Ελένη Κατσιώλη

Συμπληρώνονται οκτώ χρόνια από τότε που το Diastixo.gr μού ζήτησε να γράψω σε α’ πρόσωπο για το πρώτο μου μεταφρασμένο βιβλίο. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα μαρτυρία του σπουδαίου τραγουδιστή της όπερας Φιόντορ Σαλιάπιν με τίτλο Η μάσκα και η ψυχή. Έκτοτε τα βιβλία πολλαπλασιάστηκαν, το ίδιο και οι εκδότες μου. Ο Δημήτρης Τσουκάτος από τη Λέμβο, ο Χρήστος Νικολάκης από την Εκάτη, ο Νέστορας Πουλάκος από το Βακχικόν στάθηκαν για μένα πρώτα φίλοι και ύστερα πιστοί συνεργάτες. Σήμερα, μπορώ να πω ότι διάγω την καλύτερη δεκαετία της ζωής μου, αν και σε πολύ προχωρημένη πλέον ηλικία. Για πόσο

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Το βιβλίο για το οποίο θα σας μιλήσω σήμερα μπήκε στην καρδιά μου πολλά χρόνια προτού καν αρχίσω να μαθαίνω ρωσικά, γιατί αυτή είναι η γλώσσα που μεταφράζω. Σε ένα ταξίδι μου στο Σικάγο γνώρισα τον επιγραφολόγο των Ελληνιστικών χρόνων και καθηγητή κλασικής φιλολογίας στο Loyola University, Chicago, Άλκη Οικονομίδη. Ήταν ένας επιστήμονας με μεγάλη δράση: ανασκαφέας της γαλλικής Antibes, συγγραφέας επιστημονικών άρθρων και εγχειριδίων της ελληνικής επιγραφικής και νομισματικής, εκδότης των περιοδικών Ancient World και Classical Bulletin και πολλά άλλα. Με κάποιον τρόπο είχε φτάσει στα χέρια του ένα ρωσικό αρχαιολογικό βιβλίο με τίτλο Ελληνικές επιγραφές αρχαίων πόλεων από τα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Πολλές φορές σκεφτόμουν: «Τι ωραία θα ήταν να μπορέσω να το μεταφράσω;» Πολλά χρόνια αργότερα το όνειρο έγινε πραγματικότητα, αλλά κανείς δεν ήθελε να το αναλάβει και έτσι έμεινε σχεδόν έξι χρόνια στο συρτάρι, μέχρι που ο Νέστορας Πουλάκος, έχοντας ιδρύσει τις επιστημονικές εκδόσεις «Το Μέλλον» το υιοθέτησε και το αγάπησε. Γι’ αυτό δούλεψαν σκληρά εκτός από εμένα, ο αρχαιολόγος Οδυσσέας Κακαβάκης και ο ζωγράφος Λέανδρος Κοκκόρης.

Ψυχή αυτού του εγχειρήματος στάθηκε ο Ιβάν Ιβάνοβιτς Τολστόι, κλασικός φιλόλογος, ειδικός στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία και γλώσσα, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών από το 1939 και ακαδημαϊκός από το 1946. Παραθέτω τον δικό του λόγο από την εισαγωγή:

Οι εγχάρακτες επιγραφές ή γκραφίτι σε αρχαία αγγεία και όστρακα –που ονομάστηκαν έτσι από την ιταλική ορολογία– παρέχουν ιστορικές πληροφορίες για τις πόλεις της Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και της Ιταλίας. Σημαντικός αριθμός έχει εντοπιστεί και στις ελληνικές αποικίες των βορείων παραλίων της Μαύρης Θάλασσας. Οι εν λόγω επιγραφές χρονολογούνται σε διάφορες περιόδους και καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, γι’ αυτό θεωρούνται σημαντικές από ιστορικής, αρχαιολογικής και γλωσσολογικής άποψης. Ως παράδειγμα αναφέρω τα κατάλοιπα ενός κτηρίου, που εντοπίστηκε πρόσφατα στην ιωνική αποικία του Νυμφαίου και το οποίο μπορεί να ταυτιστεί με ιερό, πιθανότατα της Δήμητρας, βάσει των ενεπίγραφων οστράκων που υπήρχαν στην επίχωσή του. Πρόκειται για θραύσματα αγγείων οικιακής χρήσης με αναθηματικές επιγραφές, που ρητά αναφέρουν τη θεά Δήμητρα. Στις αρχαίες ελληνικές αποικίες της Νότιας Ρωσίας συναντάται μεγάλος αριθμός ενεπίγραφων αγγείων αφιερωμένων σε κάποιο θεό. Αυτού του είδους οι επιγραφές είναι σημαντικές για την ιστορία της λατρείας στην περιοχή του Βοσπόρου, της Χερσώνος και της Ολβίας. Μεγάλο, επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μαγικά κείμενα σε όστρακα του 5ου και 4ου αι. π.Χ. Η επιστημονική τους αξία είναι προφανής, αν αναλογισθούμε ότι τα περισσότερα σχετικά κείμενα διασώζονται σε παπύρους, οι πρωιμότεροι των οποίων χρονολογούνται στον 3ο και στον 2ο αι. π.Χ. Συνεπώς, τα εν λόγω όστρακα από τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν τις αρχαιότερες μαρτυρίες αυτού του είδους.

Ελληνικές επιγραφές αρχαίων πόλεων από τα βόρεια παράλια της Μαύρης Θάλασσας
Ι.Ι. Τολστόι
Μετάφραση: Ελένη Κατσιώλη
Εκδόσεις Το Μέλλον
σ. 172
ISBN: 978-618-84695-9-4
Τιμή: 12,72€