Γιατί η Δύση θα πρέπει να ανησυχεί για την Τουρκία

Οι συνέπειες της νίκης του κόμματος ΑΚ είναι πιθανό να είναι τεράστιες, όχι μόνο για την Τουρκία και την περιοχή αλλά και για την Ευρώπη, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, σχολιάζει ο Peter Marino.

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε τους αντιπάλους του και επέστρεψε τα Ισλαμικών καταβολών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης για μια τέταρτη θητεία στη μονοκομματική ηγεσία της χώρας. Με τον τρόπο αυτό, εδραίωσε τον αυστηρό έλεγχο της χώρας που ήδη κατέχει και έκανε ένα μεγάλο βήμα πιο κοντά στο

να γίνει η πιο επιδραστική μορφή στην τουρκική πολιτική από την εποχή του Ατατούρκ. Οι συνέπειες της νίκης του κόμματος ΑΚ είναι πιθανό να είναι τεράστιες, όχι μόνο για την Τουρκία και την περιοχή, αλλά, ενδεχομένως, και για την Ευρώπη, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μετά τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, είναι πλέον πιθανό ότι η κοσμική Τουρκική δημοκρατία - όπως έχει καθιερωθεί από το 1923 - τελικά θα γίνει κάτι αγνώριστο για τους ιδρυτές της. Στα πρώτα χρόνια του στην εξουσία, ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης έγιναν δεκτοί από τις δυτικές κυβερνήσεις ως ρεαλιστικοί μεταρρυθμιστές, καθώς και ως απόδειξη ότι το πολιτικό Ισλάμ θα μπορούσε να είναι δημοκρατικό και πλουραλιστικό. Η Τουρκία έκανε σοβαρά βήματα για την ένταξή της στην ΕΕ, το άνοιγμα στις ξένες επενδύσεις και την οικονομική ανάπτυξη. Αλλά από την οικονομική κρίση του 2008, και ιδίως μετά τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί στην Κωνσταντινούπολη το 2013, στη διάρκεια των οποίων ο Ερντογάν επιτέθηκε στους υποτιθέμενους αντιπάλους του μπροστά σε όλο τον κόσμο, έχει γίνει ολοένα και πιο αυταρχική.

Πράγματι, ο Ερντογάν ζήτησε τις εκλογές της Κυριακής, όταν το AK απέτυχε να κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων στις εκλογές του Ιουνίου και ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου δεν κατάφερε να σχηματίσει συνασπισμό με τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι η Τουρκία του Ερντογάν δεν είχε καμία πρόθεση εξ αρχής να αφήσει τις συνομιλίες να πετύχουν και μπορεί να πίεσε τον Νταβούτογλου για να αποτύχουν.

Η απροθυμία του Ερντογάν να δεχθεί ένα νόμιμο, δημοκρατικό εκλογικό αποτέλεσμα και η επιθυμία του να πολιτικοποιήσει μία θέση που θεωρείται μη κομματική - την προεδρία - είναι δύο μόνο από τα πολλά σημάδια που δείχνουν ότι σφίγγει τον κλοιό στην εξουσία.

Τα αποτελέσματα της Κυριακής κατά πάσα πιθανότητα θα κάνουν πιο αυταρχικό τον Ερντογάν, καθώς ο πρώην πρωθυπουργός έχει εκφράσει την επιθυμία του να μετατρέψει την κοινοβουλευτική δημοκρατία σε μία δημοκρατία με επικεφαλής τον πρόεδρο –μια θέση που κατά σύμπτωση ήδη κατέχει. Και ενώ τα αποτελέσματα δεν δίνουν στο Κόμμα Δικαιοσύνης επαρκή ισχύ για την τροποποίηση του συντάγματος, το κόμμα του Ερντογάν έχει μια ιστορία να ακολουθεί τις διαταγές του, ανεξάρτητα από το τι λέει το Σύνταγμα.

Η σχέση του Ερντογάν με τους φιλελεύθερους και κοσμικούς Κούρδους της Τουρκίας, που έχει πληγεί από τη διχαστική ρητορική του και τις πολιτικές τακτικές του, είναι πιθανό να επιδεινωθεί περαιτέρω στο πλαίσιο της νέας κυβέρνησης του ΑΚΡ. Πράγματι, ήταν λόγω της επιτυχίας των Κούρδων στις εκλογές του Ιουνίου που το Κόμμα Δικαιοσύνης δεν κέρδισε την πλειοψηφία, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να ζητήσει νέες εκλογές.

Την Κυριακή οι Κούρδοι είχαν αρκετή επιτυχία κι έτσι αρνήθηκαν στον Ερντογάν την πολυπόθητη υπερ-πλειοψηφία του. Και ο Ερντογάν είναι απίθανο να ξεχάσει. Η πιθανότητα ότι οι Κούρδοι και η τουρκική κυβέρνηση θα συνεχίσουν τη σύγκρουση στις κουρδικές περιοχές δεν είναι πλέον τόσο απίθανη. Όλα αυτά, βέβαια, έρχονται εν μέσω της ραγδαίας επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας στο κατώφλι της Τουρκίας, μεγάλο μέρος της οποίας αφορά τους Κούρδους στο Ιράκ και τη Συρία. Η πρόσθετη αστάθεια σε αυτή την ήδη πολύ ασταθή περιοχή ανησυχεί την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής.

Αλλά η ίδια αστάθεια που προβληματίζει αυτές τις χώρες, τις αποτρέπει επίσης από το να είναι σε θέση να κάνουν πολλά για τη δέσμευση της Τουρκίας στη δημοκρατία στο εγγύς μέλλον. Η θέση της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την ιδιότητα του μέλους του ΝΑΤΟ, την καθιστά απαραίτητο εταίρο για την αντιμετώπιση της ρωσικής δραστηριότητας στην περιοχή, του Ισλαμικού Κράτους, του συριακού εμφυλίου πολέμου και της εξελισσόμενης προσφυγικής κρίσης. Η ενασχόληση με τον Ερντογάν είναι τώρα, για τους δυτικούς εταίρους του, σαν να κρατάς έναν λύκο από τα αυτιά: επικίνδυνη, αλλά η εναλλακτική λύση φαίνεται πολύ χειρότερη.

Τα αποτελέσματα της Κυριακής δεν δίνουν τέλος στις πολιτικές και κοινωνικές διαιρέσεις που απειλούν την Τουρκία. Απλώς επαναφέρουν το σκηνικό για τη συνέχιση της πάλης: το κόμμα AK κατά της κοσμικής κοσμοπολίτικης ελίτ, ο Ερντογάν κατά των Κούρδων, το Ισλαμικό Κράτος ενάντια στην Τουρκία και την περιοχή και η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ακόμη και η Ρωσία να περιμένουν νευρικά, αξιολογώντας τις πιθανές επιπτώσεις στα περιφερειακά τους συμφέροντα. Ο Ερντογάν έχει τα μέσα, το κίνητρο και την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή της εξουσίας και η πρόσφατη πολιτική συμπεριφορά του δείχνει ότι θα το κάνει.

reuters.com

Διαβάστε περισσότερα