Ανάλυση FT: Παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος με τους υψηλότερους δασμούς των τελευταίων 100 ετών

Οι δασμοί της «Ημέρας Απελευθέρωσης» του Ντόναλντ Τραμπ συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την αμερικανική οικονομία που ήδη χάνει ραγδαία τη δυναμική της, με τους οικονομολόγους να προειδοποιούν για εκτίναξη των τιμών για τα νοικοκυριά και αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης στον απόηχο των ανακοινώσεων του προέδρου.

Ο συνδυασμός ενός βασικού δασμού 10% με διψήφιους συμπληρωματικούς δασμούς σε σημαντικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της ΕΕ, θα ανεβάσει τις τιμές για ένα ευρύ φάσμα εισαγωγών, θα βλάψει τις επιχειρηματικές επενδύσεις και θα εμβαθύνει τον κίνδυνο μιας περιόδου υψηλού πληθωρισμού

Ο αμερικανός πρόεδρος δήλωσε την Τετάρτη (02.04.2025) ότι μια εισφορά ύψους 10% θα εφαρμοστεί σε όλες σχεδόν τις αμερικανικές εισαγωγές από τις 5 Απριλίου. Ο Λευκός Οίκος αποκάλυψε επίσης σαρωτικούς «αμοιβαίους» δασμούς σε αγαθά από μια σειρά από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, καθώς ο Τραμπ έβαλε στο στόχαστρο ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα, για το οποίο είπε ότι έχει «κλέψει» τις ΗΠΑ για δεκαετίες.

Οι δασμοί στην Κίνα, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα αγαθών στον κόσμο, θα αυξηθούν σε περισσότερο από 54% αφού ο Τραμπ επέβαλε επιπλέον δασμούς 34% επιπλέον των δασμών 20% που επέβαλε στο ασιατικό έθνος φέτος. Η ΕΕ θα βρεθεί αντιμέτωπη με συνολικούς δασμούς ύψους 20%, ενώ οι εισαγωγές από την Ιαπωνία – έναν από τους στενότερους συμμάχους της Ουάσινγκτον – θα βρεθούν αντιμέτωπες με δασμούς ύψους 24%.

Οι αμοιβαίοι δασμοί πρόκειται να τεθούν σε ισχύ στις 9 Απριλίου. Ο Τραμπ δήλωσε ότι τα μέτρα του θα συγκεντρώσουν χρήματα για να πληρώσουν τις φορολογικές περικοπές και θα πυροδοτήσουν την αναζωπύρωση της εγχώριας παραγωγής.

«Μπροστά στον αδυσώπητο οικονομικό πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν πλέον να συνεχίσουν την πολιτική της μονομερούς οικονομικής παράδοσης», είπε και συνέχισε. «Πρέπει να φροντίσουμε τους ανθρώπους μας και θα φροντίσουμε πρώτα τους ανθρώπους μας».

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι οι δασμοί θα επιφέρουν «σημαντικό πλήγμα» στην παγκόσμια οικονομία και δήλωσε ότι το μπλοκ ετοιμάζει αντίμετρα.

Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δήλωσε επίσης ότι θα προβεί σε αντίποινα κατά των τελευταίων κινήσεων. Από τη μεριά της η Ταϊβάν χαρακτήρισε την απόφαση της Ουάσινγκτον «εξαιρετικά λυπηρή» και δήλωσε ότι θα καταθέσει επίσημη διαμαρτυρία στις ΗΠΑ.

Έρχεται ύφεση στις ΗΠΑ; Τι λένε αναλυτές
Ο Olu Sonola, επικεφαλής της οικονομικής έρευνας στις ΗΠΑ στη Fitch Ratings, δήλωσε ότι ο δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ για όλες τις εισαγωγές θα είναι 22%, σε σύγκριση με 2,5% πέρυσι, γεγονός που τον τοποθετεί στο υψηλότερο επίπεδο από το 1910.

Αυτό είναι ένα «game changer» για την οικονομία των ΗΠΑ και τον κόσμο γενικότερα, είπε. Οι αναλυτές της Barclays προέβλεψαν ότι η παραγωγή των ΗΠΑ θα μειωθεί το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

Ο Simon French, επικεφαλής οικονομολόγος της Panmure Liberum, δήλωσε: «Οι πιθανότητες ύφεσης στις ΗΠΑ κατά τους επόμενους 12 μήνες είναι σημαντικά υψηλότερες ως αποτέλεσμα των χθεσινών αποφάσεων».

Ο Steven Blitz, οικονομολόγος στην εταιρεία συμβούλων TS Lombard, δήλωσε ότι η επιβολή δασμών ήταν «όχι ένα ήπιο στασιμοπληθωριστικό γεγονός, αλλά μια στροφή που παράγει ύφεση – εάν αυτοί οι δασμοί παραμείνουν σε ισχύ».

Οι αναλυτές προειδοποίησαν ακόμα, σύμφωνα με τους FT, ότι οι επιπτώσεις στην οικονομία των ΗΠΑ από τους νέους δασμούς του Τραμπ θα φανούν σύντομα.

Ενώ οι εταιρείες δεν θα μεταφέρουν το 100% των επιπλέον εξόδων στους καταναλωτές, οι Αμερικανοί καταναλωτές δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν την εκτεταμένη κλίμακα των δασμών. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου εμπορικού πολέμου του Τραμπ το 2018, περίπου το 60% από τους προσωρινούς 20% δασμούς των ΗΠΑ στις εισαγόμενες πλυντήρια ρούχων μεταφέρθηκαν στους καταναλωτές, σύμφωνα με υπολογισμούς αναλυτών.

Ο James Knightley, οικονομολόγος της ING στις ΗΠΑ, εκτίμησε ότι το πακέτο Τραμπ θα μπορούσε να προσθέσει 1.350 δολάρια επιπλέον κόστος για κάθε Αμερικανό, ανάλογα με το βαθμό μετακύλισης από τις επιχειρήσεις στους καταναλωτές τους.

Ο Marc Giannoni, οικονομολόγος της Barclays, δήλωσε ότι η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου για τους αμοιβαίους δασμούς υποδηλώνει αύξηση των σταθμισμένων για το εμπόριο δασμολογικών συντελεστών σε περίπου 23%. Ως αποτέλεσμα, ανέμενε ότι «ο βασικός πληθωρισμός [τιμών καταναλωτή] θα ξεπεράσει το 4% φέτος, το πραγματικό ΑΕΠ θα μειωθεί και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί περαιτέρω».

Προέβλεψε ότι η αμερικανική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,1% σε ετήσια βάση τους τελευταίους τρεις μήνες του 2025, «σύμφωνα με την ύφεση», και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί για να ανέλθει στο 4,6% έως το τέταρτο τρίμηνο.

Ο Paul Donovan,, οικονομολόγος της UBS, δήλωσε: «Η οικονομική κρίση της χώρας μας θα είναι πολύ δύσκολη: «Εάν δεν υπάρξει υποχώρηση, οι αγορές θα τιμολογήσουν μια ύφεση στις ΗΠΑ. Εάν υπάρξει υποχώρηση, οι αγορές θα υποθέσουν ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ θα εξασθενήσει».

«Ημέρα αντιποίνων θα ακολουθήσει την ‘ημέρα απελευθέρωσης’», δήλωσε ο Luca Paolini, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής της Pictet Asset Management.

Καθώς οι χώρες σε όλο τον κόσμο επεξεργάζονταν τον τρόπο αντίδρασης, ο Stoxx Europe 600 υποχώρησε κατά 1,6% στις πρώτες συναλλαγές της Πέμπτης (03.04.2025).

Ο χρυσός αυξήθηκε σε νέο ρεκόρ στα 3.150 δολάρια ανά ουγγιά, ενώ τα κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας σημείωσαν άνοδο, καθώς οι επενδυτές συρρέουν σε περιουσιακά στοιχεία-καταφύγια.

Ο S&P 500 έχει ήδη υποχωρήσει σχεδόν 5% τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, λόγω των φόβων ότι οι δασμοί του Τραμπ θα επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη και θα πυροδοτήσουν μια νέα περίοδο υψηλότερου πληθωρισμού.

Επενδυτές και αναλυτές δήλωσαν ότι οι δασμοί θα γίνουν αισθητοί σε ολόκληρη την Αμερική. «Αυτό θα προκαλέσει ζημιά», δήλωσε ο Ajay Rajadhyaksha, παγκόσμιος πρόεδρος έρευνας της Barclays.

Δήλωσε βέβαιος ότι οι αγορές θα ηρεμήσουν τελικά, καθώς οι δασμοί ανάγκασαν τους ξένους ηγέτες να «καθίσουν στο τραπέζι» και να μειώσουν τις δικές τους εισφορές στα αμερικανικά προϊόντα. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, ορισμένα είδη θα εξαιρεθούν από τους αμοιβαίους δασμούς, συμπεριλαμβανομένων της ενέργειας και των ορυκτών που δεν διατίθενται στις ΗΠΑ, καθώς και των ράβδων χρυσού και ορισμένων αγαθών στα οποία ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει άλλους δασμούς.

Σε αυτά περιλαμβάνονται ο χάλυβας, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και οι εισαγωγές στις οποίες ο Τραμπ έχει διαμηνύσει ότι θα εφαρμόσει μια ξεχωριστή σειρά δασμών, όπως ο χαλκός, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα τσιπ υπολογιστών και η ξυλεία.

Αν τα χάσατε