Γερμανία: Αλλαγή γενιάς στην εξουσία

Τα γερασμένα καθιερωμένα κόμματα αντιμετωπίζουν προσκλήσεις από νεότερες φωνές για πιο σχετικές πολιτικές, σχολιάζει ο Leonid Bershidsky.

Αφού κατέληξαν με δυσκολία σε συμφωνία συνασπισμού, τα δύο κυριότερα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας βρίσκονται στο ναδίρ: ποτέ η δημοτικότητά τους δεν ήταν τόσο χαμηλή και δεν θα κατάφερναν καν να έχουν μαζί την πλειοψηφία εάν διεξαγόταν σήμερα νέες εκλογές.Η Γερμανία, ωστόσο, είναι μια από τις πολλές δημοκρατίες όπου το πολιτικό σύστημα αισθάνεται παλιό και κουρασμένο:

Το γερμανικό πολιτικό σύστημα, που δημιουργήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με την ενεργό συμμετοχή των Δυτικών νικητών του πολέμου, είναι ένα από τα πιο σύγχρονα και ορθολογικά σχεδιασμένα στον κόσμο.Αν και η απουσία ορίων στη θητεία για τους εκλεγμένους αξιωματούχους μπορεί να φανεί κάπως αντιδημοκρατική σε ανθρώπους που έχουν συνηθίσει σε τέτοιους περιορισμούς, όπως είναι οι πολίτες των ΗΠΑ, είναι μια συνήθης ευρωπαϊκή πρακτική και έχει ως στόχο τη διατήρηση της ειρήνης - έναν σημαντικό στόχο δεδομένης της ιστορίας της Γερμανίας.Τουλάχιστον ένα μέρος μιας πρόσφατης έρευνας δείχνει ότι οι χώρες με όρια θητείας είναι πιο επιρρεπείς στις συγκρούσεις: Οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι, για τους οποίους έχει ήδη οριστεί ένας διάδοχος, τείνουν να αισθάνονται λιγότερο υπεύθυνοι.

Αυτό το πλεονέκτημα σχεδιασμού, ωστόσο, έχει και μια άλλη πλευρά: το ισχυρό πλεονέκτημα ανανέωσης της θητείας στα κόμματα που έχουν πρόσβαση στην κυβέρνηση.Τα μέλη των κομμάτων γερνούν μαζί με τους ηγέτες που παραμένουν.Το 2006, περίπου το 47% των μελών του συντηρητικού κόμματος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ και 45% των μελών του εταίρου του στον συνασπισμό, του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), ήταν 60 ετών και άνω.Το 2016, με τα ίδια κόμματα να συγκροτούν την κυβέρνηση, το 51,5% των μελών του CDU και το 54,3% των SPD ήταν ηλικίας άνω των 61 ετών.
Αυτή η ταχεία γήρανση της πιστής βάσης ανησυχεί τους νεώτερους υποστηρικτές των κομμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Κέβιν Κούνερτ, ο 28χρονος ηγέτης της νέας πτέρυγας του SPD, διεξήγαγε μια αμείλικτη εκστρατεία εντός του κόμματος ενάντια σε έναν νέο "μεγάλο συνασπισμό" CDU-SPD.Ανησυχεί ότι αυτός και άλλοι όπως αυτός δεν έχουν μέλλον σε αυτό που είναι όλο και περισσότερο ένα κόμμα ηλικιωμένων.Θα είναι ακόμη σημαντικό και στις επόμενες εκλογές;

Χθες, κορυφαία στελέχη του SPD απαίτησαν να παραδώσει την ηγεσία του κόμματος ο 62χρονος Μάρτιν Σουλτς, μη δημοφιλής στα μέλη από τότε που ανέλαβε την ηγεσία του SPD, ο οποίος έφερε το χειρότερο αποτέλεσμα στις εκλογές τον περασμένο Σεπτέμβριο και κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποίησε τις συνομιλίες για τον συνασπισμό για να οδηγηθεί στην πολυπόθητη θέσητου υπουργού Εξωτερικών.Η Αντρέα Νάλες, η 47χρονη επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD, μία παθιασμένη ομιλήτρια δημοφιλής στην αριστερή πλευρά του κόμματος, ήταν η ορισμένη διάδοχος.Αλλά η 41χρονη δήμαρχος του Φλένσμπουργκ, Σιμόν Λάνγκε, εισήχθη στη διαδικασία, λέγοντας ότι τα μέλη του SPD δικαιούνταν μάλλον ψηφοφορία και όχι μια παρασκηνιακή συμφωνία.Αυτό είναι ένα άλλο σύμπτωμα της ανησυχίας και της δίψας των νεότερων Σοσιαλδημοκρατών για κάποια ανανέωση - αν όχι για μια αυτοκτονική απόρριψη της συμφωνίας συνασπισμού.

Παρόλο που δεν υπάρχει κανένα ισοδύναμο του Κούνερτ στο CDU, ο ηγέτης της νέας πτέρυγας, ο 32χρονος Πολ Ζίμιακ, έχασε πρόσφατα τη φήμη του καλού και συντάχθηκε με τον 37χρονο Γενς Σπαν.Ο Σπαν είναι πιο σκληρός από τη Μέρκελ στο θέμα της μετανάστευσης, αλλά και ανοιχτά ομοφυλόφιλος και ελκυστικός στους πιο φιλελεύθερους ψηφοφόρους.Σημαντικές φωνές στο CDU ζητούν μια αλλαγή ηγεσίας πριν από τις επόμενες εκλογές, που θα αναδείξουν τον Σπαν και τον 44χρονο Ντάνιελ Γκίντερ, που είναι τώρα πρώτος υπουργός του βόρειου κρατιδίου Σλέσβιχ-Χολστάιν.

Η 63χρονη Μέρκελ, η οποία έχει επανειλημμένα δηλώσει την πρόθεσή της να εξαντλήσει την τετραετή θητεία της ως καγκελάριος, υποσχέθηκε το Σαββατοκύριακο να προωθήσει μια διαδικασία αλλαγής γενεών στο κόμμα, προσφέροντας "ευκαιρίες σε ανθρώπους των οποίων το πολιτικό μέλλον βρίσκεται μπροστά τους ή που είναιστα μέσα της καριέρας τους".Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται να υπάρξουν νεότερα πρόσωπα εκτός από τα αναμενόμενα στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο και στις κορυφαίες θέσεις του κόμματος.

Το ερώτημα είναι εάν οι νεότεροι πολιτικοί θα είναι σε θέση να μεταφέρουν τα μαμούθ κόμματα προς μια πιο σύγχρονη ατζέντα, συμπεριλαμβανομένου του καλύτερου χειρισμού της ψηφιοποίησης, μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που θα επιταχύνει τη Γερμανία στην πορεία της προς τις τρέχουσες τάσεις και μεγαλύτερη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.Μέχρι στιγμής, τα πιο περιθωριακά κόμματα - οι φιλελεύθεροι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) και οι Πράσινοι, με μέσο όρο ηλικίας των μελών να προσεγγίζει τα 50 και όχι τα 60 και με ηγέτες που είναι νεότεροι από αυτό- έχουν καλύτερη αντίληψη για αυτά τα θέματα.Ο ηγέτης του FDP, ο 39χρονος Κρίστιαν Λίντνερ, χαρακτήρισε την αδυναμία του CDU να εκσυγχρονιστεί ως ένας από τους λόγους που απέτυχαν οι προηγούμενες συνομιλίες συνασπισμού μεταξύ του, της Μέρκελ και των Πρασίνων.

Εάν η Μέρκελ δεν καταφέρει να επιτρέψει μια αλλαγή στις γενεές, όπως υποσχέθηκε, τα μικρότερα κόμματα μπορεί να έχουν την ευκαιρία τους στις εκλογές του 2021 -ακόμα και τώρα, δεν υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ αυτών και του SPD στις δημοσκοπήσεις.Πρέπει να σημειωθεί ότι το ακροδεξιό AfD είναι επίσης νεότερο από τα καθιερωμένα κόμματα, αν και δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα στοιχεία για την ηλικία.

Σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, οι ηγέτες των καθιερωμένων κομμάτων είναι συχνά πολύ γέροι και υπερβολικά σταθεροί στους τρόπους της παραδοσιακής πολιτικής.Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι νέοι ταραξίες, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία, και ο Αλμπερτ Ριβέρα, ο 38χρονος ηγέτης του κόμματός του Ciudadanos στην Ισπανία -που σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις είναι σήμερα το πρώτο κόμμα της χώρας - καταφέρνουν να σπάσουν τα καλούπια του κέντρου.Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο 31χρονος αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτ ανέλαβε με τόση ευκολία ένα καθιερωμένο κεντροδεξιό κόμμα και κέρδισε τις εκλογές μαζί του πέρυσι.Ο Τζάστν Τριντό του Καναδά και η Τζασίντα Άρντερν της Νέας Ζηλανδίας είναι μέρος της ίδιας τάσης.

Δεν συμβαίνει ακόμη σε πολλές άλλες χώρες (οι Βρετανοί Τόρις είναι ακόμα απελπιστικά μεγάλοι) αλλά τώρα που ακόμα και το γερμανικό παγόβουνο αρχίζει να λιώνει, η αλλαγή των γενεών θα αρχίσει να ρέει στην Ευρώπη.Τελικά, μπορεί να φθάσει ακόμη και στις ΗΠΑ.

bloomberg.com

Διαβάστε περισσότερα