H ΕΕ «καλοπιάνει» την Τουρκία αναζητώντας συνεργασία στην προσφυγική κρίση

Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια να αποκτήσουν τη συνεργασία της Τουρκίας στο να ανακόψουν τη ροή των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, ενώ συμφώνησαν επίσης μια δέσμη κατασταλτικών μέτρων που αποσκοπούν στη διασφάλιση των διάτρητων εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και στον περιορισμό νέων αφίξεων. Στην τέταρτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ αυτό το έτος σχετικά με την προσφυγική κρίση, συμφωνήθηκε να ακολουθήσει ένα «σχέδιο δράσης» με την Άγκυρα. Η Ευρώπη ειπώθηκε ότι εξετάζει μια προσφορά στην

Άγκυρα μέχρι και 3 δις ευρώ, ταχύτερα ταξίδια χωρίς βίζα στην Ευρώπη για 75 εκατομμύρια Τούρκους, την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων που έχουν παγώσει για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, και άλλα «καλοπιάσματα», σε κάτι που φάνηκε σαν μία απεγνωσμένη προσπάθεια να κερδίσει την υποστήριξη της Τουρκίας.

Διπλωμάτες είπαν ότι τα 3 δις ευρώ δεν ήταν διαθέσιμα, ωστόσο, και ότι υπήρχε μεγάλη αντίσταση μεταξύ των εθνικών ηγετών να τις ταχείες διαδικασίες απαλλαγής της θεώρησης βίζας για τους Τούρκους. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε ότι ο στόχος του προτεινόμενου συμφώνου ήταν να κρατήσουν τους πάνω από δύο εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία στην Τουρκία όπου βρίσκονται, εμποδίζοντάς τους να προσπαθήσουν να περάσουν στην Ευρώπη. Ανώτεροι αξιωματούχοι και διπλωμάτες είπαν ότι ο κύριος στόχος της συνόδου αυτής ήταν να αποφευχθεί μια μεγάλη διαμάχη και το είδος των αντεγκλήσεων μεταξύ των ηγετών που χαρακτήριζαν τις προηγούμενες συνεδριάσεις. Η σύνοδος πραγματοποιήθηκε σε μια ατμόσφαιρα κατήφειας και έντασης.

Η Τουρκία είναι σήμερα η κύρια πηγή των 700.000 ανθρώπων που έχουν εισέλθει στην ΕΕ αυτό το έτος. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, πρόκειται να ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη την Κυριακή για συνομιλίες με τον πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μόλις δύο εβδομάδες πριν από τις κρίσιμες γενικές εκλογές στην Τουρκία. Πολλοί την κατηγορούν ότι με την επίσκεψη αυτή ενισχύει τις πιθανότητες νίκης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Όμως, οι πιθανότητες ενός ουσιαστικού συμφώνου με την Άγκυρα είναι ελάχιστες βραχυπρόθεσμα και πιθανότατα θα συνεπαγόταν ότι η Ευρώπη θα συμφωνούσε να αναλάβει πολλούς από τους περισσότερες από δύο εκατομμύρια Σύριος που φιλοξενούνται στην Τουρκία.

«Ο σκοπός είναι η βελτίωση της διάθεσης σε αυτό το πολύ τοξικό θέμα. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα είμαστε σε θέση να δώσουμε μια θετική απάντηση, αλλά δεν μπορούμε να αντέξουμε ένα σαφές μήνυμα αποτυχίας», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης. Ένας ανώτερος αξιωματούχος που συμμετέχει στη σύνοδο κορυφής παραδέχθηκε ότι οι ηγέτες δεν έχουν απαντήσεις στην κρίση των προσφύγων, παρά «μόνο ερωτήσεις». Ο Ντόναλντ Τουσκ, πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είπε ότι ήταν συγκρατημένα αισιόδοξος για το αποτέλεσμα, αφού νωρίτερα προειδοποίηση για ένα «νέο μαζικό κύμα προσφύγων» στην Ευρώπη. «Πρέπει να αναρωτηθούμε αν οι αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν είναι επαρκείς ώστε να περιορίσουν ένα νέο μεταναστευτικό ρεύμα».

Η σύνοδος κορυφής χρησιμοποίησε ισχυρή ρητορική για τα νέα μέτρα που αποσκοπούν στη στήριξη της βιωσιμότητας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, την κράτηση των προσφύγων και των μεταναστών ενώ επεξεργάζονται τις αιτήσεις τους για άσυλο, τις προσπάθειες αντικατάστασης των εθνικών εξουσιών επί των συνόρων από τις νέες ευρωπαϊκές υπηρεσίες και μια κίνηση για να πείσει τις χώρες εκτός της ΕΕ να κρατήσουν τους πρόσφυγες στο εσωτερικό τους και να φιλοξενούν εκείνους που προέρχονται από άλλα σημεία διέλευσης προς την Ευρώπη. Αλλά κάθε τομέας της πολιτικής που συζητήθηκε ήταν έντονα αμφισβητούμενος και τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί. Είναι πολύ πιθανόν οι ενέργειες μετά τη σύνοδο κορυφής να μην συμβαδίσουν με τη ρητορική.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γερμανία πιέζουν για ένα νέο καθεστώς ασύλου και μετανάστευσης, σύμφωνα με το οποίο όσοι καταφέρνουν να παίρνουν άσυλο θα μοιράζονται σε ολόκληρη την Ένωση, με μία δεσμευτική και μόνιμη βάση. Η Μέρκελ είπε ότι σήμερα δεν υπάρχει «δίκαιη» κατανομή των προσφύγων στην Ευρώπη, ενώ ο σύμμαχος της στο θέμα, ο Αυστριακός καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει μια νέα δέσμευση, για τον καταμερισμό περισσότερων από τους 160.000 πρόσφυγες για τους οποίους έχει ήδη συμφωνηθεί, σε όλη την Ευρώπη. Το θέμα είναι πολύ διχαστικό, ιδιαίτερα στην ανατολική Ευρώπη. Η Επιτροπή προτείνει επίσης ένα νέο σύστημα για τα ευρωπαϊκά σύνορα και τις ακτοφυλακές, με την ενίσχυση της υπηρεσίας Frontex που εδρεύει στη Βαρσοβία για την αστυνόμευση των εξωτερικών συνόρων.

«Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία», δήλωσε ένας από τους διπλωμάτες. «Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση ότι η προστασία των εξωτερικών συνόρων είναι αρμοδιότητα των χωρών. Πάρα πολλοί θέλουν να εκφράσουν τις επιφυλάξεις τους». Πολλές κυβερνήσεις επιθυμούν να δουν ευρωπαϊκές δυνάμεις στα κύρια σημεία εισόδου προσφύγων στα ελληνικά νησιά και στη νότια Ιταλία, αλλά δεν τις θέλουν στα δικά τους σύνορα. «Είναι ένα συνταγματικό ζήτημα για όλα τα κράτη-μέλη» σχολίασε ένας διπλωμάτης. «Αυτό είναι ένα θέμα πρωταρχικής εθνικής κυριαρχίας». Οι ηγέτες δήλωσαν ότι θα στείλουν εκατοντάδες επιπλέον συνοριοφύλακες στην Frontex, που την περασμένη εβδομάδα ζήτησε 775 περισσότερο προσωπικό. Μέχρι στιγμής, 48 έχουν δεσμευτεί από έξι χώρες. «Δεν υπάρχει πλειοψηφία για την αντικατάσταση των εθνικών συνοριοφυλάκων με ευρωπαϊκούς», δήλωσε ο αξιωματούχος.

Υπάρχει, επίσης, σύγχυση και διαμάχη για τις νέες μεθόδους αντιμετώπισης της εισροής, που επικεντρώθηκε στην ιδέα των «σημείων ελέγχου», όπου οι νέες αφίξεις στην Ελλάδα και την Ιταλία θα καταχωρούνται και θα γίνεται λήψη των δακτυλικών αποτυπωμάτων. Οι Γερμανοί και οι άλλοι θέλουν αυτές οι νέες εγκαταστάσεις – η πρώτη λειτουργεί στο ιταλικό νησί Λαμπεντούζα και μία ακόμα θα ανοίξει την επόμενη εβδομάδα στη Λέσβο - να είναι καταυλισμοί όπου οι άνθρωποι θα κρατούνται ενώ θα εξετάζονται τα αιτήματά τους. Οι Ιταλοί λένε ότι δεν θέλουν να φιλοξενούν «στρατόπεδα συγκέντρωσης». Οι Έλληνες είναι επίσης απρόθυμοι και αντιστέκονται στις προτάσεις της ΕΕ για την τοποθέτηση κοινών περιπολιών στη θάλασσα του Αιγαίου με τους Τούρκους.

Η Μέρκελ είπε ότι το Αιγαίο, που χωρίζει την Ελλάδα και την Τουρκία, ήταν στα χέρια των σωματεμπόρων. «Χρειαζόμαστε μια μεγάλη χωρητικότητα για την πρώτη υποδοχή [των μεταναστών]», ανέφερε γερμανική κυβερνητική πηγή. «Χρειαζόμαστε πρώτα εγκαταστάσεις υποδοχής, όπου οι άνθρωποι θα μπορούν να μείνουν. Η καταγραφή μόνο δεν λειτουργεί». Εν μέσω των τριβών σε όλους σχεδόν τους τομείς της μεταναστευτικής πολιτικής, υπάρχουν σοβαροί φόβοι ότι οι ηγέτες των παραδοσιακών κομμάτων δεν μπορούν πλέον να αντιδράσουν, κάνοντας τα πράγματα ευκολότερα για την ακροδεξιά και την ακροαριστερά. «Υπάρχουν πολλοί πολιτικοί ‘μάτσο’ στα κράτη-μέλη που περιμένουν να πάρουν την εξουσία για να εφαρμόσουν τις ιδέες τους» είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Η μεταναστευτική κρίση θα συνεχίσει να κυριαρχεί στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ. Αυτό θα επιδεινώσει το σύνολο των υφιστάμενων προκλήσεων της, καθώς ο εθνικισμός αυξάνεται και ο χώρος για την πολιτική και την πολιτική δράση από τις παραδοσιακές κυβερνήσεις περιορίζεται περαιτέρω» σχολιάζει η εταιρεία συμβούλων πολιτικού κινδύνου Eurasia Group. «Η πολιτική στην Ευρώπη γίνεται πιο τοξική και διχαστική». Ένας εθνικός πρεσβευτής στην ΕΕ, δήλωσε: «Διατρέχουμε τον κίνδυνο της απώλειας των πληθυσμών μας στην Ευρώπη. Σε πολλές περιπτώσεις, είμαστε ενάντια στην πλειοψηφία».

theguardian

Διαβάστε περισσότερα