Η ευρωζώνη περιμένει τη νέα γερμανική κυβέρνηση

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο μεγάλων γερμανικών κομμάτων για το σχηματισμό του λεγόμενου μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού ξεκινούν τώρα. Όπως όλα δείχνουν θα είναι εξαιρετικά δύσκολες, λόγω των διαφορετικών θέσεων σε πολλά σημαντικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών, ενώ οι εκτιμήσεις των αναλυτών τοποθετούν χρονικά την επίτευξη συμφωνίας τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο.

Η απερχόμενη κυβέρνηση της κ. Μέρκελ δεν μπορεί να δεσμεύσει την επόμενη, που σημαίνει ότι οι συζητήσεις για τα ανοικτά ευρωπαϊκά θέματα, κυρίως εκείνα της ευρωζώνης, θα ξεκινήσουν με καθυστέρηση σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό. Τα ανοικτά θέματα που περιμένουν λύση είναι η ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για την Ελλάδα μέχρι το 2016, αλλά και η διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, καθώς και επιμέρους αιτήματα των άλλων μνημονιακών χωρών.

Αναφορικά με τα ευρωπαϊκά θέματα ο χρόνος πιέζει για την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, καθώς θα πρέπει να ληφθεί απόφαση μέχρι το τέλος του έτους, ώστε να προλάβει η παρούσα Ευρωβουλή να την εξετάσει και να την επικυρώσει, ενδεχομένως με κάποιες αλλαγές, πριν από τις προσεχείς ευρωεκλογές (22-25 Μαΐου 2014). Κοινοτικοί αξιωματούχοι, κυβερνήσεις της ευρωζώνης, αναλυτές και οι αγορές θεωρούν την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης ως καθοριστικής σημασίας προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η καθυστέρηση που παρατηρείται στην ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης οφείλεται στις ενστάσεις της σημερινής γερμανικής κυβέρνησης, η οποία δεν θέλουν να μεταφερθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο η λήψη της τελικής απόφασης εκκαθάρισης μιας προβληματικής τράπεζας. Οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες, που λογικά θα βρίσκονται στην επόμενη γερμανική κυβέρνηση μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες και τους εταίρους τους Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, είναι πιο ελαστικοί από την κ. Μέρκελ στο θέμα αυτό και κυρίως συμφωνούν στην ανάγκη επίτευξης συμφωνίας για την τραπεζική ενοποίηση μέχρι το τέλος του έτους.

Μεταξύ των μνημονιακών χωρών επιμέρους αιτήματα έχουν υποβάλει η Πορτογαλία και η Ισπανία που ζητούν κι άλλο χρόνο για τη μείωση του ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ, ενώ η Ιρλανδία, που είναι έτοιμη να βγει στις αγορές για δανεισμό στο τέλος του έτους, ζητάει μια προληπτική πιστωτική γραμμή για την περίπτωση που τα πράγματα δεν πάνε καλά.

Ωστόσο, σε επίπεδο κρατών-μελών, το μείζον ζήτημα είναι η εξεύρεση διπλής λύσης για την Ελλάδα, που θα διασφαλίζει την ομαλή χρηματοδότηση της χώρας μέχρι το 2016, καθώς και η βιωσιμότητα του χρέους.

Δημοσιονομικό κενό

Η συζήτηση για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού προηγείται, ενώ ο πρόεδρος του Εurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ είχε προγραμματίσει τη συζήτηση για τον Νοέμβριο και τη λήψη απόφασης τον Δεκέμβριο, όλα αυτά, όμως, είχαν σχεδιαστεί πριν από τις γερμανικές εκλογές όπου το αποτέλεσμα δεν ήταν γνωστό. Τώρα όλα δείχνουν ότι η λήψη απόφασης θα μεταφερθεί για τις αρχές του 2014, πιθανότατα τον Ιανουάριο. Θα πρέπει να προηγηθεί η ολοκλήρωση της αξιολόγησης της τρόικας για τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας, γιατί σήμερα δεν υπάρχει ακριβής εκτίμηση για το ποσό που θα απαιτηθεί ενώ από την άλλη θα πρέπει να εκπληρώσει η κυβέρνηση και όλα τα προαπαιτούμενα, στα οποία περιλαμβάνεται και το δεύτερο κύμα της διαθεσιμότητας και κινητικότητας στο Δημόσιο.

Η εκταμίευση του δεύτερου τμήματος της δόσης του Ιουλίου, το οποίο ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ, δεν συνδέεται με την παραπάνω διαδικασία, αλλά με την τήρηση από ελληνικής πλευράς των προαπαιτούμενων ενεργειών που είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της απόφασης του Εurogroup. Όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του Ολι Ρεν μόλις διαπιστωθεί η τήρηση των δεσμεύσεων από ελληνικής πλευράς τα χρήματα θα αποδεσμευθούν χωρίς συζήτηση σε υπουργικό επίπεδο.

Προωθείται το σενάριο του «κουρέματος»

Το καθοριστικό ραντεβού της χώρας μας με τους εταίρους έχει «κλειστεί» για την άνοιξη του 2014 και αφορά τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν πιθανότατα τον Απρίλιο, μόλις η Eurostat δημοσιοποιήσει τις δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας για το 2013, ώστε να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος, που αποτελεί και δέσμευση της κυβέρνησης έναντι των εταίρων.

Το σενάριο που προωθείται και το οποίο δεν δημιουργεί εσωτερικό πρόβλημα στους εταίρους προβλέπει ένα έμμεσο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους που θα προέλθει μέσω μιας μεγάλης επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής του δανείου ύψους 60 δισ. ευρώ που έλαβε η χώρα από τους εταίρους στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος διάσωσης (Μάιος 2010), καθώς και περαιτέρω μείωση ή και μηδενισμός του επιτοκίου. Θα μειωθεί επίσης και το επιτόκιο και θα διευρυνθεί η περίοδος αποπληρωμής και για τα δάνεια που λαμβάνουμε στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος διάσωσης (Νοέμβριο 2012) από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και που μέχρι σήμερα έχουν φτάσει στα 133 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι θα υπάρξει συμφωνία και για την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των ελληνικών ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους κεντρικές τράπεζες χωρών της ευρωζώνης. Η συνολική ρύθμιση θα αφορά το 80-90% του συνολικού δημόσιου χρέους της χώρας.

Η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους που είναι απαίτηση του ΔΝΤ αποτελεί μονόδρομο για τους εταίρους, γιατί αφενός μεν στέλνει ένα σαφέστατο μήνυμα στις αγορές και στους επενδυτές ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην ευρωζώνη, κάτι που σήμερα δεν είναι διασφαλισμένο και αυτό φαίνεται και από την ουσιαστική αποχή των Ευρωπαίων επενδυτών από τη διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων. Από την άλλη, με τη ρύθμιση του ελληνικού προβλήματος θα εκλείψει ένας βασικός παράγοντας αποσταθεροποίησης για την ευρωζώνη.

Νίκος Μπέλλος, στον “Τύπο της Κυριακής”