Γιατί το Brexit θα αφήσει το Ηνωμένο Βασίλειο λιγότερο ενωμένο

Χωρίς τίποτα να σηματοδοτεί το σημείο όπου μια χώρα τελειώνει και αρχίζει μια άλλη, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις των συνόρων μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας -σύνορα που κάποτε ελέγχονταν από στρατιωτικά φυλάκια. Στα καταστήματα του Όνακλοϊ στη Βόρεια Ιρλανδία, οι πελάτες μπορούν να πληρώσουν σε βρετανικές λίρες ή σε ευρώ που χρησιμοποιούνται στην Ιρλανδία, και οι επισκέπτες ρωτούν συχνά το προσωπικό σε ποια χώρα βρίσκονται.

Ο Glenn Robinson, ο οποίος έχει μια επιχείρηση με υπολογιστές στην περιοχή, είπε ότι είχε κάνει δύο ταξίδια στην Ιρλανδία την ημέρα του ρεπορτάζ και

ότι δεν το θεωρεί "ως σύνορα". Ωστόσο, αυτά τα λιγότερο παρεμβατικά σύνορα θα μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο ορατά, αν η Βρετανία ψηφίσει την επόμενη εβδομάδα να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εγκαταλείποντας την ομάδα των 28 εθνών, στην οποία ο γείτονάς της, η Ιρλανδία, θα παραμείνει.

Τελωνειακοί σταθμοί θα μπορούσαν να ξαναδημιουργηθούν, όπως και κάποια μορφή ελέγχων για τη μετανάστευση όσων χρησιμοποιούν την Β. Ιρλανδία ως κερκόπορτα προς την υπόλοιπη Βρετανία. Και η πιθανότητα "σκληρών" συνόρων με την Ιρλανδία είναι μόνο ένα από τα ζητήματα που αναδεικνύονται στις περιοχές της Βρετανίας από την ψηφοφορία της Πέμπτης.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι στη Σκοτία και τη Βόρεια Ιρλανδία είναι πιθανό να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ οι Άγγλοι φαίνεται να κλίνουν υπέρ της αποχώρησης. (Οι απόψεις στην Ουαλία πιστεύεται ότι είναι σύμφωνες με εκείνες στην Αγγλία). Ωστόσο, οι Σκωτσέζοι και οι Βορειοϊρλανδοί θα μπορούσαν να βρεθούν παρά τη θέλησή τους εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν οι ψήφοι τους αντισταθμιστούν από τους πιο πολυάριθμους Άγγλους.

Το Brexit πιθανότατα θα ασκήσει νέες πιέσεις στη Σκωτία για την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία - μια ιδέα που απορρίφθηκε με δημοψήφισμα το 2014, αλλά που δεν έχει εγκαταλειφτεί. Η ψηφοφορία υπέρ της αποχώρησης θα θέσει επίσης τη Βόρεια Ιρλανδία στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και θα παρουσιάσει προκλήσεις για την επίσημη και ανεπίσημη ενοποίηση του Βορρά και του Νότου, που έχει επιταχυνθεί στον απόηχο της ειρηνευτικής συμφωνίας του 1998, η οποία εκτόνωσε την μακρά θρησκευτική σύγκρουση μεταξύ φιλο-Βρετανών Προτεσταντών και φιλο-Ιρλανδών Καθολικών στο Βορρά.

Με τον τρόπο αυτό, θα μπορούσε να διακινδυνεύσει να αντιστρέψει μια διαδικασία κατά την οποία, σύμφωνα με τα λόγια της πρώην Προέδρου της Ιρλανδίας Μέρι Μακ Αλίς, οι τελωνειακοί και συνοριακοί έλεγχοι έχουν "εξαφανιστεί". Ενώ η Βόρεια Ιρλανδία είναι απίθανο να επιλέξει τις νέες συνταγματικές ρυθμίσεις με τη βρετανική κυβέρνηση στο Λονδίνο και την ιρλανδική κυβέρνηση στο Δουβλίνο σύντομα, "αν αισθανόταν τους ψυχρούς ανέμους της σοβαρής οικονομικής ύφεσης" μετά από ένα βρετανικό διαζύγιο από την Ευρώπη, θα μπορούσε να υπάρξει μια "νέα πολιτική δυναμική" εκεί, πρόσθεσε.

Ακόμη και μια ψηφοφορία υπέρ της παραμονής θα μπορούσε να έχει θεσμικές συνέπειες εάν οι ψήφοι της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας είχαν πολύ μικρή διαφορά υπέρ της παραμονής, ενάντια στους άγγλους υποστηρικτές της εξόδου.

Αυτά τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να αναγκάσουν τους ψηφοφόρους να επανεξετάσουν αυτό που συνδέει την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία. "Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι κατά κάποιο τρόπο εγγενώς ασταθές λόγω του μίγματος των διαφορετικών εθνικών ομάδων, καθώς επίσης και της ασυμμετρίας του μεγέθους της Αγγλίας σε σχέση με τους άλλους", σχολιάζει ο Άντριου Μλικ, λέκτορας στην Πολιτική και Σύγχρονη Ιστορία στο King’s College του Λονδίνου.

Στη Βόρεια Ιρλανδία, η οποία παρέμεινε τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ιρλανδίας σχεδόν πριν από έναν αιώνα, η προοπτική της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προκαλέσει έντονη αντιπαράθεση. Δύο πρώην βρετανοί πρωθυπουργοί, ο Συντηρητικός Τζον Μέιτζορ και ο Τόνι Μπλερ, του Εργατικού Κόμματος, έχουν προβλέψει ότι η αποχώρηση από την Ευρώπη θα σήμαινε την επιστροφή των συνοριακών ελέγχων μεταξύ του Βορρά και του Νότου, και θα μπορούσε να υπονομεύσει την ειρηνευτική διαδικασία που σταμάτησε δεκαετίες βίας στη Βόρεια Ιρλανδία. Σε κίνδυνο, είπε ο Μέιτζορ, είναι "η περίπλοκη και πολυεπίπεδη συνταγματική διευθέτηση που στηρίζει την παρούσα σταθερότητα στη Βόρεια Ιρλανδία".

Ο ισχυρισμός του απορρίφθηκε ως "εξαιρετικά ανεύθυνος" από την Τερέζα Βίλιερς, υπουργό Εσωτερικών της Βόρειας Ιρλανδίας, μέλος του υπουργικού συμβουλίου που υποστηρίζει την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση - σε αντίθεση με τον ηγέτη του Συντηρητικού Κόμματος της, τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος θέλει η Βρετανία να παραμένει. Η Βίλιερς είπε ότι πίστευε πως θα ήταν δυνατόν να "κρατήσουν ανοιχτά τα χερσαία σύνορα" με την Ιρλανδία.

Αλλά κάποια μορφή τελωνειακών ελέγχων φαίνεται πολύ πιθανή, δεδομένου ότι η Βρετανία και η Ιρλανδία δεν θα είναι πλέον μέλη του ίδιου εμπορικού συνασπισμού. Και με δεδομένο ότι το επίκεντρο τοποθετείται στην καταστολή της μετανάστευσης από ακτιβιστές υπέρ του Brexit, θα ήταν λογικό να αναδημιουργήσουν τους ελέγχους για τη μετανάστευση για άτομα που εισέρχονται στη Βόρεια Ιρλανδία (δεν υπάρχουν μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της ηπειρωτικής Βρετανίας). Η συζήτηση φέρνει μνήμες από άλλες εποχές στο Όνακλοϊ, από τα έτη που αποκαλούσαν "Ταραχές", όταν η θρησκευτική σύγκρουση οδήγησε στη βία και σε μια μεγάλη βρετανική στρατιωτική παρουσία. Ο Στίβεν Σάλεϊ, ένας αρχιτέκτονας, μεγάλωσε στην πόλη τις ημέρες που φιλοξενούσε μια βρετανική στρατιωτική βάση, όταν πολλοί σκοτώθηκαν από πυροβολισμούς και όταν στρατιωτικά ελικόπτερα συχνά αιωρούνταν πάνω από τα κεφάλια των κατοίκων. Εκείνες τις ημέρες ο Σάλεϊ σπάνια ταξίδευε στην Ιρλανδία και ανησυχεί μήπως η σημερινή εύκολη κινητικότητα μειωθεί. "Δεν νομίζω ότι θα ήταν ακριβώς το ίδιο όπως είναι τώρα - θα υπάρχουν περισσότεροι έλεγχοι", είπε.

Στη Σκωτία, υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δείχνουν ότι η απόφαση να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσει πολιτικές πιέσεις για ένα άλλο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας. Η Σκωτία κυριαρχείται πλέον πολιτικά από το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας, το οποίο είναι αφιερωμένο στην ανεξαρτησία της, αν και η αρχηγός του κόμματος, Νίκολα Στάρτζεον, υπήρξε ασαφής σχετικά με το αν θα επιδιώξει ένα ακόμα δημοψήφισμα στην περίπτωση της απόφασης αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ.

"Αν βγούμε από την ΕΕ, τότε πολλοί Σκωτσέζοι θα θέλουν να αποσυρθούν από το Ηνωμένο Βασίλειο", δήλωσε ο Χένρι ΜακΛις, πρώην υπουργός της Σκωτίας από την αντιπολίτευση του Εργατικού Κόμματος. Ο ΜακΛις είπε, επίσης, ότι ανησυχούν για μια "σύγκρουση των εθνικισμών", που θα προκληθεί εν μέρει από την λαϊκιστικό Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αγγλία.

Ωστόσο, καθώς οι περισσότεροι ανώτεροι σκωτσέζοι πολιτικοί θέλουν να παραμείνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το δημοψήφισμα εμφανίζεται μια παράξενα συγκρατημένη υπόθεση στη Σκωτία - μια χλωμή σκιά του δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας του 2014 που δίχασε φίλους και οικογένειες. Ο Χουμζά Γιουσάφ, υπουργός της κυβέρνησης της Σκωτίας και ένα ανερχόμενο αστέρι του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας, δήλωσε ότι οι Σκωτσέζοι είχαν αποκλειστεί από την συζήτηση στην Αγγλία, η οποία εστιάστηκε στη μετανάστευση, στην ενδοκομματική διαμάχη των Συντηρητικών και στην κινδυνολογία της εκστρατείας.

Η μετανάστευση δεν είναι τόσο καυτό ζήτημα στη Σκωτία όσο στην Αγγλία, επειδή λιγότεροι άνθρωποι έχουν εισέλθει στη χώρα από την Ήπειρο, οι μετανάστες είναι καλύτερα διασκορπισμένοι και η εργασία τους είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του πληθυσμού της Σκωτίας, δήλωσε ο Γιουσάφ, ο οποίος γεννήθηκε στη Σκωτία από μετανάστες γονείς.

Είναι πιο προσεκτικός από ορισμένους συναδέλφους τους, όπως ο πρώην ηγέτης του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος Αλεξ Σάλμοντ, ο οποίος έχει προβλέψει ένα άμεσο δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, αν η Αγγλία "παρασύρει" τη Σκωτία εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο σκωτσέζικο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας το 2014, θεωρήθηκε ότι οι δύο χώρες θα παραμείνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν η Αγγλία εγκαταλείψει το μπλοκ ενώ η Σκωτία θέλει να παραμείνει, η σχέση τους θα είναι πιο περίπλοκη.

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα