Η κακή ευρωπαϊκή οικονομία είναι καλή για τη Μέρκελ και τον Κάμερον

Τα πρόσφατα στοιχεία για την ευρωπαϊκή οικονομία δεν είναι η απόδειξη μιας ευρωπαϊκής ανάκαμψης, αλλά της ικανότητας της Δεξιάς να διαχειρίζεται τις δύσκολες εποχές με έναν τρόπο που ξεφεύγει από την Αριστερά, σχολιάζει ο Martin Kettle στον «Guardian».

Όλοι οι πολιτικοί και οι αναλυτές συμφωνούν σε ένα πράγμα: η φήμη όσον αφορά την καλή επίδοση στον τομέα της οικονομίας μετράει. Στη σύγχρονη πολιτική, η οικονομική επάρκεια είναι sine qua non. Χωρίς μια τέτοια φήμη, δεν υπάρχει πολιτική αξιοπιστία και η νίκη στις εκλογές

είναι αδύνατη. Με μια τέτοια φήμη, είναι δυνατόν να επιδιώξει κανείς άλλους στόχους και μερικές φορές να επωφεληθεί από το αίσθημα αμφιβολίας και ανησυχίας, διατηρώντας την εμπιστοσύνη και τις ψήφους ακόμα και όταν τα πράγματα πάνε στραβά. Στη Βρετανία ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Τζορτζ Όσμπορν έλαβαν μια τεράστια ώθηση την περασμένη εβδομάδα, καθώς μια δημοσκόπηση της Guardian έδειξε ότι η φήμη τους για τις επιδόσεις τους στην οικονομία εκτοξεύθηκε κατά 12 μονάδες από τον Ιούνιο. […]

Τα οικονομικά στοιχεία της Ευρωζώνης θα έχουν ανάλογο αντίκτυπο στην πολιτική σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης το δεύτερο τρίμηνο του 2013 αυξήθηκε κατά μόλις 0,3%, σκεπάζοντας κάθε λογής συνεχιζόμενες κρίσεις και τα βάσανα που κρύβονται πίσω από τις καλές επιδόσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας. Αλλά μετά από έξι τρίμηνα χωρίς ανάπτυξη, μπορεί να παρουσιαστεί ως ηρεμία μετά την καταιγίδα. Και αυτό έρχεται σε μια τέλεια στιγμή για την Άνγκελα Μέρκελ, έξι εβδομάδες πριν από μια κρίσιμη γερμανική εκλογική αναμέτρηση. Αν συγκρίνει κανείς τους οικονομικούς δείκτες με το κλίμα που επικρατεί στα πολιτικά κόμματα σε όλη την Ευρώπη, θα δει ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. Μπορείτε να το ονομάσετε και ναρκισσισμό των μικρών οικονομικών διαφορών.

Καμία χώρα στην Ευρώπη δεν απολαμβάνει πραγματικά μια περίοδο οικονομικής ευημερίας αντάξια του ονόματός της. Στην ευρωζώνη το ποσοστό της ανεργίας είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι στη Βρετανία, στο 11,4% τον Ιούνιο του 2013, με την Ελλάδα και την Ισπανία να καταγράφουν ανεργία υψηλότερη του 26%. Ούτε στη Βρετανία ούτε στην Ευρωζώνη είναι το επίπεδο της ανάπτυξης αρκετό για να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην απασχόληση. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι και οι περισσότεροι Βρετανοί συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μια συμπίεση των πραγματικών εισοδημάτων τους. Η πτώση των πραγματικών μισθών σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι θα έχουν σχετικά λιγότερα χρήματα για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους – όχι μόνο το 2013, αλλά σχεδόν βέβαιο και σε όλο το 2014. Όλο αυτό συμβάλλει σε έναν διαχωρισμό που χρειάζεται επεξήγηση. Από τη μία πλευρά, οι οικονομικές επιδόσεις και οι προοπτικές της Ευρώπης είναι εύθραυστες. Δεν υπάρχουν ακόμα ενδείξεις για μια διαρκή ανοδική τάση ανάκαμψης, πόσω μάλλον για μια επιστροφή στα επίπεδα της μεταπολεμικής οικονομικής ανάπτυξης, την οποία συνηθίσαμε εμείς και οι γονείς μας για περισσότερο από μισό αιώνα.

Η περιοχή μας παραμένει σε μεγάλο βαθμό στην ίδια οικονομική κρίση που μας έχει πλήξει από το 2008. Από την άλλη πλευρά, ο Κάμερον και ο Όσμπορν οδεύουν προς την ανάκαμψη με γνήσια στοιχεία οικονομικών επιδόσεων, την ώρα που η Μέρκελ οδεύει γαλήνια προς το να ανταμειφθεί με μια εξαιρετικά σημαντική εκλογική νίκη τον επόμενο μήνα. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: Πρώτον, στη ζοφερή οικονομική κατάσταση και με την κοινή γνώμη να έχει πειστεί ότι οι περικοπές του ελλείμματος έχουν προτεραιότητα έναντι της προστασίας του δημόσιου τομέα, ακόμη και μια οριακά «καλή είδηση» χαρίζει δυσανάλογη πολιτική ανταμοιβή για την κεντροδεξιά. Αλλά δεύτερον, τα στοιχεία αυτά είναι από κάθε άποψη σαθρά. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται ούτε για οικονομική ανάκαμψη, ούτε για απόδειξη καλών οικονομικών επιδόσεων. Τέτοιοι ισχυρισμοί πρέπει να επικρίνονται από μια ικανή αντιπολίτευση που ξέρει τι θέλει.
Η οικονομική επάρκεια, όπως έγραψε σε ένα σημαντικό πρόσφατο δοκίμιό του ο ακαδημαϊκός Andrew Gamble, δεν είναι σταθερή ή απτή. Υπάρχει Δεξιά και Αριστερή επάρκεια, καθώς και ορισμένες άλλες αποχρώσεις στο ενδιάμεσο. Η επάρκεια αποτελείται από αντιλήψεις, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς και οικονομικούς δείκτες. Αυτές οι αντιλήψεις δεν είναι σταθερές, επίσης. Προσαρμόζονται σε κάθε είδους διαφορετικές συνθήκες. Η επάρκεια εμφανίζεται πιο εύκολα σε καλές εποχές παρά σε άσχημες. Και οι κυβερνήσεις πρέπει να τη διαχειριστούν τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό πλαίσιο. Ο Κάμερον και ο Όσμπορν έχουν έτσι τη δυνατότητα να κατηγορήσουν την ευρωζώνη για τα προβλήματα της Βρετανίας, ενώ η Μέρκελ μπορεί να κατηγορήσει τους Έλληνες για τα προβλήματα της Γερμανίας. Αυτό κάνει τους ψηφοφόρους ευγνώμονες για τα μικρά, έστω, οφέλη τους.

Αλλά τι μπορεί μια κεντροαριστερή αντιπολίτευση να προσφέρει αντ’ αυτού; Αυτό είναι το ερώτημα που ο Μίλιμπαντ προσπάθησε να απαντήσει με επίκεντρο το «κόστος της κρίσης διαβίωσης» – πριν του πετάξουν αυγά. Είναι η ίδια ερώτηση που το γερμανικό SPD, με το πρόγραμμα των υψηλότερων φόρων, έχει μόλις έξι εβδομάδες για να απαντήσει, και αυτή που αντιμετωπίζουν, επίσης, όλα τα κεντροαριστερά κόμματα στην Ευρώπη με το δικό τους τρόπο.

Τελικά, το ζήτημα είναι ηθικό, όπως το θέτει ο Gamble. Σε τι είδους κοινωνία και τι είδους οικονομία δίνει αξία η κεντροαριστερά και ποιες είναι οι πολιτικές για την επίτευξή τους υπό τις παρούσες συνθήκες; Αυτά είναι δύσκολα ερωτήματα και καθόλου εύκολα όπως υποστηρίζουν ορισμένοι. Οι απαντήσεις δεν βρίσκονται στο παρελθόν. Αλλά μέχρι να μην υπάρχουν απαντήσεις που ανταποκρίνονται τόσο στην τρέχουσα κρίση όσο και στα διδάγματα των προηγούμενων αποτυχιών, η τρέχουσα εμπειρία δείχνει ότι και οι ικανότητες στα οικονομικά και τα πολιτικά οφέλη που απορρέουν από αυτή τη φήμη θα παραμείνουν άπιαστο όνειρο για την ευρωπαϊκή Αριστερά.

http://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/14/bad-economic-news-europe-good-for-merkel-cameron