NYT: «Η Μέρκελ δεν θα καταστρέψει το ευρώ»

Η κρίση στην Κύπρο έχει πάρει μια άσχημη τροπή, αλλά αυτό δεν θα καταστρέψει το ευρώ. Η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απλά δεν θα επιτρέψει να συμβεί κάτι τέτοιο, υποστηρίζει στους New York Times ο Risto E.J. Penttila, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Φινλανδίας και γενικός γραμματέας του φόρουμ ευρωπαίων και ρώσων επιχειρηματιών Northern Light.

Για

τη Γερμανία, το ευρώ είναι η κότα που κάνει τα χρυσά αυγά. Επέτρεψε τη Γερμανία να συσσωρεύσει περισσότερο από € 1 τρις ​​εμπορικό πλεόνασμα με τις άλλες χώρες της ΕΕ, σε λίγο περισσότερο από μια δεκαετία. Η Γερμανία δεν θα αφήσει την κότα με τα χρυσά αυγά να πεθαίνει.

Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους έχει αλλάξει ριζικά τον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Αντί της Ευρώπης που χωρίζεται σε Δύση και Ανατολή, όπως ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ήπειρος χωρίζεται πλέον σε μία σχετικά ευημερούσα Βόρεια και μία χαοτική Νότια. Αντί της Ευρώπης όπου ηγούνταν η Γαλλία και η Γερμανία, με τη Βρετανία να παίζει έναν εξισορροπητικό ρόλο, η ηγεσία έχει πέσει ξεκάθαρα στους ώμους της Γερμανίας. Δεν είναι πλέον μια πιο ευρωπαϊκή Γερμανία. Είναι μάλλον μια γερμανική Ευρώπη.

Η Γερμανία έχει τα ηνία, όσον αφορά τη μελλοντική διακυβέρνηση της ευρωζώνης. Ζητά επίσης τα ηνία όσον αφορά το κυπριακό πρόβλημα. Αν η Κύπρος μπορεί να οδηγηθεί εκτός ευρωζώνης χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία του ευρώ, η Μέρκελ θα το κάνει ευχαρίστως στο μικρό νησιωτικό έθνος. Αν νομίζει ότι μια έξοδος της Κύπρου θα βλάψει τη φήμη του ευρώ, δεν θα το αφήσει να συμβεί. Το ευρώ είναι απλά πάρα πολύ πολύτιμο για τη Γερμανία ώστε να ρισκάρει.

Δύο οικονομολόγοι, ο Jorge Braga de Macedo και ο Urho Lempinen, έχουν δείξει ότι μεταξύ 1999 και 2011 η Γερμανία συγκέντρωσε ένα συνολικό εμπορικό πλεόνασμα με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση άνω του 1 τρις ευρώ. Δεδομένου ότι η ευρωζώνη αποτελεί περίπου το 75% της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα με την υπόλοιπη ευρωζώνη ήταν περίπου 750 δις ευρώ κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου. Αυτό ήταν με διαφορά το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα στην ευρωζώνη. (Τα στοιχεία για την Ολλανδία είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά, αλλά εξηγούνται από τα τεράστια λιμάνια της).

Προκύπτουν δύο συμπεράσματα. Πρώτον, η Γερμανία εξαρτάται περισσότερο από την ευρωπαϊκή αγορά από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο. Δεύτερον, η Γερμανία μπορεί να ανταγωνιστεί με άλλα μέλη της ευρωζώνης καλύτερα απ’ ότι μπορεί να ανταγωνιστεί με τον υπόλοιπο κόσμο. Ένας λόγος για αυτό είναι η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία στην ευρωζώνη. Εφ’ όσον η Γερμανία μπορεί να κρατήσει τα έξοδά της χαμηλά, είναι σε θέση να εξάγει στην υπόλοιπη Ευρώπη πιο εύκολα από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό είναι καλό για το εσωτερικό της, αλλά αφορά επίσης και τη γεωπολιτική.

Η γεωπολιτική δεν είναι μια έννοια που συνδέεται συχνά με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά είναι μια έννοια που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία της Γερμανίας και το μέλλον της. Στο πρώτο μέρος του 20ου αιώνα η μεγάλη γεωπολιτική ιδέα της χώρας ήταν το “Lebensraum”, ή ο ζωτικός χώρος. Η ιδέα τροφοδότησε τον γερμανικό επεκτατισμό στη δεκαετία του 1930 και οδήγησαν εν μέρει στο ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, η βασική ιδέα ήταν ο δυτικός προσανατολισμός της Γερμανίας. Ο καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ κατανόησε ότι η Δυτική Γερμανία θα μπορούσε να ανασυγκροτήσει την οικονομία και την κοινωνία της, μόνο εφόσον δεσμευόταν σε δύο δυτικούς θεσμούς, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Η επόμενη μεγάλη γεωπολιτική ιδέα ήταν η επανένωση της Γερμανίας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ συνειδητοποίησε ότι η Γερμανία θα μπορούσε να μείνει ενωμένη μόνο εφόσον δεσμευόταν σε μια όλο και πιο ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σήμερα είναι μια διαφορετική Ευρώπη: η Γερμανία μπορεί να είναι πρώτη μεταξύ ίσων, αλλά εξακολουθεί να είναι προσηλωμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Κύπρος παίζει το δικό της γεωπολιτικό παιχνίδι. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν θα επαναλάβει την ίδια «χορογραφία» που ακολούθησε η Ισλανδία κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όταν η χώρα κινδύνευε να αποκλειστεί από τους δυτικούς θεσμούς. Μετά την ανακοίνωση ότι ήταν σε συνομιλίες με τη Ρωσία, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφάσισε το 2008 να προσφέρει βοήθεια στην Ισλανδία. Η Κύπρος, με τη στροφή προς τη Μόσχα, αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να σκεφτεί πολύ καλά την αύξηση της ρωσικής επιρροής εντός των συνόρων της Ένωσης.

Η Μέρκελ έχει στοιχηματίσει το πολιτικό μέλλον της στην ιδέα ότι τα συμφέροντα της Γερμανίας εξυπηρετούνται καλύτερα από τον αστερισμό της ευρωζώνης που υπάρχει. Αν έχει δίκιο, θα πρέπει να θεωρείται ένας από τους μεγάλους ηγέτες της μεταπολεμικής Γερμανίας, μαζί με Αντενάουερ και τον Κολ. Αν κάνει λάθος, ολόκληρη η Ευρώπη θα υποφέρει. Δεν θα αφήσει ένα μικρό νησιωτικό έθνος να καταστρέψει το γεωπολιτικό όραμά της για τη Γερμανία και την Ευρώπη.

nytimes