Στέλιος Παναγούτσος: «Είναι αλήθεια ότι η κυβέρνηση αντιμετώπισε αποτελεσματικά την υγειονομική κρίση;»

Ο Καθηγητής Νεφρολογίας ΔΠΘ, Στέλιος Παναγούτσος, μέλος του Τομέα Παιδείας του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, γράφει για την πορεία της πανδημίας μέχρι σήμερα και την διαχείριση της.

Συνεχώς οι υποστηρικτές (οπαδοί) του Πρωθυπουργού μας τονίζουν ότι αντιμετώπισε επιτυχώς την υγειονομική κρίση, η οποία ήταν αποτέλεσμα της πανδημίας. Όμως όντως τα πήγαμε καλά με την πανδημία; Η απάντηση είναι σχετικά εύκολη αν μελετήσει κανείς τα στοιχεία

Αναλύοντας τα γραφήματα των θανάτων από Covid 19 λοίμωξη κάθε χώρας, που δημοσιεύονται καθημερινά από το Worldometer COVID-19 Data, θα πρέπει να διακρίνουμε δύο χρονικά διαστήματα. Το πρώτο διάστημα, που αφορά την περίοδο αρχές του 2020 έως αρχές του 2021, πριν τη διαθεσιμότητα των εμβολίων και των αντιικών φαρμάκων και το χρονικό διάστημα από τις αρχές του 2021 έως σήμερα, περίοδο κατά την οποία είχαμε στη διάθεσή μας εμβόλια και αντιικά φάρμακα, για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Στο πρώτο χρονικό διάστημα γνωρίσαμε δύο κύματα: ένα την άνοιξη του 2020 και το δεύτερο το φθινόπωρο – χειμώνα του ίδιου έτους. Στο πρώτο κύμα ως χώρα τα πήγαμε περίφημα. Το lockdown σωστά έγινε έγκαιρα και δεν πιέσθηκε καθόλου το σύστημα υγείας, το οποίο δεν ήταν ικανό να αντιμετωπίσει καταστάσεις, όπως αυτές που αντιμετώπισαν σε Ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία.

Το αποτέλεσμα της αντιμετώπισης του πρώτου κύματος αποτυπώνεται στα στοιχεία που αφορούν τους θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού στις Ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2020 οι θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμούστο Βέλγιο ήταν860, στην Ισπανία668, στο Ην. Βασίλειο 618, στην Ιταλία 593, στη Σουηδία 581, στη Γαλλία 486 και στην Ελλάδα μόνο 36 θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού με συνολικούς θανάτους 380. (πηγή: https://www.worldometers.info/coronavirus/28/9/2020)

Το δεύτερο κύμα, το φθινόπωρο του 2020, ήταν σαφώς χειρότερο και το σύστημα υγείας στη χώρα μας πιέσθηκε. Η θνητότητα αυξήθηκε περισσότερο από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες φρόντισαν μεταξύ πρώτου και δευτέρου κύματος να βελτιώσουν τη δημόσια περίθαλψή τους, σύμφωνα με τις εμπειρίες του πρώτου κύματος.

Η δυσάρεστη έκπληξη έρχεται με τα επόμενα κύματα του 2021 και του 2022. Από τις αρχές του 2021 υπάρχουν στη φαρέτρα της αντιμετώπισης της πανδημίας τα εμβόλια και τα αντιικά φάρμακα, που άλλαξαν την πορεία της νόσου παγκοσμίως.

Σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, που είχαν τις πολλές απώλειες των πρώτων δύο κυμάτων, φαίνεται καθαρά από τα στοιχεία ότι η θνητότητα,μετά την ανακάλυψη εμβολίων και αντιικών φαρμάκων, είναι πολύ μειωμένη σε σχέση με εκείνη της Ελλάδας (βλέπε γραφήματα,πηγή: https://www.worldometers.info/coronavirus/18/12/2022)

Αποτέλεσμα αυτής της αρνητικής εξέλιξης ήταν η Ελλάδα να ξεπεράσει σε νεκρούς ανά εκατομμύριο πληθυσμού όλες αυτές τις χώρες, που την ξεπερνούσαν κατά πολύ στο τέλος του πρώτου κύματος. Έτσι τον Δεκέμβριο του 2022 οι θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού στο Βέλγιο ήταν 2841,στην Ισπανία 2497, στο Ην. Βασίλειο 2895, στην Ιταλία 3039, στη Σουηδία 2087, στη Γαλλία 2445 και στην Ελλάδα 3355 θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού. (πηγή: https://www.worldometers.info/coronavirus/19/12/2022)

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία σαφώς δεν τα πήγαμε καλά με την πανδημία. Οι πιθανές αιτίες της αποτυχίας είναι πολλές και θα χρειάζονταν αρκετά άρθρα για να αποτυπωθούν.

Συνοπτικά πάντως θα μπορούσαμε να αναφέρουμε:

Α. Την παντελή απουσία κεντρικών σχεδίων που να αφορούν την αντιμετώπιση της νόσου στην κλινική πράξη, όπως και την έλλειψη οποιασδήποτε προετοιμασίας μεταξύ πρώτου και δεύτερου κύματος, οπότε και δόθηκε μια τεράστια ευκαιρία στη χώρα μας αντιθέτως με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες.

Β. Την παντελή έλλειψη πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στη συγκεκριμένη περίπτωση.Η οδηγία, που δινόταν συνεχώς στους νοσούντες να μην πηγαίνουν στα νοσοκομεία αλλά να ακολουθούν τις οδηγίες του «οικογενειακού γιατρού», μοιάζει σύντομο ανέκδοτο όταν οι οικογενειακοί γιατροί είναι ανύπαρκτοι στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και όταν ο ιδιωτικός τομέας αποστασιοποιήθηκε εν πολλοίς από την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Γ. Τη λειτουργία κλινικών Covid με περιορισμένο προσωπικό, το οποίο δικαίως καταπονήθηκε, διότι δεν υπήρξε κανένα σχέδιο ύπαρξης εφεδρειών. Ένα προσωπικό, το οποίο ήταν υποχρεωμένο να αντιμετωπίζει βαρειά περιστατικά λόγω της έλλειψης πρωτοβάθμιας περίθαλψης, όπως ήδη ειπώθηκε.

Δ. Όσο αφορά στις ΜΕΘ, ο γράφων θεωρεί χωρίς ουσία τη συζήτηση, που έγινε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για την επάρκεια των κλινών και πυροδότησε αντιπαραθέσεις μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και τη θεωρεί χωρίς ουσία διότι πρώτον η μάχη της πανδημίας δεν έπρεπε να δοθεί στις ΜΕΘ αλλά πριν από αυτές, διότι είναι αργά όταν κάποιος φθάνει στη ΜΕΘ και δεύτερο διότι η ανάπτυξη κλινών ΜΕΘ δεν απαιτεί μόνο ιατρικό εξοπλισμό αλλά κυρίως εξειδικευμένο προσωπικό. Προσωπικό το οποίο δεν προσελήφθη, δεν μετακινήθηκε, δεν εκπαιδεύθηκε εγκαίρως τότε που υπήρχε η δυνατότητα αμέσως μετά το πρώτο κύμα.

Ε. Τέλος πρέπει να αναφέρουμε την αποτυχία στον εμβολιασμό κυρίως των μεγάλων ηλικιών, που ήταν σημαντικός. Και η αποτυχία δεν αφορά τη διαδικασία του εμβολιασμού, που πρέπει να παραδεχθούμε ότι ήταν άκρως ικανοποιητική, αλλά την καμπάνια αυτή καθαυτή που δεν κατάφερε να πείσει ικανοποιητικά. Βέβαια εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε και στις ευθύνες της διχασμένης εκκλησίας αλλά και της αμφιθυμικής αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η πανδημία έκανε επίκαιρη, όσο ποτέ, την ανάγκη ύπαρξης κοινωνικού κράτους. Η αντιμετώπιση της πανδημίας από υγειονομικής πλευράς έκανε επίκαιρη την ύπαρξη ενός αξιόπιστου και αποτελεσματικού δημόσιου συστήματος υγείας.