επαναστάσεις του 2011. Ονομάζοντας την άνοδο των νέων σαλαφικών ομάδων «ένα από τα πιο υποτιμημένα και ενοχλητικά υποπροϊόντα των αραβικών επαναστάσεων», η Ράιτ σημειώνει ότι τώρα «κινούνται στον πολιτικό χώρο που κάποτε καταλάμβαναν οι μαχητές της Τζιχάντ, οι οποίοι είναι τώρα λιγότερο στη μόδα». «Κάποιοι ισλαμιστές είναι πιο επικίνδυνοι για τα δυτικά συμφέροντα και αξίες από ό,τι άλλοι», γράφει. «Οι Σαλαφιστές είναι πιο ενάντιοι απέναντι σε μειονότητες και στα δικαιώματα των γυναικών».

Άλλοι, όπως ο Αιγύπτιος δημοσιογράφος Mustafa Salama, τα απορρίπτει όλα αυτά ως υστερικά. «Η πραγματικότητα του κινήματος είναι ότι είναι κατακερματισμένο, δεν είναι ομοιόμορφο, μέσα στους Σαλαφιστές υπάρχουν διάφορες ιδεολογίες και διδασκαλίες», γράφει ο Salama. «Επιπλέον, το να είσαι Σαλαφιστής δεν συνοψίζεται σε μια σειρά από συγκεκριμένε