Ο Χρήστος Λιάπης στο Thecaller.gr για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών: «Κανένας διαχωρισμός στη μάχη της απεξάρτησης»

Ο Πρόεδρος του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων και ψυχίατρος μίλησε για τη σπουδαία σημασία της σημερινής ημέρας, για τις δράσεις αντιμετώπισης και ευαισθητοποίησης που θα πραγματοποιηθούν, ενώ έκανε κι έναν απολογισμό αυτής της τετραετίας.

Μπορεί η εκλογική περίοδος να βρέθηκε -φυσιολογικά- στο επίκεντρο της ειδησεογραφίας όλους αυτούς τους μήνες, ωστόσο, υπάρχουν και πολύ σοβαρά ζητήματα της κοινωνίας τα οποία ουδέποτε πρέπει να κρύβονται κάτω από… το χαλάκι.

Σήμερα και κάθε χρόνο στις 26 Ιουνίου τιμάται

Μια ημέρα όπου μέλη προγραμμάτων απεξάρτησης, γονείς, εργαζόμενοι, εθελοντές απευθύνουν κάλεσμα σε όλη την κοινωνία με στόχο την έγκυρη και νηφάλια ενημέρωση για τις εξαρτήσεις, μακριά από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Το ΚΕΘΕΑ (Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων) και φέτος, λοιπόν, πραγματοποιεί ανοικτές εκδηλώσεις, δεκάδες δράσεις ενημέρωσης, πολιτισμού και αθλητισμού σε περισσότερες από 30 πόλεις, από την Ορεστιάδα μέχρι την Κρήτη και από την Κέρκυρα μέχρι την Κάλυμνο, με κεντρικό σύνθημα το #ΠάμεΜαζί, για μια ζωή με νόημα σε μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς!

Το TheCaller.gr ήρθε σε επικοινωνία με τον MD, MSc, PhD, ψυχίατρο, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρο του Δ.Σ. ΚΕΘΕΑ, Χρήστο Λιάπη, ο οποίος έκανε έναν μίνι-απολογισμό αυτών των 4 ετών για το Κέντρο, αναφέρθηκε στις δράσεις που έγιναν και σε αυτές που θα ακολουθήσουν, ενώ αναφέρθηκε και στον ρόλο που πρέπει να παίξουν τα ΜΜΕ στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Συνέντευξη στον Κυριάκο Δημητρόπουλο

-Το ΚΕΘΕΑ κ.Λιάπη πραγματοποιεί πανελλαδική καμπάνια με το σύνθημα #Πάμε μαζί. Ποιο είναι το μεγαλύτερο μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσω αυτής;

«Το ότι δεν πρέπει να υπάρχει κανένας διαχωρισμός, κανένα κόμμα και κανένα χρώμα όταν όλοι μαζί καλούμαστε να δώσουμε τη μάχη της απεξάρτησης. Να μην αφήνουμε το χέρι στους συνανθρώπους μας οι οποίοι σε κάποιες στιγμές της ζωής τους βρέθηκαν απέναντι σε αυτή την τόσο δύσκολη συνθήκη, της διαταραχής της σχέσης με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Ακριβώς, λοιπόν, επειδή η εξάρτηση έρχεται να καλύψει μια απουσία δομής ανθρώπου και κοινωνίας, γι’ αυτό το λόγο πρέπει να εκπέμψουμε ένα μήνυμα αισιοδοξίας, ασφάλειας, συγκρότησης και συνέπειας.

Συνέπειας ως προς τον ίδιο μας τον εαυτό και συνέπειας ως προς την ευαισθησία που επιβάλλεται να επιδεικνύουμε στους συνανθρώπους μας που κάποια στιγμή μπορεί να μην άντεξαν, ωστόσο κρατήθηκαν και κρατιούνται όρθιοι για να δίνουν τη μάχη της απεξάρτησης. Και εμείς είμαστε δίπλα τους».

-Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, 284 εκατομμύρια άνθρωποι κάνουν χρήση παράνομων ουσιών και από αυτούς 38.624.000 χρειάζονται θεραπεία. Γιατί θεωρείται ότι έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο το 2023;

«Κάθε εξάρτηση βρίσκει… σάπιο έδαφος και αναπτύσσεται όταν υπάρχει η απουσία μιας δομής. Όταν λοιπόν οι εξελίξεις τρέχουν στην εποχή μας με τόσο ξέφρενους ρυθμούς και όταν ζούμε συμπυκνωμένες κρίσεις που σε άλλες εποχές η κοινωνία έκανε να τις ζήσει έναν ολόκληρο αιώνα, αυτό συνεπάγεται μοιραία με μια τρομακτική αναθεώρηση των παραδοσιακών δομών που έχει ως αποτέλεσμα ένα μεγάλο κομμάτι των συνανθρώπων μας να νιώθει ότι χάνει τα ερείσματά του και συνεπώς να καταφεύγει στη χρήση ουσιών.

Αυτό το κάνει είτε επειδή πιστεύει ότι έτσι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει το άγχος που έχουν “γεννήσει” αυτές οι αλλαγές και οι παραδοξότητες είτε για να αναζητήσει τη δημιουργία νέων κοινωνικών κι ανθρώπινων δικτύων, που στη συνέχεια συνδέονται μαζί τους και προμηθεύονται από αυτά τις ουσίες.

Παράλληλα, πρέπει να τονίσουμε ότι το ΚΕΘΕΑ δεν ασχολείται μόνο με τις ναρκωτικές ουσίες, αλλά και με ένα ευρύτατο πλέγμα – φάσμα άλλων εξαρτητικών συμπεριφορών, που μπορεί να είναι το αλκοόλ, ο τζόγος και το διαδίκτυο, το “dark net” που αποτελεί μια ψηφιακή σφαίρα διακίνησης παράνομων ουσιών και απεχθών συμπεριφορών που συνδέονται με χρήσεις, καταχρήσεις και εξαρτήσεις.

Και οι οποίες ειδικά μέσα σε ένα τέτοιο σύνθετο διεθνές τοπίο κρίσεων κι δοκιμασιών επίσης φουντώνουν και διογκώνονται. Το ΚΕΘΕΑ συνεπώς πάντα βρίσκεται απέναντι και πολεμά τέτοια φαινόμενα».

-Στην Ελλάδα και με την καθοριστική συμβολή του ΚΕΘΕΑ εκτιμάτε ότι έχουμε αποκτήσει την ωριμότητα ώστε να θεραπεύουμε τις εξαρτήσεις;

«Πρόκειται για ένα πρόβλημα που πρέπει για την κοινωνία μας να αποτελεί μείζονα προτεραιότητα. Θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια πετύχαμε πράγματα στο χώρο που δεν είχαν γίνει ξανά. Δημιουργήθηκε ο ξενώνας των άστεγων χρηστών στο Κέντρο των Αθηνών, μέσα σε μια περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη, όταν κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της πανδημίας του κορονοϊού, ταυτόχρονα με την απαγόρευση της κυκλοφορίας.

Είχαμε λοιπόν κόσμο άστεγο που έκανε χρήση και την ίδια ώρα η γενική οδηγία ήταν όλοι οι πολίτες να μείνουν μέσα στο σπίτι. Για πρώτη φορά τότε έκατσε στο ίδιο τραπέζι το ΚΕΘΕΑ με τον ΟΚΑΝΑ και υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων και του δημάρχου, Κώστα Μπακογιάννη φτιάχτηκε ο ξενώνας για τους άστεγους χρήστες, “Ιονίς”.

Στο ίδιο πλαίσιο συνεννόησης ήρθε η ναλοξόνη, επί της ουσίας το αντίδοτο στην υπερδοσολογία, που μπορεί να μην εντάσσεται στο στεγνό θεραπευτικό μοντέλο του ΚΕΘΕΑ, αλλά το να προστατεύεις – αποτρέπεις από το θάνατο ανθρώπους εξαρτημένους, τους οποίους δεν κατάφερες να τους εντάξεις στο δικό σου θεραπευτικό μοντέλο και σε οποιοδήποτε άλλο μοτίβο απεξάρτησης, αποτελεί ένα επίσης πολύ σημαντικό “βήμα”.

Και βεβαίως δεν μπορούμε και να μην αναφερθούμε στα εγκαίνια της 24ωρης λειτουργίας του ξενώνα Γυναικών στις φυλακές του Ελαιώνα στη Θήβα, τα οποία τελέστηκαν από την ΠτΔ, Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Όσοι έλεγαν το 2021 ότι το ΚΕΘΕΑ θα κλείσει, όχι μόνο κάτι τέτοιο δεν συνέβη, αλλά τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς είχαμε ξανά εκατοντάδες εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Και το 2023 λοιπόν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας είτε υπάρχει μεγάλη είτε μικρή δομή, εξακολουθούμε να πραγματοποιούμε εκδηλώσεις.

Από αγώνες τζούντο στη Θεσσαλονίκη, μέχρι το “Race For Life” στο Μικρολίμανο, μέχρι ποδηλασίες και μέχρι εθελοντικές αιμοδοσίες. Το ΚΕΘΕΑ αποτελεί ένα θεραπευτικό ιστό που δημιουργείται από κύτταρα της ίδιας της κοινωνίας».

-Στον απολογισμό που κάνατε πριν λίγες μέρες αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων ότι το ΚΕΘΕΑ πρόσφερε το 2022 14.382 θέσεις θεραπείας σε όλο το φάσμα των εξαρτήσεων. Όντας πρόεδρος από το 2019, ποιο θεωρείται ότι αποτελεί το… στοίχημα των επόμενων κρίσιμων ετών;

«Δεδομένα εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Μπορεί να υπήρχε ένα ζήτημα με τα αποφαινόμενα όργανα του ΚΕΘΕΑ , ωστόσο βρήκαμε έναν τρόπο συνεργασίας με την αναπτυξιακή εταιρεία του Δήμου Αθηναίων και καταφέραμε πλέον να δρομολογηθεί η ανακαίνιση – αξιοποίηση δύο εξαιρετικά σημαντικών κτιρίων τα οποία βρίσκονται στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Και μάλιστα πρόκειται να τα δούμε να πολλαπλασιάζουν τις υπηρεσίες που θα προσφέρουν είτε στο ίδιο το θεραπευτικό κομμάτι είτε και στο κομμάτι της εκπαίδευσης και της ενημέρωσης. Επιπλέον, περιμένω η σπουδαία θεραπευτική δουλειά που γίνεται να αποκτήσει μεγαλύτερη εξωστρέφεια κι ακόμα βαθύτερη και συμπαγέστερη επιστημονική τεκμηρίωση.

Να μπορέσει δηλαδή να ενταχθεί σε επιστημονικά περιοδικά έτσι ώστε να φανεί το πόσο απέδωσε το στεγνό θεραπευτικό μοντέλο στην Ελλάδα, μέσα στα χρόνια των πολλαπλών κρίσεων.

Τέλος, θα ήθελα να δω μεγαλύτερό πεδίο συνεννόησης ως προς τον πολιτικό διάλογο που αφορά τις στρατηγικές επιλογές για την απεξάρτηση. Το μόνο πρόσωπο που πρέπει να βλέπουμε πάνω απ’ όλα είναι αυτό του χρήστη ηρωίνης και το οποίο έχει μειωθεί (1/3) σε σχέση με 20 χρόνια πριν. Αντίθετα, έχουμε περισσότερους χρήστες κάνναβης και κοκαϊνης, ενώ υπήρξε στροφή και προς τις διεγερτικές ουσίες.

Εμείς δεν θέλουμε απλά οι χρήστες να απεξαρτηθούν. Στοχεύουμε στο να μπορούν να βρουν δουλειά, στέγη, να αρχίζουν να αναλαμβάνουν ευθύνες και πρέπει άπαντες -σε αυτό το πλαίσιο- να αναζητήσουμε έναν κοινό τρόπο και τόπο συνεργασίας – ομόνοιας χωρίς κομματικούς διαχωρισμούς, ώστε να πάμε ακόμα περισσότερο μπροστά την απεξάρτηση».

-Εκτιμάτε ότι τα ΜΜΕ θα μπορούσαν να βοηθήσουν παραπάνω στην προώθηση και ανάδειξη των ενεργειών-δράσεων σας;

«Όταν ανέλαβα το 2019 είχα βρει απέναντι κάποια ΜΜΕ που αναπαρήγαγαν μια διαστρεβλωμένη εικόνα και αντίστοιχα μια άλλη μερίδα ΜΜΕ που τηρούσε μια στάση περιορισμένης έκφρασης, καθώς τότε το διακύβευμα ήταν το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ. Πλέον, περιμένω τα Μέσα Ενημέρωσης να μην περιοριστούν απλά στο έντυπο και ψηφιακό υλικό που διακινείται αυτή την επετειακή ημέρα – εβδομάδα που πυκνώνουμε τις δράσεις μας, αλλά να συντελέσουν στη διαμόρφωση του ενημερωμένου πολίτη και ακροατή.

Ο οποίος θα ενημερώνετε και θα διαμορφώνει βάσει των αντικειμενικών πληροφοριών που θα έχει συλλέξει, τη γνώμη του για το κάθε θέμα, όσο σύνθετο κι αν είναι.

Όπως αξίζει σε όλους μας μια καλύτερη δημοκρατία και ένας καλύτερος εαυτός, έτσι μας αξίζει και μια καλύτερη ενημέρωση».

-Στα σχολεία τα οποία αποτελούν μια μικρογραφία της κοινωνίας, θεωρείται ότι πρέπει να υπάρχει ένα πληρέστερο πλάνο ενημέρωσης;

«Σε αυτό το πλαίσιο, το ΚΕΘΕΑ έχει δημιουργήσει τον οδηγό για τα ασφαλή σχολεία, ένα έντυπο υλικό που μοιράζεται σε όλες τις σχολικές μονάδες της επικράτειας και αναφέρεται στην καταπολέμηση των εξαρτήσεων, ακριβώς σε αυτές τις ευαίσθητες ηλικίες. Όσο βλέπουμε το ηλικιακό κατώφλι στις εξαρτήσεις να κατεβαίνει τόσο πιο ζοφερό γίνεται το τοπίο. Όταν βλέπουμε την κάνναβη, λοιπόν, να κατεβαίνει ηλικιακά ως ουσία χρήσης, αυτό δεν ερμηνεύεται μόνο στο ότι μπορεί να λειτουργήσει ως προθάλαμος για άλλα ναρκωτικά, αλλά και στο ότι μπορεί να λειτουργήσει ως πυροδοτικός παράγοντας πρώτου ψυχωσικού επεισοδίου.

Συνεπώς, δεν μπορούμε όταν έχουμε αυτά τα δεδομένα να μένουμε αδρανείς μπροστά σε ανεύθυνες φωνές που μπορεί να υποστηρίζουν πως το χασίς -για παράδειγμα- είναι φυσικό πράγμα και δεν είναι και τόσο βλαβερό. Ο οδηγός μας για τα ασφαλή σχολεία προσωποποιεί όλη την αντίληψη και την ιδιαιτερότητα του στεγνού θεραπευτικού μοντέλου.

Παράλληλα, τυπώθηκε στο σχήμα και χρώμα, δηλαδή στο λιθογραφείο, στο βιβλιοδετείο, στο εκτυπωτήριο που διατηρεί η “ΙΘΑΚΗ” η πρώτη θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, το τύπωσαν οι πρώην εξαρτημένοι μας, τους οποίους δεν τους κρατήσαμε απλά μέσα στις κοινότητες για να μη κάνουν ναρκωτικά.

Αλλά για να τους μάθουμε πως να κερδίζουν τη ζωή τους, πως να αποκτούν επαγγελματικές δεξιότητες, πως να εκπαιδεύονται στο συγκεκριμένο εκτυπωτήριο και πως εν τέλει είτε να βρίσκουν μια δουλειά ανάλογη σε κάποια άλλη επιχείρηση είτε να παραμένουν και να προσλαμβάνονται εκεί στο τυπογραφείο, στο ξυλουργείο είτε στα άλλα εργαστήρια που διατηρεί το ΚΕΘΕΑ.

Είτε και να προσλαμβάνονται στο Κέντρο ως ειδικοί θεραπευτές. Πλέον αυτό το έντυπο το κρατούν μαθητές και μαθαίνουν πως θα κερδίσουν οι ίδιοι τη ζωή τους κόντρα στην εξάρτηση».

-Τι μπορούμε να κρατήσουμε στο μυαλό μας και για το υπόλοιπο 2023;

«Το πιο σπουδαίο απ’ όλα νομίζω ότι είναι η διατήρηση της χρηματοδότησης κι άρα η λειτουργία των προγραμμάτων μας που βρίσκονται σε εξέλιξη μέσω ΕΣΠΑ, αλλά και η σημαντική παράμετρος της διπλής διάγνωσης. Δηλαδή η συνύπαρξη χρήσης ουσιών και ψυχικής νόσου, όπου τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη έχουμε στόχο να αναπτύξουμε ακόμα περισσότερο αυτό το κομμάτι των εξειδικευμένων υπηρεσιών.

Και πρέπει να αναφέρω και τον Πειραιά, που απέκτησε επιπλέον δομή για νόμιμες εξαρτήσεις όπως είναι το αλκοόλ και ο τζόγος, με τα πρώτα νούμερα να είναι εντυπωσιακά.

Δηλαδή φάνηκε ότι υπήρχε ανάγκη την οποία και καλύψαμε και στοχεύουμε να ενδυναμώσουμε αυτή τη δράση περισσότερο».

Οι κεντρικές εκδηλώσεις του ΚΕΘΕΑ για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών ΕΔΩ.