John Williams: «Το Πέρασμα του Μακελάρη»

Τον Τζον Γουίλιαμς τον λατρέψαμε το 2017 με τον Στόουνερ (1965), τον ξεχωρίσαμε πάλι με τον Αύγουστο (1972) την ίδια χρονιά και τον ξαναγαπήσαμε εφέτος –για όσους τυχόν τον είχαν ξεχάσει εκ της αδηφάγους βιβλιοφαγίας τους– με το Πέρασμα του Μακελάρη (1960), σε μια εξαιρετική μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου, όπως και ο Στόουνερ! Σημειωτέον, όλα από τις Εκδόσεις Gutenberg. Και κάπου εδώ μας τελειώνει ο Γουίλιαμς, αφού η πεζογραφική του δουλειά εξαντλείται σε αυτά τα τρία

μυθιστορήματα, εξαιρουμένου του πρώτου του βιβλίου, που και ο ίδιος το είχε αποκηρύξει, και σαφώς των δύο ποιητικών του συλλογών.

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

«Μας τελειώνει» ως προς την ανάγνωση και μόνο, αφού η επανανακάλυψή του από την κριτική μόλις το 2013 άνοιξε νέο επιστημονικό πεδίο ερεύνης για το έργο του. Κι αυτό είναι το σημαντικό με τον συγγραφέα. Πώς είναι δυνατόν να διέφυγαν της προσοχής τόσο δυνατά βιβλία, είτε από το αμερικανικό κοινό είτε από την αμερικανική βιβλιοκριτική; Καίτοι ο Αύγουστος είχε μοιραστεί το Εθνικό Αμερικανικό Βραβείο Βιβλίου με τη Χίμαιρα του Τζον Μπαρθ… Πολύ απλά, ήταν και τα τρία μακράν της εποχής τους. Υπ’ όψιν ότι και τα τρία γράφτηκαν όντας ο ίδιος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ.

Ο Τζον Έντουαρντ Γουίλιαμς (1922-1994) γεννήθηκε στο Τέξας και πέθανε στο Άρκανσο από εμφύσημα ως από πάλαι μανιώδης καπνιστής. Με έφεση στην ηθοποιία και στο γράψιμο, καίτοι προερχόμενος από οικογένεια με αγροτικές καταβολές, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του στο τοπικό κολέγιο και κατατάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπηρετώντας στην Μπούρμα της Ινδίας έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα, που εξέδωσε το 1948 και που πρόλαβε να αποκηρύξει πολύ γρήγορα και πολύ νωρίτερα από τη συγγραφή των τριών άλλων. Μετά τη λήξη του πολέμου ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ και οργάνωσε το πρόγραμμα δημιουργικής γραφής του εν λόγω πανεπιστημίου.

Έχουν γραφτεί ήδη πάρα πολλά τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα για το Πέρασμα του Μακελάρη που μας ενδιαφέρει εδώ. Θα αρκεστούμε λοιπόν σε ένα-δυο καταγωγικά δεδομένα του βιβλίου. Έχουμε να κάνουμε με ένα γουέστερν. Με το καλύτερο γουέστερν βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ, σύμφωνα και με την παραδοχή του Όκλεϊ Χολ, συγγραφέα του Warlock, που μαζί με το Blood Meridian του Kόρμακ ΜακΚάρθι θεωρούνται η κορυφαία τριάδα γουέστερν μυθιστορημάτων. Το συγκεκριμένο είδος μιλάει απευθείας στην καρδιά και στην ψυχή του Αμερικανού αναγνώστη. Αποτελεί κομμάτι της συνεχώς διαμορφούμενης κουλτούρας του. Γι’ αυτό ίσως και η περαιτέρω επιστημονική έρευνα πάνω στο Πέρασμα του Μακελάρη από πανεπιστημιακή σκοπιά.

{jb_quote} Αποτελεί την ενσάρκωση της ιστορικότητας της Αμερικής εν τη γενέσει της. {/jb_quote}

Ο Γουίλιαμ Άντριους παρατάει τις σπουδές του στο Χάρβαρντ για να κάνει πράξη τις διδαχές του Έμερσον και του Θόρο, που διδάχθηκε στο πανεπιστήμιο για τη φύση και τον άνθρωπο, ακολουθώντας έναν δρόμο αυτογνωσίας που περνά από μια φανταστική πόλη της Δύσης στα τέλη του 19ου αιώνα, το Πέρασμα του Μακελάρη, προς άγραν βουβαλιών για το δέρμα τους. Σε αυτή την πόλη συστήνει μια ομάδα κυνηγών βουβαλιών, της οποίας τίθεται χρηματοδότης και μέλος, με επικεφαλής τον Μίλερ και τον ακόλουθό του Τσάρλι Χοτζ, με την επικουρία του γδάρτη Σνάιντερ. Ξεκινάν για το μεγάλο κυνήγι, που θα αποφέρει τεράστιο χρηματικό κέρδος στον Άντριους και επιπλέον αναγνώριση στον Μίλερ, ως ιδιότροπο κυνηγό βουβαλιών. Δυσκολίες, κακουχίες, αμφιβολίες, αμφισβητήσεις, πρόκληση, αντοχή, επιβίωση, μακέλεμα βουβαλιών, ατυχίες, αίμα, μπαρούτι, πάλη με τη φύση και τα φαινόμενά της, πόθος για την αναμέτρηση, όλα περνάν με ιδιαίτερη τέχνη από τη γραφή του Γουίλιαμς για να έρθει η ολοκλήρωση του μυθιστορήματος, με την επιστροφή της ομάδας στο Πέρασμα του Μακελάρη και τις τεράστιες αλλαγές που έχουν επέλθει τόσο στην «πόλη» όσο και στον ήρωα, ύστερα από την ολιγόμηνη απουσία τους.

Πώς, λοιπόν, μια απλή και τόσο τυπική ιστορία γουέστερν γίνεται ένα εκ των τριών, αν όχι το κορυφαίο μυθιστόρημα του είδους; Ο Γουίλιαμς μέσω του Άντριους και των υπόλοιπων ηρώων μάς παραθέτει ενδελεχώς και με βαθιά ενάργεια χαρακτήρων τη δημιουργία του «αμερικανικού πνεύματος» και την απαρχή δημιουργίας του «αμερικανικού ονείρου». Καταφέρνει να περιλάβει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που στην εποχή του και μεταγενέστερα δεικνύουν τον Αμερικανό πολίτη και το πνεύμα της αμερικανικής πολιτείας, πέρα από νόμους και επιστημονικές θεωρίες. Μέσω του συγγραφέα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε και να μπούμε στα βάθη της ψυχής της σύγχρονης Αμερικής και του πνεύματος που τη διέπει, ως καταβολικά στοιχεία, γνωρίζοντάς την από την πνευματική ηλικία του νηπίου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Michelle Latiolais στο Επίμετρο του βιβλίου. Ουσιαστικά και πέραν όλων των άλλων, Το Πέρασμα του Μακελάρη είναι ένα βιβλίο δημιουργίας χαρακτήρα των Η.Π.Α., με όλες τις παλινδρομήσεις και τις αμφισβητήσεις που παρελαύνουν μέσα στις σελίδες του. Αποτελεί την ενσάρκωση της ιστορικότητας της Αμερικής εν τη γενέσει της. Ο δρόμος που επιλέγει ο Άντριους να ακολουθήσει, αυτό δηλαδή που μιλάει απευθείας στην καρδιά και στο μυαλό του, εγκαταλείποντας πανεπιστήμιο και μια εύκολη ζωή και ανακαλύπτοντας έτσι τον εαυτό του, αποτελεί και τον «καταγωγικό μύθο» σύστασης της σύγχρονης Αμερικής.

Το Πέρασμα του Μακελάρη
John Williams
Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου
Gutenberg
σ. 460
ISBN: 978-960-01-2217-6
Τιμή: 16,00€