Φασίστες: «Οι επαναστάτες της αντεπανάστασης»

Οι απόψεις του μεγάλου ιστορικού, Ερίκ Χομπσμπάουμ, που πρόσφατα απεβίωσε, για τον φασισμό, έχουν ιδιαίτερο νόημα. Εκτός του ότι ο ίδιος ως παιδί εβραϊκής οικογένειας στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, έζησε από κοντά τη φρίκη του ναζισμού, προσεγγίζει το θέμα με μεγάλη ψυχραιμία και επιστημονική αντικειμενικότητα. Τι λέγει ο ίδιος, λοιπόν, για τους φασίστες; Τους χαρακτηρίζει ως τους «επαναστάτες της αντεπανάστασης» και τονίζει ότι στήριξαν την άνοδό τους στην «αντισυστημικότητά» τους.

Πρόκειται για δύο σημεία-κλειδιά για να κατανοήσει κανείς τον «εκφασισμό», όχι μόνον της ελληνικής κοινωνίας,

αλλά συνολικότερα του ονομαζόμενου «πολιτισμένου» κόσμου, είτε του Δυτικού, είτε του Ανατολικού. «Οι φασίστες –έγραψε ο Χόμπσμπάουμ- ήταν οι επαναστάτες της αντεπανάστασης. Στη ρητορεία τους, στην απήχησή τους σε εκείνους που θεωρούσαν τους εαυτούς τους θύματα της κοινωνίας, στο κάλεσμά τους για ολοκληρωτική μεταρρύθμιση της κοινωνίας, ακόμα και στη σκόπιμη προσαρμογή των συμβόλων και των ονομάτων κοινωνικών επαναστατών, που ήταν τόσο προφανής στο «Εθνικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα» του Χίτλερ, με την αλλαγμένη κόκκινη σημαία του και με την καθιέρωση της Κόκκινης Πρωτομαγιάς ως επίσημης αργίας το 1933». Τίποτε δεν βγαίνει μέσα από «παρθενογένεση». Τα ίδια, κατά ιστορική αντιστοιχία, συμβαίνουν σήμερα. Και οι «δικοί» μας ο νέο-ναζί ακριβώς στις ίδιες βάσεις πατάνε.

Προφανέστατα, βέβαια, πρόκειται για ένα μόρφωμα με ιδεολογική σκέψη και ανάλυση κάτω του μηδενός. Ωστόσο, «πατάνε» πάνω στο θυμικό της κοινωνίας και τις αντιδράσεις της απέναντι στα μεγάλα προβλήματά της. «Η θεωρία –ανέφερε, κατά την άποψή μας, πολύ ορθά, ο Χόμπσμπάουμ- δεν αποτέλεσε το ισχυρό σημείο των κινημάτων αυτών (σ.σ ναζί, φασίστες), που τόνιζαν τις ανεπάρκειες της λογικής και του ορθολογισμού, και την ανωτερότητα του ενστίκτου».

Η «αντισυστημική» φρασεολογία, ήταν χαρακτηριστικό των φασιστικών κινημάτων ανέκαθεν. Χαρακτηριστική άλλωστε, είναι η ίδια η ονομασία του κόμματος του Χίτλερ (Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Εργατών). Τα κινήματα αυτά πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν μαζικά. «Μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη φασιστική και στη μη φασιστική Δεξιά, ήταν ότι ο φασισμός ισχυροποιήθηκε με την κινητοποίηση των μαζών από τα κάτω», σημείωνε ο Χόμπσμπάουμ. Σε σχέση με αυτό το θέμα, ο ίδιος σημείωνε: «Η καινοτομία του φασισμού ήταν ότι από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία, αρνήθηκε να παίξει τα παλαιά πολιτικά παιχνίδια».

Και προσθέτει: «Βεβαίως, οι φασίστες δήλωναν ότι είναι κατά του καπιταλισμού και της πλουτοκρατίας, αλλά με την άνοδό τους στην εξουσία συνεργάστηκαν τέλεια με τους καπιταλιστές. Όταν ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία, το μεγάλο κεφάλαιο συνεργάστηκε ολόψυχα μαζί του μέχρι του σημείου να χρησιμοποιήσει την καταναγκαστική εργασία καθώς και την εργασία που του προσφέρθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης για τις επιχειρήσεις του».

Ο Χόμπσμπάουμ επίσης, παρατήρησε στα γραπτά του, ότι «ο φασισμός ήρθε στην εξουσία με τη συνενοχή και την πρωτοβ