Άρτεμις Τσίτσικα: Καλλιεργείται μια κουλτούρα βίας στα παιδιά

Όταν κάποιος ακούει 15χρονα παιδιά να λένε ότι «η βία είναι η μόνη λύση», αναρωτιόμαστε αν αιτία του φαινομένου είναι η κοινωνική/οικονομική κρίση των τελευταίων ετών και οι αρνητικές επιπτώσεις της στην οικογενειακή λειτουργικότητα, η υπερέκθεση σε ερεθίσματα ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο ή και το έλλειμμα εκπαίδευσης στην ψυχική ανθεκτικότητα στο σχολείο.

Μιλώντας στο The Caller, η Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, Αναπλ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,

Επιστ. Υπεύθυνος Προγραμμάτων «φιλικών» για εφήβους/νέους Π.Ο.Υ. ΕΚΠΑ & των Προγραμμάτων Κατάρτισης του Υπουργείου Υγείας, Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής & Εφηβικής Υγείας» και Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ) τονίζει ότι τα ποσοστά εκφοβισμού στον φυσικό και διαδικτυακό κόσμο, έχουν επεκταθεί έως στο 50% του εφηβικού πληθυσμού.

«Είναι γεγονός ότι τα παιδιά και οι έφηβοι δέχονται ποικιλία ερεθισμάτων μέσω της ειδησεογραφίας και των κοινωνικών δικτύων, τα οποία συχνά δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία τους και λόγω της επαναληψιμότητάς τους, απενοχοποιούνται.

Βίαιες συμπεριφορές, λεκτικές επιθέσεις, σεξουαλικές παρεκτροπές και σοκαριστικά γεγονότα, αρχικά προκαλούν μεγάλη έκπληξη και τραύμα.

Ωστόσο, σταδιακά τα παιδιά εξοικειώνονται με τη βία και οι εικόνες αυτές δεν προκαλούν εντύπωση.

Ως αποτέλεσμα είναι η έκφραση των παιδιών που εκτίθενται σε βία με ανάλογο τρόπο – καλλιεργείται μια “κουλτούρα” βίαιων αντιδράσεων χωρίς επιπτώσεις και αρνητικό πρόσημο, ιδιαίτερα εάν υπάρχει σημαντικό γονεϊκό/κηδεμονικό έλλειμμα.

Η επιθετικότητα στον φυσικό κόσμο εκφράζεται με φυσική βία, λεκτική επίθεση, διάδοση ψεμάτων ή φημών, ρητορική μίσους ή απομόνωση/περιθωριοποίηση.

Στην ψηφιακή ζωή, η βία αφορά στον εκφοβισμό, στη χρήση προσωπικών δεδομένων και φωτογραφιών χωρίς άδεια και την αποπλάνηση, με στόχο την εκμετάλλευση με διάφορους τρόπους.

Τα αγόρια συνήθως εμπλέκονται σε πιο άμεσες μορφές βίας, όπως η σωματική και λεκτική βία, ενώ τα κορίτσια χρησιμοποιούν τον αποκλεισμό από την παρέα, τον στιγματισμό και τη συκοφαντία», εξηγεί η κα Τσίτσικα.

Τα παραπάνω αποθαρρυντικά στοιχεία προέκυψαν από την έρευνα «Τι συμβαίνει στην εφηβεία» του ΠΜΣ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.).

Oι νέοι χρειάζονται έμπνευση

«Οι νέοι είναι ‘’άγραφο χαρτί’’ και οι συμπεριφορές τους εκφράζουν την κοινωνία ως μέλη της οποίας ζουν και αναπτύσσονται.

Λόγω των αναπτυξιακών χαρακτηριστικών και περιβαλλοντικών παραγόντων της σύγχρονης πραγματικότητας, οι εκφράσεις βίας έχουν ιδιαίτερη ένταση και επηρεάζουν την παιδεία και την κουλτούρα τους.

Οι νέοι χρειάζονται έμπνευση και μοντέλα ζωής για να ενισχυθούν θετικά και να αποκτήσουν ψυχική ανθεκτικότητα και ενσυναίσθηση.

Χρειάζονται την οικογένεια, το σχολείο, την πολιτεία να ενδυναμώσουν θετικές συμπεριφορές και να συμβάλλουν στην ανάδυση αξιών, δημιουργώντας ενεργούς πολίτες που γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, αλλά και των συνανθρώπων τους και τα υπερασπίζονται.

Μόνο επανεκπαιδεύοντας τον εαυτό μας μπορούμε να διαπαιδαγωγήσουμε’ λέει η ψυχαναλύτρια Martha Harris (1919-1987), τονίζοντας την ανάγκη να επαναξιολογούμε στάσεις και να μην επαναπαυόμαστε, ώστε να γινόμαστε καλύτεροι για τους νέους.

Το μοντέλο που τους δίνουμε και κυρίως ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξία και η προσφορά σε όσους έχουν ανάγκη αποτελούν φωτεινό πόλο.

Κυρίως χρειάζεται να είμαστε παρόντες, να είμαστε καλοί ακροατές και ενεργοί στη ζωή τους, να αλληλεπιδρούμε, να επικοινωνούμε και να αποτελέσουμε το εφαλτήριό τους για έναν καλύτερο κόσμο», καταλήγει η κυρία Τσίτσικα.