Ηλεκτρονικά απόβλητα: νέοι κανόνες στην ΕΕ

Ξεκίνησαν τη Δευτέρα να ισχύουν βελτιωμένοι κανόνες όσον αφορά τη συγκέντρωση και την επεξεργασία των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Τα ηλεκτρονικά απόβλητα (δηλαδή τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ΑΗΗΕ) αποτελούν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ροές αποβλήτων, προσφέρουν δε σημαντικές ευκαιρίες από πλευράς διάθεσης δευτερογενών πρώτων υλών στην αγορά. Η συστηματική συγκέντρωση και ορθή επεξεργασία αποτελεί προϋπόθεση για να ανακυκλώνονται ύλες όπως ο χρυσός, ο άργυρος, ο χαλκός και τα σπάνια μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε συσκευές τηλεόρασης, επιτραπέζιους υπολογιστές

και κινητά τηλέφωνα. Η νέα οδηγία συνιστά σαφές βήμα προόδου σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, δίνει δε μείζονα ώθηση στην αποδοτικότητα των πόρων στην Ευρώπη.

Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος κ. Janez Potočnik δήλωσε τα εξής: «Στους σημερινούς καιρούς οικονομικής αναστάτωσης και ανόδου των τιμών πρώτων υλών, η αποδοτικότητα των πόρων αποτελεί σημείο σύμπτωσης των ωφελειών για το περιβάλλον και των ευκαιριών οικονομικής μεγέθυνσης σε καινοτόμους τομείς. Τώρα πλέον χρειάζεται να ανοίξουμε νέους διαύλους συλλογής για ηλεκτρονικά απόβλητα και να βελτιώσουμε την αποτελεσματικότητα εκείνων που υπάρχουν ήδη. Παροτρύνω τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν τους νέους αυτούς στόχους ήδη πριν από την επίσημη χρονική προθεσμία.»

Η Οδηγία που αρχίζει να ισχύει σήμερα καθιερώνει ως στόχο συλλογής το 45 % του πωλούμενου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ποσοστό που θα εφαρμόζεται από το 2016, και ως δεύτερο βήμα, από το 2019, στόχο 65 % του πωλούμενου εξοπλισμού, ή το 85 % των παραγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να διαλέξουν με ποιο από τους δύο ανωτέρω ισοδύναμους τρόπους θα μετρούν τον στόχο για τον οποίο επιθυμούν να δίνουν αναφορά. Από το έτος 2018, η οδηγία θα επεκταθεί από το τρέχον περιορισμένο πεδίο εφαρμογής της στις πάσης φύσεως κατηγορίες ηλεκτρονικών αποβλήτων, αλλά για την επέκταση αυτή θα εκπονηθεί προηγουμένως εκτίμηση επιπτώσεων.
Η οδηγία προσφέρει στα κράτη μέλη τα εργαλεία για να καταπολεμούν αποτελεσματικότερα την παράνομη εξαγωγή αποβλήτων. Τα παράνομα φορτία ΑΗΗΕ αποτελούν σοβαρό πρόβλημα, ειδικώς όταν παρουσιάζονται μεταμφιεσμένα ως νόμιμα φορτία χρησιμοποιημένου εξοπλισμού ώστε να παρακάμπτονται οι ενωσιακοί κανόνες που διέπουν την επεξεργασία αποβλήτων. Με τη νέα οδηγία οι εξαγωγείς θα είναι υποχρεωμένοι να δοκιμάζουν κατά πόσο λειτουργεί ή όχι ο εξοπλισμός και να προσκομίζουν έγγραφα σχετικά με τη φύση φορτίων για τα οποία θα μπορούσε να υπάρξει η υποψία ότι είναι παράνομα.

Μια άλλη αναμενόμενη βελτίωση είναι η μείωση των διοικητικών εμποδίων μέσω της εναρμόνισης των εθνικών απαιτήσεων καταχώρισης σε μητρώα και αναφοράς. Τώρα πλέον θα ευθυγραμμιστούν καλύτερα οι απαιτήσεις των μητρώων που τηρούν τα κράτη μέλη για τους παραγωγούς ηλε-αποβλήτων.

Σήμερα, μόλις το ένα τρίτο των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στην ΕΕ υποβάλλεται σε χωριστή συγκέντρωση στο πλαίσιο του τεκμηριωμένου συστήματος. Ο