Alex Pattakos – Elaine Dundon: συνέντευξη στον Γρηγόρη Δανιήλ

Ο Άλεξ Παττακός, αποκαλούμενος και «Δόκτωρ Νόημα», είναι συνιδρυτής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Νοήματος. Έχει εργαστεί ως ψυχοθεραπευτής, καθηγητής δημόσιας διοίκησης και διοίκησης επιχειρήσεων, σύμβουλος στον Λευκό Οίκο υπό τρεις Προέδρους και σύμβουλος του επιτρόπου της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Το πάθος του είναι να βοηθάει τους ανθρώπους να αξιοποιούν το μέγιστο δυναμικό τους, βρίσκοντας αυθεντικό νόημα στη ζωή τους. Ως επικεφαλής του κινήματος νοήματος, ο Άλεξ Παττακός έχει αφοσιωθεί στη συμβουλευτική για τη

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Η Ελέιν Ντάντον είναι συνιδρύτρια του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Νοήματος. Ξεκίνησε την καριέρα της στην Procter & Gamble. Δημιούργησε το πρωτοποριακό μάθημα πάνω στη διαχείριση καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Αξιοποιεί το μοναδικό της υπόβαθρο στην ηγεσία της ΝΟΗΜΑΤΟλογίας® και του κινήματος νοήματος, για να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να ζουν και να εργάζονται με νόημα.

Ο Δρ Άλεξ Παττακός παρακινήθηκε από τον διαπρεπή ψυχίατρο Βίκτορ Φρανκλ να γράψει το βιβλίο Αιχμάλωτοι των σκέψεών μας το 2004. Η αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη τρίτη έκδοση του βιβλίου, που έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες και στη χώρα μας κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός (μτφρ. Σέβυ Σπυριδογιαννάκη), έδωσε την αφορμή για την παρακάτω συνέντευξη με τους συγγραφείς του βιβλίου, το οποίο περιλαμβάνεται στα «100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών για το νόημα της ζωής».

Το βιβλίο Αιχμάλωτοι των σκέψεών μας είναι βασισμένο στη φιλοσοφία και στην προσέγγιση του ψυχαναλυτή Βίκτορ Φρανκλ. Πόσο δύσκολη ήταν η διαδικασία της συγγραφής και πόσο ικανοποιημένοι είστε με την πορεία του;

Ε.Ντ.: Η συγγραφή του βιβλίου Αιχμάλωτοι των σκέψεών μας δεν ήταν κάτι πολύ δύσκολο, καθώς την ιδέα πίσω από αυτό τη συζητήσαμε αρχικά με τον Δρα Βίκτορ Φρανκλ στο σπίτι του στη Βιέννη και ήταν ο ίδιος, προσωπικά, που ενθάρρυνε τον Δρα Παττακό να γράψει το βιβλίο. Επιπλέον, δεδομένου ότι η δομή του βιβλίου διέπεται από την ουμανιστική φιλοσοφία του Βίκτορ Φρανκλ και τη μοναδική προσέγγιση της ψυχοθεραπείας και της υπαρξιακής ανάλυσης, η συγγραφή του βιβλίου, σε γενικές γραμμές, δεν ήταν δύσκολη· στην πραγματικότητα, ήταν μία πολύ διασκεδαστική και ουσιώδης διαδικασία. Το βιβλίο αυτό έχει αποδείξει ότι είναι κάτι καινοτόμο, καθώς, μεταξύ άλλων, ήταν η πρώτη πρακτική εφαρμογή της σοφίας του Φρανκλ για την εργασία και τον χώρο εργασίας. Το γεγονός ότι το βιβλίο έχει λάβει επαίνους, καθώς και το ότι περιλαμβάνεται στα «100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών για το νόημα της ζωής», έχει μεταφραστεί σε 23 γλώσσες και συνεχίζει να μεταφράζεται, είναι ακόμα μία απόδειξη ότι είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με την πορεία του!

Η ελληνική εκδοχή του βιβλίου σας ακολουθεί την αντίστοιχη τρίτη έκδοση, στην οποία έχουν γίνει ορισμένες τροποποιήσεις. Θα μπορούσατε με δυο λόγια να επισημάνετε αυτές τις διαφορές σε σχέση με τις δύο προηγούμενες εκδόσεις;

Α.Π.: Η τρίτη έκδοση διαφοροποιείται σε αρκετά σημεία. Πρώτα απ’ όλα, γράφτηκε σε συνεργασία με τη σύζυγό μου, Ελέιν Ντάντον, η οποία κομίζει στο βιβλίο μια νέα οπτική, θεμελιωμένη στις μοναδικές εμπειρίες της ζωής και της δουλειάς της. Επιπλέον, είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι το θέμα της Ντάντον απαιτεί εξειδίκευση και συγγραφική ικανότητα, που συμπληρώνουν και ενισχύουν τη δική μου. Επίσης, αυτή η αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη έκδοση περιλαμβάνει περισσότερα πρακτικά παραδείγματα των βασικών αρχών του βιβλίου, συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών, που βασίζονται σε πραγματικές περιπτώσεις, τις οποίες μοιράστηκαν ή έζησαν οι αναγνώστες των δύο προηγούμενων εκδόσεων. Τέλος, η τρίτη έκδοση περιλαμβάνει τέσσερα νέα κεφάλαια, τα οποία όχι μόνο βοηθούν να μεγαλώσει η κληρονομιά που άφησε ο Φρανκλ, αλλά ταυτόχρονα παρουσιάζουν την τελευταία δουλειά του συγγραφέα –δηλαδή την εμπειρική έρευνα και την εμπειρία στον τομέα–, ώστε να βοηθήσει τους αναγνώστες να βρουν περισσότερο νόημα στη ζωή τους, στη δουλειά τους και στην κοινωνία γενικότερα.

Ποια νέα διάσταση έδωσε η συγγραφέας και σύντροφος της ζωής σας Ελέιν Ντάντον σε αυτή τη νέα έκδοση; Κατά πόσο η παρουσία της ελευθέρωσε ή, αντιθέτως, περιόρισε τη συλλογιστική σας;

Α.Π.: Και πάλι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τρίτη έκδοση του βιβλίου ωφελήθηκε σημαντικά από την παρουσία της Ελέιν Ντάντον, που διασφάλισε ότι δεν έγινα αιχμάλωτος των σκέψεών μου όταν έγραφα αυτή τη νέα έκδοση. Κι ακόμα πιο σημαντικό, η παρουσία της διεύρυνε τους ορίζοντες της σκέψης μου και βελτίωσε το ύφος του κειμένου, μέσα από τη χρήση πιο ισορροπημένων περιπτώσεων προς μελέτη και πρακτικών ασκήσεων. Με τη μακρά πείρα της και την εξειδίκευσή της στη διοίκηση επιχειρήσεων, στην ανάπτυξη διοίκησης και στη διαχείριση καινοτομίας, η Ελέιν κατάφερε επίσης να εισαγάγει μια «φεμινιστική» οπτική και να την ενσωματώσει με τρόπο ουσιώδη στο βιβλίο. Την αξία αυτής της συμβολής, όσον αφορά τη διαδικασία αλλά και το περιεχόμενο, δεν μπορούμε να την παραβλέψουμε.

{jb_quote} Το να ψάχνουμε για οδοδείκτες στον δρόμο προς το νόημα απαιτεί να βασιζόμαστε τόσο στα «κοντινά» μας φώτα, όσο και στα «μακρινά», προκειμένου να δούμε πιο καθαρά τι είναι μπροστά μας. {/jb_quote}

Το βασικό θέμα του Φρανκλ είναι «η επιθυμία για νόημα». Ποιο είναι το πρώτο βήμα για να φτάσουμε σταδιακά στην υπέρβαση του εαυτού μας;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Όπως περιγράφουμε στους Αιχμάλωτους των σκέψεών μας, η έννοια της «επιθυμίας για νόημα» είναι ουσιαστικά μια πραγματική συμβολή στις αξίες και στους στόχους με νόημα, που μόνο εμείς οι ίδιοι μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και να εκπληρώσουμε. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας από μας οφείλει να αναλαμβάνει ευθύνη προσωπικά, ώστε να ανταποκρίνεται σε οποιεσδήποτε προκλήσεις και ευκαιρίες έχουμε στη ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι η υπέρβαση του εαυτού, ή αυτό που ονομάζουμε στο βιβλίο μας «πήγαινε πέρα από τον εαυτό σου», αναλύεται ως η τελευταία από 7 βασικές αρχές. Η υπέρβαση του εαυτού, σύμφωνα με τον Δρα Φρανκλ, μας φέρνει στη σφαίρα του «απόλυτου νοήματος» και μπορεί να ιδωθεί ως εκδήλωση του ανθρώπινου πνεύματος, καθώς εστιάζει στο να κατευθύνει την προσοχή μας και να σχετιστεί με κάτι άλλο, πέρα από τον εαυτό μας. Προκειμένου να φτάσουμε σε αυτό το υψηλό επίπεδο επίγνωσης, στον δρόμο προς το νόημα, οι άλλες βασικές αρχές της λογοθεραπείας και της υπαρξιακής ανάλυσης, τις οποίες πραγματευόμαστε στο βιβλίο μας, μπορούν να λειτουργήσουν ως «σκαλοπάτια». Το πρώτο βήμα σχετίζεται με την έννοια της ελευθερίας και της θέλησης και βασίζεται στην πρώτη αρχή στο βιβλίο, αυτή που συνδέεται πιο στενά με την κληρονομιά του Βίκτορ Φρανκλ – την απόλυτη ελευθερία να επιλέγεις τι στάση θα κρατήσεις, ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Μόνο αν ελευθερώσουμε τον εαυτό μας από την εσωτερική, νοητή μας φυλακή, θα είμαστε ικανοί να καταλάβουμε, πόσο μάλλον να εξασκηθούμε στις άλλες, νοηματοκεντρικές αρχές που παρουσιάζονται στο βιβλίο μας και, κάνοντάς το αυτό, οδηγούμε τον εαυτό μας στην υπέρβαση.

Οι 7 βασικές αρχές που διατυπώνετε στο βιβλίο σας περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο τα διδάγματα του Φρανκλ. Και αφού η ζωή δεν είναι έξω από μας, ποιος είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να «αιχμαλωτίσουμε» και να ακολουθήσουμε αυτούς τους στόχους;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Όλοι ξέρουμε τη φράση που λέει «Όπου υπάρχει θέληση, υπάρχει κι ένας δρόμος». Ο Δρ Φρανκλ πήγε αυτή τη ρήση ένα βήμα παραπέρα, προσθέτοντας: «Όπου υπάρχει στόχος, υπάρχει και μια θέληση». Ο ασφαλέστερος τρόπος για να «αιχμαλωτίσουμε» και να ακολουθήσουμε τις 7 βασικές αρχές στους Αιχμάλωτους των σκέψεών μας είναι να τους δούμε πρώτα ως βασικό «στόχο». Και η θέληση και ο τρόπος θα ταιριάξουν γάντι, αν η αφοσίωση σε αξίες και στόχους με νόημα, δηλαδή «η επιθυμία για νόημα», είναι αυθεντική και έτσι μπορεί να πραγματοποιηθεί και να εκπληρωθεί μέσα από προσήλωση και εξάσκηση. Στην πραγματικότητα, ο ασφαλέστερος δρόμος για να «αιχμαλωτίσουμε» και να ακολουθήσουμε αυτές τις βασικές αρχές είναι μέσω εξάσκησης, εξάσκησης, εξάσκησης! Το καλό είναι ότι το βιβλίο μας είναι γεμάτο παραδείγματα, εικόνες και ασκήσεις, που θα βοηθήσουν και θα καθοδηγήσουν τον αναγνώστη στην προσπάθειά του. Οπότε, είναι στο χέρι του να ζωντανέψει αυτές τις 7 αρχές και να τις ενσωματώσει στη δική του ζωή!

Στόχος του βιβλίου, όπως ισχυρίζεστε, είναι να δώσει νόημα στην εργασία και στον χώρο εργασίας. Μπορείτε να μας πείτε πώς, ισορροπώντας αυτό το κομμάτι της ζωής μας, θα βοηθήσουμε άλλα;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Όπως και ο Βίκτορ Φρανκλ, δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει τόση «ισορροπία εργασίας-ζωής» αυτή καθαυτή. Από τη στιγμή που η «εργασία» καταλαμβάνει τόσο μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής, ακόμα και κατά τη διάρκεια αυτής της άνευ προηγουμένου περιόδου, με την πανδημία του κορονοϊού, και από τη στιγμή που ο ορισμός του χώρου εργασίας συνεχίζει να αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου, η αναζήτηση νοήματος στη δουλειά έχει γίνει ακόμα πιο σημαντική από ποτέ. Η ενσωμάτωση του βαθύτερου νοήματος της εργασίας στη μεταμοντέρνα εποχή είναι εξίσου θεμελιώδης για να ζήσουμε μια «καλή ζωή», η οποία και μας ολοκληρώνει και, φυσικά, έχει νόημα. Το κλειδί για να ζήσουμε αυτή τη ζωή, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, βασίζεται λιγότερο στο να βρούμε «ισορροπία», και περισσότερο στο να οικοδομήσουμε μια «αντοχή» στην απώλεια και στο πέρασμα της ζωής. Όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν μπορούμε εύκολα να διαχωρίσουμε αυτό που συμβαίνει στην προσωπική μας ζωή και στην εργασία μας – είναι τόσο συγκεχυμένα αυτά τα δύο. Έτσι, φέρνουμε την προσωπική μας ζωή στη δουλειά και τη δουλειά στο σπίτι. Το να μάθουμε πώς να βρίσκουμε νόημα στην καθημερινή ζωή θα έπρεπε να περιλαμβάνει το πώς βρίσκουμε νόημα στην εργασία μας και, ιδανικά, και το αντίστροφο. Όλα είναι μέρος της ολότητας της ζωής και είναι σημαντικό να ενισχύσουμε τον άνθρωπο προς την αναζήτηση νοήματος και προς την επίτευξη των σημαντικότερων στόχων του. Επιπλέον, σε έναν βαθμό, το γεγονός ότι αυτή η φιλοσοφία εμπλουτίζει την προσωπική και επαγγελματική ζωή κάποιου μπορεί να αξιοποιηθεί ώστε να βοηθήσει άλλους να κάνουν το ίδιο, θέτοντας ως πρότυπο και πορευόμενοι μαζί με το νόημα και προς το νόημα.

Σε έναν κόσμο που ακόμα πλήττεται από την πανδημία του Covid-19, ποια πιστεύετε ότι θα έπρεπε να είναι η πρώτη έγνοια της ηγεσίας, με την επιστροφή στην όποια νέα κανονικότητα, και ειδικά στον χώρο εργασίας; Τι θα χρειαστεί, ως επί το πλείστον, πέρα από το επίπεδο της υπευθυνότητας όπως ορίζεται από τον Φρανκλ;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Η πρώτη ανησυχία «της ηγεσίας» με την επιστροφή στην όποια νέα κανονικότητα θα έπρεπε να είναι να βοηθήσουν τον κόσμο ν’ αποφύγει να γίνει ή να παραμείνει αιχμάλωτος των σκέψεών του, όπως επίσης και να βοηθήσουν τον κόσμο να αποφύγει να κρατά άλλους αιχμάλωτους στη σκέψη του. Αυτό θα μας βοηθήσει όλους να γίνουμε πιο ανοιχτοί, να ξεπεράσουμε την αντίστασή μας ενάντια στην αλλαγή και να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα που είναι προ των πυλών. Οι 7 βασικές αρχές που παρουσιάζονται στο βιβλίο παρέχουν μια πλατφόρμα και έναν οδηγό για να υλοποιηθεί αυτό το φαινομενικά δύσκολο εγχείρημα. Η Ελλάδα και οι Έλληνες βίωσαν πολλές νέες κανονικότητες στο παρελθόν και επέδειξαν μια εγγενή ικανότητα να αντιμετωπίζουν απίθανες και φαινομενικά ανυπέρβλητες προκλήσεις. Σίγουρα, η έννοια της υπευθυνότητας δεν μπορεί να αγνοηθεί από τη στιγμή που καθορίζει το πώς ανταποκρινόμαστε στο κάλεσμα της ζωής, ειδικά σε καταστάσεις που εμπλέκουν αναπόφευκτες δυσκολίες και ταλαιπωρίες. Και κυρίως, πρέπει να ασκήσουμε την απόλυτη ελευθερία μας, η οποία είναι η επιλογή της στάσης που θα κρατήσουμε. Σκεπτόμενοι την πρώτη βασική αρχή που παρουσιάζεται στους Αιχμάλωτους των σκέψεών μας, πρέπει να καταλάβουμε ότι, παρόλο που ίσως δεν επιλέγουμε τι μας συμβαίνει, η στάση μας απέναντι σε αυτό που μας συμβαίνει είναι πάντα επιλογή μας. Από αυτή την άποψη είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι εξερευνήσαμε την ανάγκη να αγκαλιάσουμε τη στάση της ζωής –όλης της ζωής– με έμφαση στις γνώσεις που αποκτήσαμε όταν ψάχναμε και γράφαμε τη μέθοδο ΟΠΑ!, το βιβλίο μας που είναι εμπνευσμένο από την Ελλάδα, αναφορικά με την αναζήτηση του ανθρώπου για νόημα (Η μέθοδος ΟΠΑ!, μτφρ. Ηλίας Τσιριγκάκης, Εστία 2016). Οι γνώσεις αυτές παρουσιάστηκαν ως ένας τρόπος για να επεκτείνουμε τη σοφία του Βίκτορ Φρανκλ και, ταυτόχρονα, να δημιουργήσουμε ένα νέο παράδειγμα και μια φόρμουλα για να εξηγήσουμε το θέμα του νοήματος, προκειμένου να το κάνουμε προσβάσιμο σε ένα ευρύτερο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης νοήματος στον χώρο εργασίας.

{jb_quote} «Η ζωή είναι μια αποστολή, όχι μια σειρά καθηκόντων». {/jb_quote}

Πόσο μακρύς είναι ο δρόμος από τη θεωρία στην πράξη; Ποια είναι τα απαραίτητα εφόδια γι’ αυτόν τον δρόμο;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Επειδή θεωρούμε τους εαυτούς μας αφοσιωμένους στο να συνδέουμε θεωρία και πράξη, η διαδρομή δεν τελειώνει ποτέ. Όπως ο Οδυσσέας, έτσι κι εμείς πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να ταξιδεύουμε προς το άγνωστο και να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε σε κάθε πρόκληση, συμπεριλαμβανομένων των ευκαιριών που συναντάμε καθ’ οδόν. Συχνά, το να βρισκόμαστε σ’ έναν δρόμο που δεν έχουν διαβεί πολλοί συμβάλλει στο να παραμένουμε προσηλωμένοι στις δικές μας, θεμελιώδεις αξίες και στην πραγματική μας φύση, καθώς πορευόμαστε σε ανεξερεύνητα μονοπάτια. Το να ψάχνουμε για οδοδείκτες στον δρόμο προς το νόημα απαιτεί να βασιζόμαστε τόσο στα «κοντινά» μας φώτα, όσο και στα «μακρινά», προκειμένου να δούμε πιο καθαρά τι είναι μπροστά μας. Όπως αναφέραμε προηγουμένως, είναι απαραίτητο να αγκαλιάσουμε όλη τη ζωή με τη στάση μας, και τα καλά και τα όχι και τόσο καλά, προκειμένου να μπορούμε να προχωράμε παρακάτω. Ιδανικά, ο δρόμος θα μας δώσει επίσης τη δυνατότητα να συνδεθούμε ουσιαστικά με τους άλλους σ’ αυτή την πορεία, κάτι που μπορεί να μας δώσει επιπλέον πηγές υποστήριξης και γνώσης στο μονοπάτι προς το νόημα.

«Η ζωή είναι αποστολή, δεν είναι καριέρα». Αυτή η φράση σας, παρά την ειλικρινή της διάσταση, αντιτίθεται στη σύγχρονη νοοτροπία ότι όλα υπακούνε στην τεράστια κυριαρχία του ανθρώπου, όσον αφορά τη δόξα και το χρήμα. Σ’ αυτόν τον παγιωμένο, απίστευτα εύθραυστο κόσμο, πώς θα είναι δυνατό να ξεκινήσει να αλλάζει η νοοτροπία κάποιου;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Αν και μπορεί και να ’χει χαθεί κάπως στη μετάφραση, η φράση που χρησιμοποιούμε (στα αγγλικά) είναι η εξής: «Η ζωή είναι μια αποστολή, όχι μια σειρά καθηκόντων». Το κοντινότερο συνώνυμο για τη χρήση του όρου «αποστολή» είναι «ταξίδι». Η ζωή, μ’ αυτή την έννοια, δεν είναι απλώς μια σειρά γεγονότων, και εδώ πρέπει να δίνουμε έμφαση, δεν είναι ένα γραμμικό μονοπάτι. Επιπρόσθετα, αν δούμε τη λέξη «καριέρα» στα σημερινά της συμφραζόμενα (σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη «gig economy»), επίσης δεν είναι γραμμική. Με τον ίδιο τρόπο, η υποτιθέμενη σύγχρονη νοοτροπία που αναφέρεται σε αυτή την ερώτηση υποδαυλίζεται από αυτό που περιέγραψε ο Βίκτορ Φρανκλ –και το περιγράφουμε κι εμείς στο βιβλίο– ως επιθυμία για δύναμη, επιθυμία για χρήματα και επιθυμία για ευχαρίστηση, όχι «επιθυμία για νόημα». Οι δυνάμεις που κυριαρχούν σε αυτή την άνευ προηγουμένου εποχή, της οποίας ο κορονοϊός δεν είναι παρά ένα μέρος, αποδεικνύουν, υποσυνείδητα, αν όχι συνειδητά, ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν – στη ζωή, στη δουλειά και στην κοινωνία. Η περασμένη χρονιά, για παράδειγμα, εστίασε σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στη ζωή και στην εργασία για πολλούς ανθρώπους στον κόσμο. Υπάρχει ένα απόσπασμα στο βιβλίο μας που αναφέρει ότι «αν θέλεις τα πράγματα να μείνουν τα ίδια, τότε κάτι πρέπει να αλλάξει». Κι αυτό επειδή ξέρουμε ότι ακόμα κι αν δε θέλουμε να αλλάξουμε, ο κόσμος γύρω μας αλλάζει συνεχώς. Στο χέρι μας είναι να επιλέξουμε πώς θα ανταποκριθούμε σ’ αυτές τις εξωτερικές προκλήσεις… Μπορούμε να πολεμήσουμε όλες τις αλλαγές γύρω μας ή μπορούμε να επιλέξουμε να προσαρμοστούμε σ’ αυτές τις αλλαγές με τον τρόπο που νιώθουμε ότι είναι καλύτερος για τον εαυτό μας και για τους άλλους.

Πείτε μας για τα χαρακτηριστικά της νέας ιδέας/κοσμοθεωρίας που αποκαλείτε ΝΟΗΜΑΤΟλογία® και παρουσιάζεται στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου σας.

Α.Π. & Ε.Ντ.: Όπως ήδη αναφέραμε, ένας από τους στόχους της συγγραφής της τρίτης έκδοσης του βιβλίου Αιχμάλωτοι των σκέψεών μας είναι να ενισχύσουμε τη ζωή και την κληρονομιά του Βίκτορ Φρανκλ και να επεκτείνουμε το σύνολο του έργου του, ενσωματώνοντάς το στη μακρόχρονη εμπειρική μας έρευνα. Συνδυάζοντας το υπόβαθρό μας στις επιχειρήσεις και στη δημόσια πολιτική/διοίκηση, την ανάπτυξη διοίκησης και την καινοτόμο διοίκηση, με την εξειδίκευσή μας στην πολιτική επιστήμη, στην ανθρωπιστική ψυχολογία, στην υπαρξιακή φιλοσοφία και στις μεταφυσικές επιστήμες, αναπτύξαμε ένα νέο παράδειγμα και έναν τομέα που εστιάζει στη μελέτη και στην πρακτική του νοήματος στη ζωή, τη δουλειά και την κοινωνία. Αυτός ο τομέας, που τον ονομάζουμε ΝΟΗΜΑΤΟλογία®, στοχεύει στο να επεξηγήσει το θέμα του νοήματος και να προσφέρει εμπειρικές αποδείξεις, όπως επίσης και πρακτικές γνώσεις και εφαρμογές για το πώς, τοποθετώντας το νόημα στο κέντρο, μπορούμε να φέρουμε την αφοσίωση και το σθένος, την υγεία και το ευ ζην, την απόδοση και την καινοτομία σε πολλαπλά επίπεδα, προσωπικά και συλλογικά. Επειδή βασιζόμαστε στον Βίκτορ Φρανκλ και εμπνεόμαστε από τους σπουδαιότερους διανοητές όλων των εποχών, χρωστάμε τεράστια ευγνωμοσύνη στο παρελθόν μας. Την ίδια στιγμή, ως άνθρωποι της νέας εποχής, του νέου τρόπου σκέψης και ζωής, αλλά και ως καινοτόμοι, είμαστε προορισμένοι να οικοδομήσουμε έναν καλύτερο κόσμο που τους ενθαρρύνει όλους να ζήσουν και να δουλέψουν με νόημα.

Αφού ο ήλιος, όπως έλεγε ο Ηράκλειτος, είναι κάθε μέρα καινούργιος, τι περιμένετε οι άνθρωποι, ως οντότητες, να κερδίσουν τη νέα δεκαετία που μόλις ανέτειλε;

Α.Π. & Ε.Ντ.: Σε πολλές περιπτώσεις, όταν γράφουμε, όταν μιλάμε, όταν διδάσκουμε και συμβουλεύουμε, έχουμε πει ότι υπάρχει «κρίση νοήματος» σήμερα στον κόσμο. Η προσδοκία μας, που σίγουρα μπορεί να θεωρηθεί ιδεαλιστική, είναι ότι οι άνθρωποι, ως οντότητες, αναγνωρίζουν αυτή την κρίση και επιχειρούν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Ως ειδικοί στην «επιστήμη» των ανθρώπινων κινήτρων, έχουμε θέσει ως στόχο να βοηθήσουμε τους ανθρώπους, τους οργανισμούς και τις κοινωνίες να ανακαλύψουν το βαθύτερο νόημα του ποιοι είναι και τι κάνουν. Αν μπορούμε να γυρίσουμε τον διακόπτη στην πυξίδα της ανθρωπότητας από τη δύναμη και την ευχαρίστηση στο νόημα, ακόμα και με έναν εύκολο τρόπο, η αποστολή μας στη ζωή θα αξίζει.

Θα ήθελα να μοιραστείτε μαζί μας μερικά σημεία του δικού σας προσωπικού ταξιδιού, τα οποία χαράχτηκαν ανεξίτηλα στη μνήμη σας.

Α.Π.: Αχ, είναι τόσο πολλά! Εμένα πάντα με ωθούσε μία αναζήτηση νοήματος στη ζωή και στην εργασία μου. Ωστόσο, αναλογιζόμενος το παρελθόν, το προσωπικό μου ταξίδι ακολούθησε μια πορεία με στροφές και όχι μια ευθεία. Επηρεάστηκα σημαντικά στο ταξίδι μου από ανθρώπους τους οποίους με υπερηφάνεια αποκαλώ μέντορές μου, αρχής γενομένης από τον πατέρα μου (έναν υπερήφανο Ελληνοαμερικανό με ρίζες από τα Σφακιά) και, φυσικά, τον υπαρξιακό φιλόσοφο Βίκτορ Φρανκλ. Ως βετεράνος του στρατού των ΗΠΑ (εποχή του Βιετνάμ), επηρεάστηκα βαθύτατα από τα θύματα του πολέμου και από τα κίνητρα που οδηγούν τους ανθρώπους να κάνουν κακό. Αυτή η εμπειρία με οδήγησε στις σπουδές και στην άσκηση της πολιτικής ψυχολογίας, και είχα την ευκαιρία να προσφέρω σε σπουδαίες δημόσιες υπηρεσίες (όπως π.χ. κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας μου στον Λευκό Οίκο, επί της προεδρίας τριών διαφορετικών Προέδρων των ΗΠΑ). Θα ήμουν αμελής αν δεν ανέφερα την επιρροή και την έμπνευση –που είναι κάτι πολύ περισσότερο από μία ανάμνηση– της συζύγου μου, της συνεργάτιδάς μου στη συγγραφή, της μούσας μου και συνοδοιπόρου μου, Ελέιν Ντάντον.

Ε.Ντ.: Εγώ έμαθα στην πολύ νεαρή ηλικία των 12 ετών ότι η ζωή δε θα είναι μια ευθεία, καθώς ήρθα αντιμέτωπη με τη διάγνωση καρκίνου της μητέρας μου. Ακόμα και όταν υπέφερε, η μητέρα μου μου είπε ότι μπορούμε να βρούμε νόημα, ακόμα και χαρά, όταν αντιμετωπίζουμε καταστάσεις που δεν επιλέξαμε για τον εαυτό μας. Σε όλη τη ζωή μου είχα την ευλογία να συναντήσω πολλούς σοφούς ανθρώπους – από τη μητέρα μου μέχρι μέντορες στην εργασία μου, πιστούς φίλους, τον λατρεμένο μου σύζυγο και αγάπη της ζωής μου… Ακόμα και συγγραφείς που τους συνάντησα μόνο μέσα από τις λέξεις τους, γραμμένες στις σελίδες των βιβλίων τους που τα αγάπησα. Η ζωή είναι μια περιπέτεια για να τη ζήσουμε, ατέλειωτες ευκαιρίες για να ανακαλύψουμε τη βαθιά κατανόηση και, ναι, σημασία έχουν τα συναπαντήματα με τον εαυτό μας και με τους άλλους. Αυτό, φυσικά, είναι δυνατόν μόνο αν επιλέξουμε να μην είμαστε αιχμάλωτοι των σκέψεών μας, αλλά αντίθετα, να ανοίξουμε την πόρτα και να αγκαλιάσουμε την υπέροχη περιπέτεια που ονομάζεται ζωή.

Αιχμάλωτοι των σκέψεών μας
Εφαρμόζοντας το νόημα της ζωής του Βίκτωρ Φρανκλ στην καθημερινότητά μας
Alex Pattakos – Elaine Dundon
Μετάφραση: Σέβυ Σπυριδογιαννάκη
Ψυχογιός
σ. 336
ISBN: 978-618-01-3561-9
Τιμή: 16,60€