Μαρία Μπουτζέτη: Τι μου έμαθε μια βραδιά αυτοδιοικητικών εκλογών

Μάιος 2014, Κυριακή βράδυ, αυτοδιοικητικών εκλογών και εγώ νεοεισερχόμενη στην πολιτική επικοινωνία. Κρινόταν η έκβαση δύο εκστρατειών που παρακολουθούσαμε στην εταιρεία που τότε εργαζόμουν· ενός μεγάλου Δήμου και μίας Περιφέρειας.

Γράφει η Μαρία Μπουτζέτη, Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας και Διδάκτωρ Πολιτικής Επικοινωνίας στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης του Πανεπιστημίου της Αθήνας

Δύο υποψήφιοι με διαφορετικά γνωρίσματα, δύο επιτελεία διαφορετικά δομημένα, δύο διαφορετικοί τρόποι

συνεργασίας, μία νίκη και μία ήττα. Μέσα σε λίγες μόνο ώρες, βρέθηκα σε δύο εναλλασσόμενες σκηνές διαμετρικά αντίθετες, που χρόνια μετά, έχουν μείνει στη μνήμη μου ζωντανές σαν πολιτικό νουάρ.

Στο επιτελείο του νικητή η ατμόσφαιρα ήταν εορταστική. Στη φωτισμένη σάλα επικρατούσε ενθουσιασμός. Συγκεντρωμένοι συνεργάτες, φίλοι, οικεία του πρόσωπα∙ γέλια, ασπασμοί, προπόσεις.

Ο νικητής μπαινόβγαινε στο γραφείο του για την τελική επεξεργασία της δήλωσής του. Λέξεις διεκδικούσαν, κέρδιζαν ή έχαναν την σκοπιμότητά τους.

Και όσο και αν εκείνος προσπαθούσε να σταθεί θεσμικός και εγκρατής, η όψη του πρόδιδε την έκσταση της επανεκλογής του. Οι λέξεις βρήκαν ξανά τη σειρά τους, η δήλωση γράφτηκε και αφού τον συγχαρήκαμε, αποχωρήσαμε.

…Στο γραφείο του ηττημένου εκκωφαντική ησυχία. Μόνο η γραμματέας του είχε παραμείνει στο χωλ. Εκείνος, σε ένα δωμάτιο στο τέλος του διαδρόμου, μας υποδέχτηκε στο ημίφως, με το βλέμμα στην τηλεοπτική οθόνη που μετέδιδε τα αποτελέσματα της βραδιάς.

Η επιμελώς ανέκφραστη όψη του, επιχειρούσε να κρύψει την πικρία της ήττας, που με μικρές διαφορετικές στρατηγικές επιλογές θα μπορούσε να είχε αποτρέψει. Σε εκείνη τη μοναχική του στιγμή, βρεθήκαμε μόνοι μαζί του.

Δεν συζητήσαμε καθόλου τι διαφορετικό θα μπορούσε να είχε γίνει.

Τι θα είχε ίσως αλλάξει αν είχε υπάρξει περισσότερο δεκτικός στις εισηγήσεις μας. Η συζήτηση, αμήχανη, περιορίστηκε στην ερμηνεία των εκλογικών αριθμών και στη διαχείριση της επόμενης μέρας.

Προς τιμήν του, ο ηττημένος της βραδιάς, όπως ήξερε να κερδίζει, ήξερε και να χάνει. Του το είχε διδάξει ο αθλητισμός. Μας προσκάλεσε για δείπνο ευγενικά. Αρνηθήκαμε ευγενικά και αποχωρήσαμε.

Εκείνη η βραδιά έγινε μία ισχυρή ανάμνηση που αργότερα απεδείχθη εμπειρία ζωής. Και μου άφησε μερικές σκέψεις που έκτοτε με συνοδεύουν.

• Πώς εναλλάσσεται η νίκη με την ήττα και πόσο εύθραυστα και πρόσκαιρα είναι όλα στην πολιτική ζωή. Πόσο εύκολα το ξεχνούν οι πολιτικοί εκφραστές.

• Πως οι πολιτικοί εκφραστές έχουν συχνά την τάση να απομονώνονται σε ένα κλειστό περίγυρο συνομιλητών και τελικά να απορροφώνται από την εικόνα του μικρόκοσμου τους, χάνοντας ενίοτε την πραγματική επαφή με την κοινωνία και, συνεπώς, την αντικειμενική θέαση των πραγμάτων. Συνεπώς, οι σύμβουλοι επικοινωνίας, για να συνεισφέρουν ουσιαστικά οφείλουν πάντα να διατηρούν την εξωτερική ματιά και μία χρήσιμη ψυχική απόσταση από όσα συμβαίνουν. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψιν την αντίληψη των σοφιστών πως για κάθε θέμα υπάρχουν πάντα δύο αντιτιθέμενες όψεις τις οποίες μπορεί, ανάλογα με τη θέση του, να υποστηρίξει κανείς, οφείλει κανείς να ξαναδιαβάζει τα πράγματα. Συνεπώς, ένα άρτιο επιτελείο προϋποθέτει πολυφωνία και διάλογο.

• Πως οι πολιτικοί εκφραστές που δείχνουν ισχυρογνωμοσύνη, τόση που τελικά τους οδηγεί σε περίκλειστη θέαση, είναι σχεδόν πάντα χαμένοι. Στον αντίποδα, εκείνοι που διατηρούν ανοιχτή οπτική και διαθέτουν τον επαγγελματισμό να ακούσουν την εξωτερική, τεκμηριωμένη, αντικειμενική ματιά, καταλήγουν σχεδόν πάντα οι περισσότερο κερδισμένοι.

• Κανείς – ούτε οι πολιτικοί εκφραστές ούτε οι σύμβουλοι επικοινωνίας – δεν δικαιούται να υπερτιμά τις δυνάμεις του, καθώς το αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό μέχρι τέλους. Για αυτό καθ’ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας οφείλουν όλα τα μέρη να είναι συνεπή και συνεργάσιμα προκειμένου να συνδιαμορφώσουν τις βέλτιστες επιλογές.

• Την πατρότητα της νίκης διεκδικούν πολλοί, όμως τελικά και η νίκη και η ήττα ανήκουν σε έναν.

• Η ποιότητα των πολιτικών εκφραστών φαίνεται σημαντικά στον τρόπο διαχείρισης της νίκης και της ήττας.