Αποκαλυπτικός Κώδικας: V-U-L

Μην παραξενεύεστε...

Δεν είναι «περίεργα αρχικά» τα μυστηριώδη γράμματα του τίτλου. Είναι ένας απλός «κώδικας» για να καταλάβετε τι έγινε ακριβώς τα τελευταία δέκα χρόνια στην Ελλάδα.

Στην Οικονομία λοιπόν, υπάρχουν τριών κατηγοριών «υφέσεις» της οικονομίας:

--Πρώτον, αυτή που μοιάζει με σχήμα - V (ή όπως τη λένε V-shaped):

Όταν η οικονομία πέφτει απότομα και ύστερα το ίδιο απότομα «αναπηδά», ανεβαίνει, σύντομα κερδίζει το χαμένο έδαφος και ξεπερνά τα προ της κρίσης επίπεδα.

--Δεύτερον, αντίδραση σχήματος- U (U-shaped):

Όταν η Οικονομία πέφτει κι όταν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο δεν «αναπηδά» προς τα πάνω, παραμένει χαμηλά, σταθεροποιείται εκεί κι ύστερα αρχίζει να σκαρφαλώνει «νωχελικά», με ήπιους ρυθμούς κι αργεί να φτάσει στα προ της κρίσης επίπεδα.

--Τρίτον, αντίδραση σχήματος-L (L-shaped):

Όταν η οικονομία πέφτει απότομα, αλλά όταν φτάσει στο χαμηλότερο σημείο, παραμένει εκεί - δεν ξανασηκώνεται ποτέ πια. Παραμένει «εγκλωβισμένη» στα χαμηλά.

* Όπως καταλάβατε η πρώτη περίπτωση (σχήματος-V) είναι το «καλό σενάριο».

* Η δεύτερη περίπτωση (σχήματος-U), είναι το «μέτριο σενάριο»: Η οικονομία υποχωρεί, αλλά δεν ανακάμπτει εύκολα.

* Η τρίτη περίπτωση (σχήματος-L) είναι το πολύ «κακό σενάριο»: Η οικονομία βυθίζεται στην ύφεση και δεν ανακάμπτει, ουσιαστικά, ποτέ. Ή ανακάμπτει τόσο αργά που είναι σαν να παραμένει στάσιμη.

Τώρα που τα έχετε αυτά υπ’ όψιν, μπορείτε να καταλάβετε τι ακριβώς έγινε στην Ελλάδα τα τελευταία 8 χρόνια, από την ώρα που μπήκαμε στα μνημόνια:

--Η περίοδος ΓΑΠ (2010-11) ήταν περίπτωση «μεσαίου» σεναρίου», σχήματος-U.

--H περίοδος Σαμαρά-Βενιζέλου (2012-14) ήταν περίπτωση «καλού» σεναρίου, σχήματος-V.

--Και η περίοδος Τσίπρα, του τρίτου Μνημονίου, ήταν περίπτωση του «κακού σεναρίου», σχήματος-L.

* Να δούμε, όμως γιατί συμβαίνουν όλα αυτά. Γιατί μετά από ύφεση-κρίση, μια οικονομία:

-- είτε αντιδρά απότομα και ρωμαλέα (σαν «πιεσμένο ελατήριο» που τινάζεται προς τα πάνω), -- είτε αντιδρά πολύ αργά και πολύ νωχελικά (σαν χαλασμένος «σωμιές» από παλιό στρώμα), -- είτε δεν αντιδρά καθόλου και παραμένει κάτω (σαν ελατήριο που έσπασε).

--Οι οικονομολόγοι υπολογίζουν ένα μέγεθος που λέγεται «δυνητικό ΑΕΠ» (potential GDP). Δηλαδή πόσο μπορεί να παράγει η οικονομία, αν χρησιμοποιήσει πλήρως τους πλουτοπαραγωγικούς της πόρους. Η διαφορά ανάμεσα στο «δυνητικό» ΑΕΠ (potential) και το πραγματικό ΑΕΠ (actual) ονομάζεται «παραγωγικό κενό» (productive gap). Κι αυτό μετράει την αμεσότητα και τη ορμή της ανάκαμψης όταν αρχίσει.

Μ’ άλλα λόγια, όσο μεγαλύτερο είναι το «παραγωγικό κενό», τόσο ορμητικότερα θα αντιδράσει η οικονομία προς τα πάνω.

Χοντρικά μιλώντας, όσο πιο πολλές μεταρρυθμίσεις γίνουν την περίοδο της κρίσης (και πιο πολλές επενδύσεις ακολουθήσουν), τόσο πιο μεγάλο είναι το «παραγωγικό κενό», και τόσο πιο ραγδαία θα είναι η ανάκαμψη όταν αρχίσει.

Μ’ άλλα λόγια, τo πραγματικό ΑΕΠ έπεσε πολύ, αλλά στο μεταξύ (λόγω μεταρρυθμίσεων, αναστήλωσης της εμπιστοσύνης κλπ.) το δυνητικό ΑΕΠ αυξήθηκε. Άρα η διαφορά τους -το λεγόμενο «παραγωγικό κενό»- μεγάλωσε πολύ. Οπότε μόλις αρχίσει η ανάκαμψη είναι εξαιρετικά ορμητική.

Δηλαδή πάμε για αντίδραση καλού σεναρίου τύπου-V.

--Μπορεί, όμως να συμβεί και το αντίθετο: Λόγω μεγάλης κρίσης, αν δεν υπάρξουν μεταρρυθμίσεις, απαξιώνεται το υφιστάμενο παραγωγικό δυναμικό, φεύγουν οι επιχειρήσεις από τη χώρα, φεύγουν κεφάλαια, μεταναστεύουν νέοι παραγωγικοί εργαζόμενοι, καταρρέει η εμπιστοσύνη συνολικά!

Τότε λοιπόν, το «δυνητικό» ΑΕΠ πέφτει κι αυτό, όπως και το πραγματικό. Και η διαφορά τους είναι πια πολύ μικρή. Δηλαδή το «παραγωγικό κενό» είναι ισχνό. Κι έτσι η ανάκαμψη είναι ελάχιστη ή πολύ αργή.

Και τότε μιλάμε για «μέτριο» σενάριο τύπου-U ή κακό σενάριο τύπου - L.

Όλα λοιπόν, εξαρτώνται αν στη διάρκεια της κρίσης γίνουν μεταρρυθμίσεις και αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, ώστε η αντίδραση της οικονομίας προς τα πάνω, να είναι ρωμαλέα - κι όχι αναιμική ή ανύπαρκτη.

* Πώς αποδεικνύεται ότι τα τρία μνημόνια που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύουν τις τρείς διαφορετικές κατηγορίες αντιδράσεων μιας οικονομίας στην ύφεση; Με τα στοιχεία των ίδιων των δανειστών! Τις εκθέσεις του ΔΝΤ, αλλά και από ανεξάρτητους οίκους αξιολόγησης. Να πώς:

--Το πρώτο Μνημόνιο του ΓΑΠ είχε μια σειρά από σφάλματα. Τα παραδέχθηκε αργότερα το ίδιο το ΔΝΤ. Όλοι θυμόμαστε τους «λάθους πολλαπλασιαστές», αλλά υπήρχαν κι άλλα. Όπως το «λάθος μείγμα πολιτικής»...

Έτσι το πρώτο μνημόνιο έπεσε έξω σε όλους τους στόχους του («δεν έβγαινε», όπως συμφώνησαν όλοι. Και γι’ αυτό αναγκάστηκαν να προχωρήσουν στο PSI το 2012, πράγμα που δεν διανοούνταν το 2010…).

Τα σφάλματα του Πρώτου Μνημονίου, λοιπόν, τα ομολόγησε το ίδιο το ΔΝΤ στα μέσα του 2011. Και όπως αποδείχθηκε, και στα τρία σημεία κριτικής που έκανε μέχρι τότε, ως αντιπολίτευση, ο Αντώνης Σαμαράς, είχε δίκιο.

Και μάλιστα ο επικεφαλής οικονομολόγους του Olivier Blanchard παραδέχθηκε πως ο «πολλαπλασιαστής» που τους είχε υποδείξει ο Σαμαράς από την αρχή (1,5) ήταν και ο σωστός! (Έναντι 0,5 που χρησιμοποίησαν στο πρώτο Μνημόνιο).

Το πιο κραυγαλέο λάθος που έγινε τότε:

Το πρώτο Μνημόνιο προέβλεπε (το 2010) πως τρία χρόνια αργότερα το Ελληνικό χρέος θα έφτανε στο 147% του ΑΕΠ! Στην πραγματικότητα όμως, δύο χρόνια αργότερα (όχι τρία), είχε σκαρφαλώσει στο 180% του ΑΕΠ!

Κι ήταν πλέον ΜΗ βιώσιμο το χρέος μας (και έτσι το ΔΝΤ δεν μπορούσε να παραμείνει, βάσει του καταστατικού του - εκτός κι αν γινόταν μια πολύ γενναία «περικοπή χρέους». Όπως και έγινε: το PSI).

Το φθινόπωρο του 2011 αυτό «παίχθηκε». Και η κυβέρνηση Παπαδήμου γι’ αυτό σχηματίστηκε…

Αποφασίστηκε το PSI, ανέλαβε η κυβέρνηση Παπαδήμου να το εφαρμόσει και ανέλαβε η Τρόϊκα να διαπραγματευθεί με το Σαμαρά τη διόρθωση του Μνημονίου (πολλαπλασιαστές και μείγμα), ώστε να αναλάβει μετά εκείνος να εφαρμόσει το «διορθωμένο» δεύτερο Μνημόνιο.

Κι έτσι όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου άρχισαν να ξεμπλοκάρουν οι μεταρρυθμίσεις και οι αποκρατικοποιήσεις.

Η Ελλάδα έπιανε για πρώτη φορά τους στόχους της: Μείωνε το έλλειμμα, μείωνε και το χρέος, εφάρμοζε τις μεταρρυθμίσεις και η οικονομία πραγματοποίησε τότε αληθινό άλμα στη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας - κατά 41 θέσεις! Πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ και πουθενά (σε δυόμιση χρόνια μόνο…).

--Στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2014, η Ελλάδα – που είχε ξεκινήσει με ύφεση 7,2% τον Ιούνιο του 2012 - ήταν ήδη πρώτη σε ανάπτυξη στην ευρωζώνη και δεύτερη σε ολόκληρη την Ευρώπη (σε μια περίοδο όπου οι ευρωπαϊκές οικονομίες σημείωναν στασιμότητα και οι τιμές του πετρελαίου ήταν 100 δολάρια το βαρέλι…).

--Στα τέλη του 2014, όλοι οι διεθνείς οργανισμοί θεωρούσαν πως το «δυνητικό» ΑΕΠ της Ελλάδας ανέβαινε συνεχώς (εξ αιτίας των μεταρρυθμίσεων κλπ.). Οπότε προέβλεπαν πως η ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια θα ήταν πολύ «ρωμαλέα»!

Δηλαδή προέβλεπαν όλοι, επισήμως, αναπτυξιακούς ρυθμούς:

2,9% το 2015, 3,7% το 2016, 2,7% το 2017, 3% περίπου κατά μέσον όρο ως το 2022 και γύρω στο 2% κατά μέσον όρο τα επόμενα χρόνια…

Αυτό ήταν μια κλασική αντίδραση τύπου-V (το καλό σενάριο), που όμως δεν λάμβανε υπ’ όψιν τα ακόμα καλύτερα που προέκυψαν μετά διεθνώς:

Όπως την απότομη μείωση των τιμών πετρελαίου (από τα 100 στα 50 δολάρια!) και την ποσοτική χαλάρωση του Ντράγκι που άρχισε το Φλεβάρη του 2015. Με αυτά η Ελληνική οικονομία θα μπορούσε να είχε πάει ακόμα καλύτερα, όπως την είχε «στρώσει» ο Σαμαράς στα τέλη του 2014...

Αλλά και χωρίς αυτά –με βάση τις επίσημες προβλέψεις της Τρόϊκας το Νοέμβριο του 2014- το ΑΕΠ μας θα έπιανε τα προ της κρίσης επίπεδα το 2020! Και το Ελληνικό χρέος θα υποχωρούσε στο 105% του ΑΕΠ, ήδη από το 2022!

Το χρέος μας τότε θεωρείτο ήδη «βιώσιμο» - και όχι μόνο «προσωρινά» (ως το 2032, όπως λένε τώρα). Αλλά οριστικά!

Αυτό το καλό σενάριο, όμως, καταστράφηκε επί Τσίπρα!

Μόνο το πρώτο εξάμηνο Τσίπρα-Βαρουφάκη στοίχισε στην Ελλάδα:

--86 δισεκατομμύρια, κατά υπολογισμούς της Τράπεζας Ελλάδος, --100 δισεκατομμύρια, κατά Ρέγκλινγκ --ή 200 δισεκατομμύρια, κατά Βίζερ.

(Το ποιο απ’ όλα είναι σωστό, εξαρτάται από το αν υπολογίζει κανείς και τις απώλειες σε ΑΕΠ όλων των μελλοντικών ετών… ).

Το πιο σημαντικό όμως: Οι ξένοι οίκοι και το ΔΝΤ υπολογίζουν πια σήμερα, το «δυνητικό» ΑΕΠ της Ελλάδας πολύ χαμηλότερα.

Θεωρούν ότι μια Οικονομία με capital controls, χωρίς να επωφελείται από την πιστωτική χαλάρωση, με τις τράπεζές της (που ήταν πλήρως ανακεφαλαιοποιημένες το Νοέμβριο του 2014) να έχουν γονατίσει, με τις επιχειρήσεις της να κλείνουν ή να φεύγουν για να γλιτώσουν την υπέρ-φορολόγηση (που προέκυψε επί Τσίπρα - δεν υπήρχε πριν!), με το καλύτερο εργατικό δυναμικό της να εγκαταλείπει τη χώρα και με τις επενδύσεις να απομακρύνονται τρέχοντας, λόγω απόλυτης έλλειψης εμπιστοσύνης, μετά απ’ όλα αυτά, πλέον, το «δυνητικό» ΑΕΠ της χώρας έχει, όντως καταρρεύσει! Και το «παραγωγικό κενό» έχει συρρικνωθεί απελπιστικά.

Κι έτσι προβλέπουν τώρα αναιμική ανάπτυξη ως το 2022, κάτω από το ένα τρίτο, απ’ ό,τι την υπολόγιζαν στα τέλη του 2014. Και κάτω από το μισό μετά το 2022, απ’ ό,τι την υπολόγιζαν πριν τέσσερα χρόνια, επί Σαμαρά.

Μ’ άλλα λόγια η Ελλάδα μπήκε σε σχήμα-L (κακό σενάριο) τα τρία χρόνια του Τσίπρα.

Και στην καλύτερη περίπτωση τη βλέπουν να μετεξελίσσεται σε σχήμα-U (μέτριο σενάριο), αλλά μετά από μερικά χρόνια. Αν και εφ’ όσον κλπ…

Ενώ βρισκόταν ήδη σε αντίδραση τύπου-V στα τέλη του 2014.

Και για να δείτε δύο-τρείς ενδεικτικούς αριθμούς ακόμα, να σας φύγει η παραμικρή αμφιβολία:

--Στα τέλη του 2014 το Ελληνικό χρέος (της κεντρικής κυβέρνησης) ήταν επισήμως 317 δισεκατομμύρια. Αλλά απ’ αυτό πρέπει να αφαιρέσετε τα 11 δισεκατομμύρια που είχαν μείνει «απείραχτα» στο ΤΧΣ - είχαν περισσέψει από την πρώτη ανακεφαλαίωση των τραπεζών και δεν χρειάστηκαν καθόλου στη δεύτερη. Άρα θα επιστρέφονταν στους δανειστές…

--Όπως πρέπει να αφαιρεθούν και τα 20 δισεκατομμύρια περίπου από το τραπεζικό χαρτοφυλάκιο του δημοσίου – το οποίο το άφησε «προίκα» ο Σαμαράς, αλλά μηδενίστηκε τους επόμενους μήνες από τα «καραγκιοζηλίκια» των Τρίπρα-Βαρουφάκη…

Άρα η «καθαρή θέση» του χρέους μας ήταν, στα τέλη του 2014, κάτω από 290 δισεκατομμύρια – πιο χαμηλά απ’ ό,τι όταν ξεκίνησε η κρίση στα τέλη του 2009!

Όταν τελείωνε η διακυβέρνησή του Σαμαρά, το χρέος έπεφτε και σε απόλυτα νούμερα! Μειωνόταν για πρώτη φορά.

Κι έτσι εξηγείται πλήρως γιατί οι δανειστές προέβλεπαν ότι το χρέος θα είχε υποχωρήσει και ως ποσοστό το ΑΕΠ, λίγα χρόνια αργότερα - με την ραγδαία ανάκαμψη που οι ίδιοι προέβλεπαν.

Συμπέρασμα σε μια γραμμή: Ο Σαμαράς όπλισε το «ελατήριο» της Ελληνικής οικονομίας για να αντιδράσει με δύναμη. Και ο Τσίπρας το «έσπασε» για τα καλά…

Γι’ αυτό βλέπουν τώρα επιτήρηση ως το…2032 και «πλεονάσματα», δηλαδή λιτότητα, ως το 2060! Γι’ αυτό μας έχουν υποθηκεύσει τη δημόσια περιουσία για 99 χρόνια! Γι’ αυτό μας βάζουν πρόσθετες περικοπές συντάξεων που δεν τις ζητούσαν το 2014.

Όλα αυτά δεν υπήρχαν στα τέλη της διακυβέρνησης Σαμαρά.

Προέκυψαν τώρα, εξ αιτίας της πολιτικής του Τσίπρα.

Τελικό συμπέρασμα:

Να φύγει ο Τσίπρας το ταχύτερο και να επιστρέψουμε στην πολιτική που απέδωσε πριν!

Το μόνο που μας σώζει είναι να ξαναγυρίσουμε στην πολιτική τύπου-V.

Και να εγκαταλείψουμε οριστικά την πολιτική τύπου-L

Ή για να το θυμάστε πιο εύκολα:

V - for Victory,

L - for Losers.

Διαβάστε περισσότερα