Ριζότο με Barolo (the Rose period)

Την Άνοιξη του 1904 ο Πικάσο βρισκόταν ξανά στο Παρίσι και η ζωή του μέσα κι έξω από το στούντιο που έμενε στο γνωστό Bateau-Lavoir στην Μονρμάτρη, άρχισε ν’ αλλάζει.

Κάποιες ερωτικές περιπέτειες βοήθησαν να κάνει τη δουλειά του λιγότερο τραγική, ξεφεύγοντας απ’ το μπλε που ήταν το αγαπημένο του χρώμα αλλά και την συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο της ζωής του στη Βαρκελώνη και βάζοντας στα έργα του τόνους της φθινοπωρινής ώχρας.

Στις αρχές του 1905, σαν να λέμε τέτοια εποχή πριν 108 χρόνια, στους πίνακές του προστέθηκαν

το κόκκινο και το ροζ και το σομόν κάνοντάς τους λίγο πιο ευχάριστους οπτικά, και μαζί έγινε μια θεματική αλλαγή. Ηθοποιοί, επαίτες, ακροβάτες τσίρκου, πόρνες και αναβάτες, ένα τσούμο σαλτιμπάγκοι έκαναν επιδρομή στα ταμπλό του και στα σχέδια, η Γαλλίδα Fernande Olivier μπήκε στη ζωή του, ο ίδιος είχε γίνει θαμώνας του Circo Medrano στην Μονμάρτρη και δη των παρασκηνίων του, κι έτσι μετέφερε στον καμβά ή στο χαρτί τις γνωριμίες του, παρουσιάζοντας σ’ αυτό το διάστημα τους πρωταγωνιστές του τόσο σε φάσεις από τις παραστάσεις όσο και στην κανονική τους ζωή.

Η δουλειά του Πικάσο αντανακλούσε πάντα τις εμπειρίες του, πράγμα για το οποίο συμφωνούν άπαντες οι ιστορικοί της τέχνης, και είναι περισσότερο σαν ημερολόγιο, προσωπικό μάλιστα, παρά ένα σύνολο έργων με συγκεκριμένο θέμα. Έχοντας αυτό κατά νου, μπορούμε να δούμε ότι η γνωστή μας (και σημαντική) ‘μπλε ή γαλάζια περίοδος’ κατά εποχές εξαφανίζεται και επανεμφανίζεται στα ξαφνικά, και ότι η ‘ροζ περίοδος’ άλλοτε προηγείται ή άλλοτε υποχωρεί ανάλογα με το αν κυριαρχεί στον ίδιο η αισιοδοξία ή ο πεσιμισμός. Αυτό που συνηθίζουμε επομένως να διαχωρίζουμε ως ‘μπλε περίοδο’ ή ‘ροζ περίοδο’ (και που τελικά στην πραγματικότητα είναι περίοδος ‘μπλε-ροζ’) δεν είναι καλλιτεχνικά διαδοχικό και μη αναστρέψιμο αλλά συχνά ταυτόχρονο, ίσως και διαδραστικό.

Προφανώς και όλα αυτά ουδεμία σχέση έχουν καταρχήν με τη συνταγή αλλά όπως ίσως πια γνωρίζετε καλά (γιατί μας ξέρετε και ξέρετε πως τέτοιες άμπστρακτ ιστορίες προκύπτουν συχνά στο pandespani), το μυαλό κάνει απίστευτους συνειρμούς ανακαλώντας και συνδέοντας μέσα στα δαιδαλώδη μονοπάτια του ετερόκλητες πληροφορίες εξαιτίας ενός κάποιου αφηρημένου κοινού παρονομαστή, που στην περίπτωσή μας είναι το χρώμα και η κρίση. Με αφορμή λοιπόν, το βαθύ ροζ χρώμα του ριζότο, μοιράζομαι μαζί σας και τις εικόνες απ’ τα έργα του Πικάσο που μου θύμισε και που ανάμεσά τους δεν είναι μόνον αυτές με τους ακροβάτες και τους αναβάτες αλλά κυρίως τα γυμνά του έργα (Two female nudes και Seated nude with crossed legs) της επόμενης χρονιάς (1906), που ήταν και η χρονιά της δικής του γλυπτικής …κρίσης, αυτή που τον οδήγησε πρώτα πίσω στην tribal art και μετά στο να φτιάξει τις χαριεντίζουσες ‘δεσποινίδες της Αβινιόν’ (Les Demoiselles d’ Avignon), τον πίνακα που παραμένει ακόμη και σήμερα το σημαντικότερο ενιαίο έργο του 20ού αιώνα.

Κι από τον παραλληλισμό των κρίσεων, με οδηγό ένα είδος επιλεκτικού γούστου, μου επιτρέπετε (υποθέτω) να σας