Eνέργεια: η μεγαλύτερη πρόκληση του Γιούνκερ

«Η ενέργεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Ζαν Κλοντ-Γιούνκερ» παρατήρησε ένας έμπειρος ευρωκράτης προ ημερών. Η ενεργειακή υποδομή της Ευρώπης είναι διαλυμένη και εσωστρεφής. Τα ποσοστά διασυνοριακής διασύνδεσης, για παράδειγμα, παραμένουν πολύ χαμηλά - μόλις στο 8 τοις εκατό της παραγωγικής τους ικανότητας κατά μέσο όρο σε όλη την Ένωση, σύμφωνα με τους Financial Times.

Η δέσμη ενεργειακών μέτρων της Επιτροπής για το 2030 έχει ως στόχο να αυξήσει το μέσο ποσοστό της διασύνδεσης

σε 15 τοις εκατό - μέρος μιας σειράς από στόχους που έχουν σχεδιαστεί για την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς στον τομέα της ενέργειας. Θα χρειαστούν όμως περισσότεροι από ένας ή δύο στόχοι. Το επίπεδο των επενδύσεων που απαιτούνται είναι τεράστιο (πάνω από 1 τρις ευρώ σύμφωνα με την εκτίμηση της Επιτροπής, από τα οποία μόνο 5,8 δις ευρώ έχουν βρεθεί για την περίοδο 2014-2020). Η Επιτροπή έχει εντοπίσει περίπου 250 ζωτικής σημασίας έργα ενεργειακής υποδομής, πολλά από τα οποία βρίσκονται στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη - όπου το δίκτυο διατηρεί ένα σοβιετικό «άρωμα», με όλες τις δυσκολίες που αυτό συνεπάγεται. Σύμφωνα με την Ομάδα Βίζεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχική Δημοκρατία):

«Ακόμα κι αν οι χώρες του Βίζεγκραντ ως ομάδα είναι λιγότερο εξαρτημένες από τις συνολικές εισαγωγές ενέργειας από τον μέσο όρο της ΕΕ, από την άποψη της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού η δομή εισαγωγής τους είναι στην πραγματικότητα αρκετά δυσμενής. Αυτό είναι λόγω της σχετικά μεγάλης εξάρτησης από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία και τυπικά (ειδικά στην περίπτωση της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας) μέσω μιας ενιαίας διαδρομής και με πολύ περιορισμένες επιλογές από τη μετάβαση σε εναλλακτικές πηγές, σε περίπτωση διαταραχής του εφοδιασμού».
Τα γεγονότα στη Ρωσία και τη Μέση Ανατολή κατά την τελευταία δεκαετία, και ιδιαίτερα φέτος, έχουν κάνει σαφή την ενεργειακή ανασφάλεια της Ευρώπης. Το ευρωπαϊκό πλαίσιο του 2030 για την ενέργεια περιέχει ένα σαφή στόχο, να αυξηθεί το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά τουλάχιστον 27 τοις εκατό σε ολόκληρη την Ένωση έως το 2030. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι, θεωρητικά, εσωτερικής προέλευσης και, συνεπώς, αυτό θα μειώσει την εξάρτησή της ηπείρου από κακούς σεΐχηδες και τσάρους. Αλλά οι στόχοι για τις ανανεώσιμες πηγές έχουν αποτελέσει αντικείμενο έντονης διαφωνίας ανάμεσα στις 13 «πράσινες» οικονομίες της Δυτικής Ευρώπης και της Ομάδας του Βίζεγκραντ (συν τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία), οι οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα (κυρίως τον πολωνικό άνθρακα, το ρουμάνικο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Gazprom).

Για να σπάσει το αδιέξοδο, ο de facto ηγέτης της ομάδας Βίζεγκραντ, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, πρότεινε μια ευρωπαϊκή ενεργειακή ένωση. Στόχοι του είναι: τα κράτη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να διαπραγματευθούν από κοινού με την Gazprom (όχι σε διμερές επίπεδο), η βελτίωση της σύνδεσης για να μπορέσει η Ένωση να παράσχει τη δική της ζήτηση και η διαφοροποίηση της προμήθειας των πόρων, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά (ο Τουσκ είναι υπέρμαχος της ευρωπαϊκής ανάπτυξης σχιστολιθικού αερίου και των στενότερων δεσμών με τους παραγωγούς ενέργειας στον Καύκασο).
Η βρετανική κυβέρνηση θεωρείται ότι υποστηρίζει τον Τουσκ (αν και διατηρεί επιφυλάξεις για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Επιτροπή). Βρετανικές εταιρείες έχουν ήδη προσπαθήσει να εκμεταλλευτούν δυνητικά υγιή κοιτάσματα σχιστόλιθου της Πολωνίας (τα πιο πολλά υποσχόμενα στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον ΔΟΕ). Η ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος της βρετανικής κυβέρνησης. Πράγματι, είναι πιθανό ότι η Βρετανία θα πιέσει για αυτό καθόλη τη θητεία του Γιούνκερ, το οποίο είναι και ο λόγος που ο Ντέιβιντ Κάμερον είναι τόσο πρόθυμος να στείλει κάποιον σημαντικό στις Βρυξέλλες. Εν τω μεταξύ, οι Γάλλοι υποστηρίζουν επίσης τον Τουσκ. Τα Ηλύσια βλέπουν μια ευκαιρία για την κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού EDF να επεκτείνει τις πυρηνικές δραστηριότητές της στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Υπάρχουν επίσης φήμες στο Γουάιτχολ - και μεταξύ ορισμένων παραγόντων στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου - ότι ο πρόεδρος Ολάντ θα μπορούσε να αντιστρέψει την αντίθεσή του στην εκμετάλλευση του σχιστόλιθου. Σε αυτή την περίπτωση, η Πολωνία θα ήταν ένας χρήσιμος σύμμαχος.

Ο Τουσκ, όμως, βρήκε χλιαρή υποστήριξη στο Βερολίνο, στην έδρα της εξουσίας στην Ευρώπη σήμερα. Όπως πάντα, η Άνγκελα Μέρκελ υπεκφεύγει. Σε γενικές γραμμές υποστηρίζει τους Πολωνούς και τη δέσμευση της Επιτροπής να αυξήσει τη διασύνδεση. Εννοείται ότι η Μέρκελ βλέπει επίσης λογική τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, τόσο εντός όσο και εκτός της Ένωσης. Το κρίσιμο σημείο είναι η Gazprom. Όπως είχε γραφτεί πριν από μερικούς μήνες, η Μέρκελ έχει καλλιεργήσει εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Η σχέση αυτή προκύπτει και από τον Nord Stream - ένα σύνολο αγωγών που ολοκληρώθηκε το 2012, και στέλνει φυσικό αέριο της Gazprom στη Γερμανία, παρακάμπτοντας την Πολωνία.
Ο Τουσκ και οι σύμμαχοί του λένε ότι ο Nord Stream σηματοδοτεί την ασυνέπεια της Ευρώπης στην ενεργειακή πολιτική. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι βλάπτει τον καταναλωτή, ιδιαίτερα στην ανατολική Ευρώπη. Η Gazprom, λένε οι Πολωνοί, δεν διοικείται από ανόητους: γνωρίζει ποιοι ευρωπαίοι πελάτες της είναι σε αδύναμη θέση και τους επιβαρύνει αναλόγως. Οι Πολωνοί θέλουν να αντεπιτεθούν κάνοντας διαφανή την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και χρησιμοποιώντας τη συλλογική διαπραγματευτική ισχύ στο πλαίσιο μιας κεντρικής διοίκησης για να μειωθούν οι τιμές της Gazprom. Ωστόσο, η Επιτροπή (και, για να είμαστε δίκαιοι, κάποιες δυτικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις) φοβούνται ότι αυτό μπορεί να παραβαίνει τους ισχύοντες κανόνες της εσωτερικής αγοράς. Άλλοι ανησυχούν ότι, εκτός και αν οι προμήθειες είναι σημαντικά διαφοροποιημένες, η Gazprom θα εξακολουθεί να έχει το πλεονέκτημα. Ως εκ τούτου, η συλλογική διαπραγματευτική δύναμη δεν θα είναι αρκετή για να μειώσει το κόστος ή για τη βελτίωση της ασφάλειας. Να περιμένετε μια μακρά και σκληρή μάχη στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο για τη διευθέτηση του ζητήματος.
Σε αυτή την ατμόσφαιρα, όπου τα εθνικά συμφέροντα ανταγωνίζονται ανοιχτά σε όλη την Ένωση, ένας έξυπνος διαπραγματευτής όπως ο Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ, δεν θα μπορούσε να είναι μια κακή παρουσία ως επικεφαλής της Επιτροπής. Πολλά, όμως, θα εξαρτηθούν από τους Επιτρόπους του. Αυτό που χρειάζεται είναι ισχυροί διαπραγματευτές της ελεύθερης αγοράς με αρκετά κότσια και προσωπική γοητεία ώστε να ξεπερνούν τις δύσκολες συνθήκες.

http://blogs.spectator.co.uk/david-blackburn/2014/07/jean-claude-junckers-biggest-challenge-energy/

Διαβάστε περισσότερα