Vikings: Η σειρά

Μπορούμε να πούμε ότι από τα μέσα του 2000 (ίσως και λίγο νωρίτερα) βιώνουμε την χρυσή εποχή των τηλεοπτικών σειρών. Τα διάφορων ειδών τηλεοπτικά δίκτυα όπως HBO, Netflix, FX, AMC και άλλα, έχουν πάρει κυριολεκτικά φωτιά, σπάνε τα δεσμά του “κατεστημένου” και ορθώνουν ανάστημα, ενώ δεν διστάζουν να κοιτάξουν κατάματα τις μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές του Χόλιγουντ. Το χρήμα ρέει εν αφθονία, τα budgets εκτοξεύονται σε δυσθεώρητα ύψη

Το καναδικό τηλεοπτικό δίκτυο History Channel, γνωστό για τις ερευνητικές παραγωγές που καταπιάνονται με γεγονότα και περιόδους της παγκόσμιας ιστορίας, αποφάσισε να πραγματοποιήσει ένα παράτολμο μπάσιμο στον τομέα της ψυχαγωγίας. Έκρινε ότι ήρθε η ώρα να δοκιμαστεί σε πιο “κινηματογραφικά” μονοπάτια, διανθίζοντας έτσι τη θεματική ενότητα των εκπομπών του. Οι υπεύθυνοι του History Channel προσέλαβαν τον Βρετανό Michael Hirst (σεναριογράφο και παραγωγό των Elizabeth: The Golden Age, The Tudors) και πρακτικά του ανέθεσαν την δημιουργία μιας διαφορετικής ιστορικής σειράς, συγκριτικά με όλες τις άλλες που έχουν υπάρξει. O Ηirst δηλώνει αμετανόητος λάτρης (στα όρια του geek) της ιστορίας και το νερό δεν άργησε να κυλήσει στο αυλάκι για την δημιουργία της σειράς Vikings. Mε την σκανδιναβική μυθολογία να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο gaming (Hellblade, God of War), είναι καλή ευκαιρία να ασχοληθούμε με την πιο ωμή και ρεαλιστική εκδοχή των πολεμοχαρών και βέβηλων Vikings που γνώρισε ποτέ ο χώρος του θεάματος.

Καταρχήν, οφείλω να ξεκαθαρίσω την θέση μου, προτού συνεχίσω με τα του αφιερώματος. Τα γραφόμενά μου στηρίζονται στο ιστορικό και σεναριακό υπόβαθρο της σειράς. Αν θεωρείτε ότι κάπου διαφωνείτε, το επισημαίνετε και το συζητάμε. Σαν Κωνσταντίνος, δεν έχω σκοπό να πάρω το μέρος καμίας θρησκείας και ουδεμίας θρησκευτικής ιδεολογίας. Δεν θα ήθελα στα σχόλια λοιπόν, να θιγούν διαφορετικές θεολογικές πεποιθήσεις και αντιλήψεις, όποιες και αν είναι αυτές και από όπου και αν προέρχονται. Αυτό το κείμενο έχει ως σκοπό να αναδείξει την ιστορικότητα των γεγονότων και την ποιότητα της σειράς Vikings. Τίποτα περισσότερο. Κάτι τελευταίο: το κείμενο δεν περιέχει spoilers. Ακόμα κι αν δεν έχετε ξεκινήσει τη σειρά, διαβάστε ελεύθερα.

All hail King Ragnar!

Την περίοδο του ευρωπαϊκού μεσαίωνα (5ος -15ος αιώνας μΧ), ο Χριστιανισμός έχει επικρατήσει στο μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής ηπείρου. Μολονότι σαν θρησκεία ευαγγελίζεται ότι προάγει την αγάπη και την αλληλεγγύη, οι σκοταδιστικές προεκτάσεις του (πχ Ιερά Εξέταση), δεν επιτρέπουν στην χριστιανική Ευρώπη να αποδεχθεί, να συμβαδίσει και να κατανοήσει τις λοιπές ειδωλολατρικές και αθεϊστικές μειονότητες. Την συγκεκριμένη χρονική περίοδο, στα παράλια εδάφη της βορειοδυτικής πλευράς της Ευρώπης και πιο συγκεκριμένα στην σημερινή Σκανδιναβία (σημερινές Δανία, Σουηδία, Νορβηγία) και μετέπειτα Ισλανδία, κατοικούσαν οι γνωστοί σε όλους Vikings. Οι Norsemen (επιπρόσθετη ονομασία) ασπάζονταν τις αρχαίες σκανδιναβικές θρησκευτικές παραδόσεις και απεχθάνονταν οποιαδήποτε άλλη θεολογική αντίληψη. Κατά βάση, επικοινωνούσαν στην γλώσσα της old norse, χρησιμοποιούσαν μια ρουνική γραφή συμβόλων και υιοθετούσαν ένα κοινωνικοπολιτικό καθεστώς που έμοιαζε με μια -επιτρέψτε μου τον χαρακτηρισμό- αναρχική δημοκρατία. Οι ανθρωποθυσίες, η εκτεταμένη πολυγαμία και η ισότητα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της κουλτούρας τους. Αξίζει να επισημανθεί ότι στις περίφημες επιδρομές των Vikings συμμετείχαν και shieldmaidens (γυναίκες πολεμίστριες).

Ο πληθυσμός απαρτιζόταν κυρίως από έμπορους, ξυλουργούς, σιδηρουργούς, ψαράδες και χωρικούς, ενώ κάποιες εξέχουσες ή “ευγενείς” οικογένειες συσπειρώνονταν σε αυτόνομα “βασίλεια” στα οποία κυβερνούσαν οι μονάρχες / ηγεμόνες Earl. Η σκανδιναβική ενδοχώρα ταλανιζόταν από φτώχεια, πείνα, δυσμένεια και παρακμή. Οι γεωργικές εργασίες και τα εμπορικά θαλάσσια ταξίδια δεν αρκούσαν ώστε οι Vikings να χαρακτηριστούν αυτάρκεις, με αποτέλεσμα οι δείκτες του βιοτικού επιπέδου της Σκανδιναβίας να παρουσιάζονται συνεχώς πτωτικοί. Οι Vikings αναγκάστηκαν να εισέλθουν στον κόσμο της πειρατείας προκειμένου να επιβιώσουν. Φημίζονταν άλλωστε για την τεχνογνωσία τους, γύρω από τους τομείς της ναυσιπλοΐας και του πολέμου.

Blood Queen.

Οι περίφημες επιδρομές των Vikings χρονολογούνται από τον 8ο έως τον 11ο αιώνα μΧ. Χώρες που επλήγησαν σημαντικά από τις βαρβαρικές επιδρομές τους είναι οι Βρετανία, Φραγκία (Γαλλία), Ρωσία, Ιταλία, Ισπανία, ενώ σύμφωνα με καταγεγραμμένες ιστορικές πηγές οι Vikings κατάφεραν να πλεύσουν μέχρι και το Βυζάντιο. Λεηλατώντας μοναστήρια, χριστιανικά σύμβολα και μεγάλες μητροπόλεις της αρχαιότητας, απέσπασαν τεράστιες ποσότητες χρυσού και ασημιού, κατακρεουργώντας μεταξύ άλλων ιερείς και γυναικόπαιδα. Σταδιακά αλλά σταθερά, η εξάρτηση τους για καταστροφή και πλιάτσικο έγινε τρόπος ζωής. Για περίπου τρεις αιώνες, οι Vikings με τις εχθροπραξίες τους, δεν πυροδότησαν μονάχα πολέμους, προασπιζόμενοι την ανάγκη για επιβίωση. Ουσιαστικά, εκκίνησαν έναν ανελέητο πόλεμο ενάντια στην διαφορετικότητα. Αρκετά με την ιστορική αναδρομή. Περνάμε στο ζουμί του κειμένου.

Ουσιαστικά, το History Channel μέσω του Vikings έρχεται να ρίξει φως σε μια ιστορία που θεματικά ακροβατεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και στους σκανδιναβικούς θρύλους. Στο σεναριακό επίκεντρο του Vikings βρίσκονται η ζωή και τα έργα ενός εκ των πιο φημισμένων πολέμαρχων, του Ragnar Lothbork και των υπολοίπων μελών της οικογένειάς του. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα αν ο Ragnar Lothbrok ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Εμπεριστατωμένη και ιστορική απάντηση επί του θέματος δεν έχει δοθεί. Για τα ανδραγαθήματά του, μαθαίνουμε μόνο από κείμενα (sagas) και ποιήματα της αρχαίας σκανδιναβικής ιστορίας. Από μυθολογικής σκοπιάς, ο διάσημος Σκανδιναβός ηγεμόνας έγινε γνωστός για τις επιδρομές του στην Βρετανία και την Φραγκία. Αργότερα, οι γιοί του Ragnar (Ragnarssons) συνέχισαν την “κληρονομιά” του φερόμενου ως πατέρα τους, με τη συσπείρωση όλων των σκανδιναβικών φατριών, οδηγώντας τον Great Heathen Army, τον μεγαλύτερο στρατό Viking, σε ανοικτό πόλεμο με το αγγλοσαξονικό βασίλειο της Νορθουμβρίας.

Η σειρά Vikings μέχρι αυτή την στιγμή,αριθμεί πέντε κύκλους (59 επεισόδια), με το κάθε επεισόδιο να διαρκεί περίπου 50 λεπτά. Το καστ των ηθοποιών αποτελείται από τους Travis Fimmel, Katheryn Winnick, Jonathan Rhys Meyers, Clive Standen, Gustaf Skarsgard, George Blanden, Gabriel Byrne, Alexander Ludwig, Alex Hogh Andersen, Linus Roache και άλλους. Η μέθοδος της αφήγησης είναι ξεκάθαρη: εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων, όσο πιο παραστατικά και ρεαλιστικά γίνεται. Παράλληλα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν το ύφος της σειράς συγγενές με αυτό του Game of Thrones.

Η επιδρομή μόλις ξεκίνησε.

Δίχως να απορρίπτω ολοκληρωτικά την συγκεκριμένη σύγκριση, θαρρώ ότι το Vikings είναι πιο “εγκεφαλικό” και λειτουργεί διαφορετικά από το GoT. Δεν προσπαθεί να βάλει τον θεατή σε μια “χολιγουντιανή” διαδικασία, πλημμυρισμένη από στερεότυπα και κλισέ. Αντιθέτως, η πλοκή της σειράς εμβαθύνει στην τραγωδία, στον απόηχο της απώλειας, στον θρησκευτικό ρατσισμό και στις βίαιες μάχες, εξηγώντας ότι οι ζωές των ανθρώπων δεν γράφονται από το πεπρωμένο ή την μοίρα τους, αλλά από τον αντίκτυπο των πράξεων τους. Με άλλα λόγια, μην προσμένετε στην κατηγοριοποίηση των χριστιανών ή των Vikings στους ρόλους των καλών ή κακών. Μην προσπαθήσετε να βρείτε ενόχους ή εξιλαστήρια θύματα. Το ζητούμενο σαν θεατές είναι να εμβαθύνετε στην κοινωνία των Vikings, στις δοξασίες, στα ήθη και έθιμα τους. Άλλωστε οι Vikings είναι οι απόλυτοι πρωταγωνιστές της σειράς. Πάντοτε να θυμάστε όμως ότι όλοι εξυπηρετούν τους σκοπούς τους, χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα.

Η φωτογραφία της σειράς εναλλάσσει μια σχεδόν μουντή παλέτα χρωμάτων, με το μαύρο και το γκρι να έχουν τα ηνία της κινηματογράφησης. Η μουσική επένδυση είναι πομπώδης, επιβλητική και αργόσυρτη. Γενικότερα, αποπνέει μια αίσθηση μεγαλοπρέπειας αλλά συνάμα και μελαγχολίας. Η folk μουσική παράδοση δεν θα μπορούσε να είναι απούσα και γρήγορα εγκλιματίζει με το μουσικό θέμα “If I had a heart” των Fever Ray, αλλά και με την επιβλητική παρουσία των θρυλικών Wardruna στα decks. Οι πρώτοι τέσσερις κύκλοι της σειράς κινούνται γύρω από την προσπάθεια του φιλόδοξου Ragnar (Travis Fimmel) να γίνει από απλός αγρότης και επιδρομέας ο ηγέτης (Earl) της πατρίδας του, Kattegat. Στο πλάι του Ragnar, βρίσκονται η γενναία γυναίκα / shieldmaiden του, Lagaertha (Katheryn Winnick) και ο τραμπούκος αδελφός του, Rollo. Από τον τέταρτο κύκλο και έπειτα, αναλαμβάνουν δράση οι Ragnarssons (Hvirtsek, Ubba, Ivar the Boneless, Bjorn Ironside και Sigurd “Snake in the Eye”). Η σειρά δεν επενδύει μονάχα στην οικογένεια Lothbrok, αλλά και σε μια πλειάδα από ενδιαφέροντες χαρακτήρες όπως για παράδειγμα ο τρελάρας Floki, o χριστιανός μοναχός Athelstan και οι αγγλοσάξονες βασιλείς Ecgberht και Aela.

Μολονότι θα αδικήσω πάρα πολλούς χαρακτήρες, επιλέγω να σταθώ περισσότερο στο σφριγηλό αντρόγυνο της σειράς Ragnar και Lagaertha και σε δυο εκ των Ragnarssons, τους Ivar και Bjorn. Στο δυναμικό ντουέτο Ragnar / Laegertha μάλλον εύκολα παρατηρεί κανείς έντονες προσωπικότητες και σκληρούς πραγματιστές. Ο Αυστραλός Travis Fimmel βρέθηκε από τις πασαρέλες του Calvin Klein (όντας μοντέλο) να υποδύεται έναν ρόλο μέσω του οποίου ξεδιπλώνει το αστείρευτο υποκριτικό ταλέντο του. Μπορεί να φαίνομαι υπερβολικός, αφού επί της ουσίας τώρα κάνει τα πρώτα βήματα του ως ηθοποιός, ωστόσο είναι το λιγότερο απολαυστικός ο τύπος. Αυτό το διαπεραστικό, σχεδόν ψυχεδελικό βλέμμα, γονατίζει τους αλύγιστους και εξημερώνει τους αδάμαστους. Το ελαφρύ ειρωνικό μειδίαμα στα χείλη απορρέει σιγουριά, αλλά την ίδια στιγμή κρύβει αρκετό συναίσθημα. Από τους πιο πολύπλοκους χαρακτήρες που έχω συναντήσει στην μικρή και μεγάλη οθόνη.

Ορμάτε και όποιον πάρει ο Χάρος!

Ο Fimmel, υποδυόμενος τον Ragnar, τον περνάει κόσκινο, μπαίνει στο πετσί του ρόλου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στη σειρά, ο Ragnar είναι αυτός που ονειρεύεται μια καλύτερη ζωή για όλους τους Vikings. Δεν αρκείται σε επιδρομές και λεηλασίες. Επιζητά ταξίδια σε αφιλόξενες θάλασσες και εγκατάσταση αποικιών σε ξένα εδάφη. Επιθυμεί να ρουφήξει κάθε πτυχή του νέου κόσμου, δείχνει μια ακαταμάχητη διάθεση / περιέργεια να γνωρίσει τον Χριστιανισμό και να εντοπίσει διαφορές και ομοιότητες με τα δικά του πιστεύω. Από ένα σημείο και έπειτα, περισσότερο λειτουργεί σαν εξερευνητής που αποκομίζει εικόνες από τα ταξίδια του και λιγότερο σαν επιδρομέας. Γνωρίζει ότι η φήμη του έχει εξαπλωθεί παντού, αμαυρώνοντας τις πραγματικές προθέσεις του αλλά δεν νοιάζεται. Είναι αποφασισμένος να διαβεί τον δύσκολο δρόμο που όρισε ο ίδιος.

Η Καναδή Katheryn Winnick είναι δίχως αμφιβολία η femme fatale της σειράς. Ποια Cersei Lannister και ποια Daenerys Targaryen (που λέει ο λόγος); Η γυναίκα δίνει ρέστα! Μια ματιά αρκεί να ρίξετε στην εκπαίδευση της Winnick στις πολεμικές χορογραφίες με σπαθιά, κοντάρια, ασπίδες και τσεκούρια για να καταλάβετε. Shieldmaiden με τα όλα της! Η Winnick αποπλανεί τα πλήθη ως Lagaertha και αυτό γιατί συνδυάζει ζηλευτά την γοητεία με την επιθετικότητα. Η Lagaertha είναι το αλτερ έγκο του Ragnar στην σειρά. Βρίσκεται στο πλευρό του, στηρίζει τις επιλογές και τις αποφάσεις του, αλλά δεν είναι η τυπική γυναικούλα που κάθεται στα αυγά της. Όταν προστάζουν οι καιροί, πατάει πόδι, διεκδικεί την ηγεσία, ερωτεύεται παράφορα, κυνηγάει την δόξα και δεν διστάζει ακόμα και να σκοτώσει, αντιμετωπίζοντας σθεναρά τις ευθύνες και τις επιπτώσεις των πεπραγμένων της. Η Lagaertha σαν χαρακτήρας είναι περισσότερο “ολιγαρκής” από τον Ragnar. Δεν ενδιαφέρεται για θαλάσσιες εξερευνήσεις και φιλοσοφικές αναζητήσεις. Μοναδική επιδίωξή της είναι η διατήρηση της εξουσίας και η επιβολή δύναμης, ακόμα και με την άσκηση της βίας.

Ο Bjorn Lothbrok (Alexander Ludwig) είναι κατά μια έννοια πιστό αντίγραφο του πατέρα του. Το παρατσούκλι Ironside (Σιδηρόπλευρος) αντικατοπτρίζει πειστικά την ψυχοσύνθεση και το δυναμικό ταμπεραμέντο του. Επιβλητικός και εκδηλωτικός αλλά ταυτόχρονα ονειροπόλος. Για τον Bjorn δεν υπάρχουν όρια και περιορισμοί. Ζει και αναπνέει για περιπέτεια ενώ αυτοσκοπός του είναι να ξεπεράσει τις φιλοδοξίες του πατέρα του. Πολεμάει με περίσσια τόλμη και πασχίζει να εξερευνήσει κάθε λιμάνι και κάθε ξηρά. Το Kattegat φαντάζει εξαιρετικά μικρό για να φυλακίσει τα όνειρά του. Ο Ivar Lothbrok (Alex Hogh Andersen) είναι το άλλο άκρο στην όλη υπόθεση. Φέρει το παρατσούκλι Boneless (Ασπόνδυλος) εξαιτίας μιας εκ γενετής ασθένειας που τον παραλύει από την μέση και κάτω. Μπορεί να τον βλέπετε να σέρνεται με τα δυο χέρια στο έδαφος και να τον λυπάστε αλλά μην τον αφήσετε να σας ξεγελάσει. Ο Ragnar του ζήτησε να μην επιτρέψει στον κόσμο να τον υποτιμήσει. Τουναντίον, απαίτησε από τον Ivar να μάθει στον κόσμο να τρέμει στο άκουσμα του ονόματός του. Μοχθηρός, βίαιος και παρανοϊκός, ο Ivar στέκεται πάνω στο ειδικά διαμορφωμένο άρμα του, εφορμώντας και θερίζοντας με το σπαθί του τα κεφάλια των άπιστων.

Διασχίζοντας τον ποταμό Σηκουάνα.

Τα μειονεκτήματα της σειράς Vikings είναι συγκεκριμένα αλλά συνάμα δικαιολογημένα. Για παράδειγμα, παρότι είναι τεράστια παραγωγή, δεν δύναται να πλησιάσει το εξωφρενικό μπάτζετ του GoT. Σύμφωνα με φήμες που δεν διαψεύστηκαν ποτέ από το HBO, ένα επεισόδιο του GoT κοστίζει περίπου 1 εκ. δολάρια. Το Vikings δεν μπορεί να ακολουθήσει τέτοια νούμερα και αυτό φαίνεται. Οι μάχες, οι επιδρομές, τα θαλάσσια ταξίδια υπάρχουν και αποδίδονται με πειστικότητα αλλά δεν έχουν το απαιτούμενο βάθος και έκταση. Πολλές φορές, η κινηματογράφηση μιας μάχης διαρκεί μερικά λεπτά και τέλος. Σε αυτούς τους πέντε κύκλους του Vikings, δεν υπάρχει κάτι παραπλήσιο με την τεραστίων διαστάσεων Μάχη των Μπάσταρδων του GoT. Ένα ακόμη αρνητικό της σειράς είναι ο τρόπος με τον οποίο κυλάει χρονικά. Λόγου χάρη, σε κάποια επεισόδια εμφανίζεται μια ένδειξη στην οθόνη “5 years later” και ξαφνικά βλέπετε τους χαρακτήρες να έχουν “μεγαλώσει” και να έχουν αλλάξει εμφανισιακά κοκ. Πρόκειται για μια απότομης μετάβασης που κάπως ξενίζει.

Εν κατακλείδι, έχω την αίσθηση ότι το Vikings έχει προ πολλού πετύχει τον στόχο του. Καταφέρνει επιτυχώς να παρουσιάσει με λεπτομέρεια την πολυτάραχη ζωή των Vikings. Αν ρωτήσετε εμένα τουλάχιστον, αυτό θεωρώ ότι είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της σειράς. Εντούτοις, ο πόλεμος των δυο κόσμων (Παγανισμός - Χριστιανισμός) είναι πιο αδυσώπητος από ποτέ, ενώ οι διχόνοιες και οι ίντριγκες ανάμεσα στους Vikings δίνουν και παίρνουν. Εσείς το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να... πατήσετε play ώστε να βιώσετε την σκοτεινή κληρονομιά και το ζοφερό μέλλον των Lothbrok.

Game20.gr, το Άσυλο των gamers