Κρίση στη Μ. Ανατολή: Θα είναι αρκετή για τον Νετανιάχου μια συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά;

Ο δεξιός κυβερνητικός συνασπισμός του Μπεντζαμίν Νετανιάχου παραλίγο να διαλυθεί στα μέσα της εβδομάδας λόγω του αμφιλεγόμενου ζητήματος του κατά πόσον οι μαθητές των θρησκευτικών σχολείων θα πρέπει να εξαιρούνται από τη στρατιωτική θητεία.

Το Ισραήλ εφαρμόζει υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, με εξαίρεση τους μαθητές των θρησκευτικών σχολείων, οι οποίοι παραδοσιακά απαλλάσσονται λόγω των θρησκευτικών τους σπουδών.

Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ έκρινε ότι αυτή η πρακτική είναι αντισυνταγματική και διέταξε την κυβέρνηση να σταματήσει τη χρηματοδότηση των θρησκευτικών σχολείων που δεν συμμορφώνονται με την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.

Αυτή η απόφαση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τα υπερ-ορθόδοξα κόμματα, τα οποία αποτελούν κρίσιμους συμμάχους για τον πρωθυπουργό Νετανιάχου στην κυβερνητική του συμμαχία. Τα κόμματα αυτά απείλησαν να υποστηρίξουν πρόταση διάλυσης της ισραηλινής βουλής (Κνεσέτ) εάν δεν περάσει νομοθεσία που να διασφαλίζει τις απαλλαγές για τους θρησκευτικούς μαθητές.

Τώρα πλέον, η άνευ προηγουμένου και μέχρι στιγμής επιτυχημένη επίθεση του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, από τη στόχευση των πυρηνικών εγκαταστάσεων της ισλαμικής χώρας μέχρι την εξολόθρευση κορυφαίων αξιωματούχων του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών της, προκαλεί ένα φαινόμενο συσπείρωσης γύρω από τους εθνικούς στόχους.

Αναμφίβολα ο Νετανιάχου υπολόγισε ότι ακριβώς αυτό θα συνέβαινε. Τόσο οι ηγέτες των κομμάτων του συνασπισμού, όσο και η αντιπολίτευση εμφανίζονται ενωμένοι σε αυτό που θεωρείται το πρώτο κεφάλαιο ενός πολέμου που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανυπομονούσε να διεξάγει κατά το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής του καριέρας και ο στρατός και ο μηχανισμός πληροφοριών του Ισραήλ σχεδιάζουν εδώ και καιρό, τουλάχιστον δύο δεκαετίες πίσω.

Όπως πέρυσι με τον αιφνιδιαστικό αποκεφαλισμό της Χεζμπολάχ στον Λίβανο – ο κύριος περιφερειακός σύμμαχος του Ιράν – που είδε το Ισραήλ να αποδυναμώνει δραματικά την οργάνωση εξαλείφοντας τον ηγέτη και τους κορυφαίους διοικητές της, καταστρέφοντας παράλληλα πιθανώς περισσότερο από το μισό του πυραυλικού οπλοστασίου της, έτσι και τώρα.

Ακόμα και μερικοί από τους πιο εξέχοντες επικριτές του Νετανιάχου, οι οποίοι από καιρό να τον δουν να φεύγει, από την πρώτη στιγμή εκδήλωσαν την υποστήριξή τους στην προληπτική επίθεση στο Ιράν, ακόμη κι αν τρέφουν κάποιες αμφιβολίες για το πού τελικά μπορούν να οδηγήσουν το Ισραήλ οι ατέλειωτοι πόλεμοι του «Μπίμπι».

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιαΐρ Λαπίντ έστειλε ευλογίες στις «δυνάμεις ασφαλείας» και ο κεντρώος Μπένι Γκαντς, ο οποίος παραιτήθηκε από το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου το 2024, δημοσίευσε μια προσευχή που απαγγέλλεται εβδομαδιαίως στις συναγωγές για την ευημερία των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας, προσθέτοντας στο τέλος ότι «είμαστε όλοι ενωμένοι ενάντια στους εχθρούς μας».

Ο Γιαΐρ Γκολάν, ηγέτης των αριστερών Δημοκρατικών, δήλωσε ότι «ένας ισχυρός λαός, ένας αποφασισμένος στρατός και ένα εσωτερικό μέτωπο πίσω τους, έτσι ήμασταν πάντα νικητές και έτσι θα κερδίσουμε σήμερα» και ο Αβίγκντορ Λίμπερμαν, ηγέτης του δεξιού κόμματος Yisrael Beytenu και πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα επέκρινε τον Νετανιάχου για τον οπλισμό εγκληματικών πολιτοφυλακών στη Γάζα, δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Ο αιώνιος λαός δεν φοβάται».

Ο Νετανιάχου έχει κατηγορηθεί ευρέως ότι παραπλανά τους πολίτες ώστε να πιστεύουν ότι μια επίτευξη συμφωνίας για τον τερματισμό των μαχών στη Γάζα αυτή τη στιγμή θα άφηνε το Ισραήλ αντιμέτωπο με μια υπαρξιακή απειλή στα σύνορά του. Υπάρχουν πολλοί στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των πρώην πρωθυπουργών Εχούντ Ολμέρτ και Εχούντ Μπαράκ και πρώην αρχηγών μυστικών υπηρεσιών όπως ο Γιαάκοφ Πέρι, που διαφωνούν με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό σε αυτό το θέμα και πιστεύουν ότι χειραγωγεί τον λαό και παρατείνει τον πόλεμο στη Γάζα για να διατηρηθεί στην εξουσία και τον κατηγορούν ότι είναι πολεμοκάπηλος και ανίκανος να διαπραγματευτεί μια διαδικασία ειρήνευσης.

Όμως όταν στο τραπέζι υπάρχει η απειλή για την κατασκευή ατομικής βόμβας από το Ιράν, υπάρχει μια ευρεία ισραηλινή συναίνεση ότι ένα πυρηνικά οπλισμένο σιιτικό καθεστώς στην Τεχεράνη θα αποτελούσε πράγματι έναν υπαρξιακό κίνδυνο για το εβραϊκό κράτος.

Οι εξελίξεις στην Τεχεράνη

«Μια επίθεση στο Ιράν είχε καταστεί αναπόφευκτη», δήλωσε ο Ισραηλινός απόστρατος στρατηγός Γιόσι Κουπερβάσερ, πρώην μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και νυν επικεφαλής του Ινστιτούτου Στρατηγικής της Ιερουσαλήμ.

«Η Τεχεράνη απέρριψε ανοιχτά την αμερικανική πρόταση και αρνήθηκε να συνεργαστεί με τις απαιτήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) για πληροφορίες. Εν τω μεταξύ, συγκέντρωνε μεγάλες ποσότητες ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού και άρχισε να προωθεί τις προσπάθειες οπλισμού», διευκρίνισε.

Εντωμεταξύ, πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι οι σκληροπυρηνικοί στην ιρανική πρωτεύουσα ενδέχεται κάλλιστα να ενισχυθούν από την ισραηλινή επίθεση. «Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους έλαβε χώρα μια εσωτερική συζήτηση στο Ιράν σχετικά με το εάν η χώρα είχε κάνει στρατηγικό λάθος που δεν απάντησε πιο σκληρά σε προηγούμενες ισραηλινές επιθέσεις», σχολιάζει η Έλι Γκερανμάγιε του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.

Όμως αυτή τη στιγμή το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης βλέπει το Ισραήλ να έχει σε μεγάλο βαθμό υπέρ του όλα τα στρατιωτικά χαρτιά. Το σύστημα αεράμυνας Iron Dome, η αμερικανική βοήθεια και η εκπληκτική ικανότητα των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών στη συλλογή πληροφοριών του Ισραήλ περιορίζουν σοβαρά τις δυνατότητες του Ιράν να αντεπιτεθεί.

Και καθώς η αδυναμία και η ανικανότητα του καθεστώτος αποκαλύπτεται μέρα με τη μέρα στον ιρανικό λαό, τίθεται ένα μεγαλύτερο ερώτημα: Θα ικανοποιηθεί τελικά ο Νετανιάχου με μια ενδεχόμενη πυρηνική συμφωνία;

Ασφαλώς, η φιλοδοξία του είναι πολύ μεγαλύτερη – δηλαδή να συντρίψει οριστικά τους μουλάδες του Ιράν και να διαμορφώσει τις συνθήκες για την αλλαγή καθεστώτος. Έχει καταστήσει σαφές όλα αυτά τα χρόνια ότι ο στόχος του είναι να υπονομεύσει την θρησκευτική ηγεσία της Τεχεράνης. Η στρατηγική της εξάλειψης της ηγετικής ομάδας λειτούργησε πέρυσι στον Λίβανο, ενθαρρύνοντάς τον να σκεφτεί ακόμη και την αναδιαμόρφωση ολόκληρης της Μέσης Ανατολής με όρους πιο ευνοϊκούς για το Ισραήλ.

«Το εύρος και η κλίμακα αυτών των επιθέσεων — εναντίον ανώτερων Ιρανών αξιωματούχων και στρατιωτικών εγκαταστάσεων, όχι μόνο πυρηνικών — υποδηλώνουν ότι η επιχείρηση αυτή έχει ως στόχο όχι μόνο να αποτρέψει το Ιράν από την επιδίωξη κατασκευής πυρηνικών όπλων, αλλά και να παραλύσει οποιαδήποτε πιθανή στρατιωτική αντίδραση, ακόμη και να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς», θεωρεί ο Μάθιου Σαβίλ, της βρετανικής δεξαμενής σκέψης Royal United Services Institute.

Προσωπικά για τον Νετανιάχου, πέρα από τη συντριβή της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, θέλει να εκθέσει το Ιράν ως μια χάρτινη τίγρη με σπασμένα νύχια, με σκοπό να εξιλεωθεί σε κάποιο βαθμό για τα κενά ασφαλείας πριν από τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου 2023 από τη Χαμάς, για τα οποία πολλοί τον θεωρούν υπεύθυνο.

Πηγή: POLITICO