Χασάν Ρουχανί: Ο μυστηριώδης νέος πρόεδρος του Ιράν

Αυτή την εβδομάδα, τα βλέμματα της παγκόσμιας κοινότητας έχουν στραφεί στον νέο πρόεδρο του Ιράν, Χασάν Ρουχανί, ο οποίος επισκέπτεται τη Νέα Υόρκη.

Δύο φορές έχει αναδυθεί στο Ιράν μια πολιτική προσωπικότητα μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, που να εμπνέει ελπίδα στη διεθνή κοινότητα. Η πρώτη ήταν με τον ρεφορμιστή πρόεδρο Μοχάμεντ Χαταμί, που εξελέγη το 1997. Ο Χαταμί ήταν ο άνθρωπος με το διαρκές χαμόγελο, ο οποίος, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες

κατά τα οκτώ χρόνια του στην εξουσία, δεν ήταν σε θέση να δημιουργήσει καλύτερες σχέσεις με τη Δύση ή να αλλάξει δραματικά την ιρανική κοινωνία. Ο δεύτερος είναι ο Χασάν Ρουχανί, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν, ο οποίος θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη αυτή την εβδομάδα για την ετήσια συζήτηση των Ηνωμένων Εθνών. Όπως και ο Χαταμί, ο Ρουχανί έχει ένα διαρκές χαμόγελο στο πρόσωπό του και μιλάει σε μετρημένους τόνους. Αλλά ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος ο οποίος νωρίτερα φέτος διαδέχθηκε τον Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, έναν πρόεδρο που δεν είναι γνωστός ούτε για το χαμόγελό του ούτε για τους μετρημένους τόνους του;

Ένας εκπαιδευμένος θρησκευτικός λόγιος, ο Ρουχανί ήταν αντίθετος με την ηγεμονία του σάχη και, ως νεαρός άνδρας, ήταν ένας φανατικός οπαδός του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Ο Ρουχανί ξεκίνησε τις θρησκευτικές του σπουδές το 1960 στο Semnan Seminary, πήρε το πτυχίο του στη δικαστική νομοθεσία το 1972 από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης και, έξι χρόνια αργότερα, σε ηλικία 30 ετών, μετακόμισε στο Λονδίνο για να μελετήσει Αγγλικά. Εκείνη την εποχή, η κοινωνική αναταραχή σάρωνε την χώρα του και ένα χρόνο αργότερα ο σάχης ανετράπη. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του, ο Ρουχανί σκόπευε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, αλλά λόγω της ταραχώδους κατάστασης στο εσωτερικό επέστρεψε στο Ιράν. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όμως, πήγε στο εξωτερικό και πάλι για να τελειώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Glasgow Caledonian University. Το διδακτορικό του είχε τίτλο «Η ευελιξία της Σαρία (ισλαμικού νόμου) σε σχέση με την ιρανική εμπειρία».

«Ήταν πολύ σοβαρός και επίμονος στο έργο του», λέει ο Αμπολφάλζ Μεχραμπαντί, ο αναπληρωτής διευθυντής του τμήματος Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Ουάσιγκτον, ο οποίος πρωτοσυνάντησε τον Ρουχανί στη δεκαετία του 1980. Σε αντίθεση με πολλούς ιρανούς κληρικούς και αξιωματούχους που θεωρούν ότι η Δύση είναι ένα μέρος διαφθοράς, ο Ρουχανί είχε μια διαφορετική άποψη. «Ήξερε τη Δύση καλά και ήταν αρκετά εξοικειωμένος με τις αρχές της δημοκρατίας και εξαιτίας της βαθιάς γνώσης του γι’ αυτήν, τη σεβόταν», λέει ο Μεχραμπαντί. «Γι ‘αυτό μιλούσε για αυτές τις αρχές … κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στις φετινές εκλογές».

Για εκείνους που ελπίζουν στην εσωτερική μεταρρύθμιση στο Ιράν, έχουν ήδη υπάρξει ενθαρρυντικές εξελίξεις. Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος έδωσε μια ομιλία στην οποία προειδοποιούσε εμμέσως το ισχυρό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης να μείνει έξω από την πολιτική, αν και ήταν προσεκτικός για να μην αποξενώσει την ελίτ, συντηρητική δύναμη. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι ο Ρουχανί θέλει να περιορίσει την πολιτική επιρροή του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, το οποίο, μέσω των παραστρατιωτικών στρατευμάτων του, έχει συμβάλει στην καταπίεση των διαδηλωτών που ζητούν περισσότερα δικαιώματα.

Ο πρώην δήμαρχος της Τεχεράνης, Gholamhossein Karbaschi, ο οποίος συναντήθηκε με τον Ρουχανί τόσο πριν όσο και μετά τις εκλογές του Ιουνίου, δήλωσε στο Daily Beast ότι ο Ρουχανί σε όλη την πολιτική ζωή του «προσπάθησε να ελέγξει τον εξτρεμισμό και τον ριζοσπαστισμό μεταξύ των Ιρανικών πολιτικών δυνάμεων». Οι τρεις λέξεις που καθορίζουν καλύτερα τον Ρουχανί είναι «πειθαρχημένος, λογικός και πειστικός», σύμφωνα με τον πρώην δήμαρχο, ο οποίος λέει ότι ο Ρουχανί έχει επίσης προσεγμένη εμφάνιση και τρόπους. «Δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα ρούχα και την εμφάνισή του», λέει ο Karbaschi , προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος είναι γνωστός για τις λεκτικές δεξιότητές του. «Μερικές φορές νικά τον αντίπαλό του μέσα από αστεία και χιούμορ. Είναι έξυπνος και έμπειρος ρήτορας, ποτέ δεν διακόπτει κανέναν και δίνει ιδιαίτερη προσοχή».

Το ενδιαφέρον του για την πολιτική και την ανάλυση τον οδήγησε σε μία από τις πιο γνωστές δεξαμενές σκέψης του Ιράν, το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών και Έρευνας, η οποία ιδρύθηκε από το Συμβούλιο Σκοπιμότητας, ένα συμβουλευτικό όργανο με νομοθετική εξουσία. Ο Μασούντ Σαφίρι, ο οποίος εργάστηκε στο κέντρο μέχρι το 2007 και συνεργάστηκε συχνά με τον Ρουχανί, δήλωσε ότι ο Ρουχανί είναι μονίμως ευγενικός και, σε αντίθεση με πολλούς άλλους κληρικούς, αποφεύγει να χρησιμοποιεί βωμολοχίες ή βρισιές κατά τη διάρκεια συνεδριάσεων. Ο Σαφίρι αναφέρει μια συνάντηση, με επικεφαλής τον Ρουχανί, σχετικά με τα τηλεοπτικά προγράμματα. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, Ρουχανί ήταν ευγενικός και μεστός και στον συλλογισμό του, και πάλι σε αντίθεση με άλλους κληρικούς- δεν αναφέρθηκε σε θρησκευτικές πηγές, αλλά σε στατιστικά στοιχεία και επιστημονική έρευνα. «Σε αυτή την συνάντηση, είπε ότι αν η πλειοψηφία συμφωνεί με την απόφαση ‘συμφωνώ κι εγώ’». Ο Σαφίρι πιστεύει ότι ο Ρουχανί δεν έχει αυταπάτες όταν μιλάει για μείωση των εντάσεων με τη Δύση, αλλά ξέρει ακριβώς τι μέτρα θα λάβει. «Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι έχει ένα σχέδιο για αυτό, επίσης, και με την υποστήριξη που έχει από τον Ανώτατο Ηγέτη [ Αλί Χαμενεΐ ], μπορεί να το πραγματοποιήσει», λέει ο Σαφίρι.

«Από πολιτική άποψη, θεωρείται ένας μετριοπαθής δεξιός, το οποίο σημαίνει ότι πιστεύει στην φιλελεύθερη οικονομική πολιτική και αν, για παράδειγμα, πρέπει να επιλέξει μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας … θα επιλέξει τις ΗΠΑ», λέει ο Χουσάν Αμιραχμαντί, καθηγητής στο Rutgers University και πρόεδρος του Αμερικανικού Ιρανικού Συμβουλίου. Η εκλογή του Ρουχανί, λέει ο Αμιραχμαντί, δείχνει ότι η αλλαγή μπορεί να συμβεί. «Πιστεύω ότι η Ισλαμική Επανάσταση έχει αρχίσει να κουράζεται από τον εαυτό της και τα παλιά επαναστατικά παιχνίδια δεν είναι πλέον δημοφιλή στο Ιράν». Ωστόσο, ακόμα είναι νωρίς και οι απώτεροι στόχοι του προέδρου είναι ασαφείς. «Ο Ρουχανί κινείται πάντα στη σκιά».

Εκτός από την εγκαρδιότητα και την ευγένειά του, υπάρχουν περισσότερα για τον Ρουχανί απ’ όσα φαίνονται, λέει ο Jahanbakhsh Khanjani, ένας πρώην υπάλληλος του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο Ρουχανί «κρύβει πολλά», είπε, υπονοώντας ότι θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολο από ό,τι νομίζουμε να προβλέψουμε τις προτεραιότητες και τα σχέδια του νέου προέδρου .

thedailybeast