Η «Απιστη» Σμύρνη έναν αιώνα μετά την καταστροφή

«Γκιαβούρ (γκιαούρ)  Ιζμίρ» ονόμαζαν εδώ και αιώνες τη Σμύρνη οι Οθωμανοί και οι Τούρκοι, γκιαβούρ την ονομάζουν ακόμα. Απιστη. Αν διαβάσει κανείς τα σχόλια του τουρκικού κοινού κάτω από αναρτήσεις τουρκικών ιστοσελίδων, από αυτές που αναφέρονται στις εκδηλώσεις οι οποίες θα γίνουν τις επόμενες ημέρες, θα δει ότι για τους γείτονες η Σμύρνη δεν έχει χάσει το «άρωμα» μιας πόλης των Ελλήνων.

Όχι για καλό, πάντοτε. Αλλοι μιλούν μετά βδελυγμίας για τους «ελληνόσπορους» (εμπνευστήκαμε τον όρο κατ’ αναλογίαν με το «τουρκόσποροι» που άκουγαν οι μικρασιάτες πρόγονοι που ήρθαν εδώ ως πρόσφυγες.

Αλλοι, αναγνωρίζουν πως τα παράλια, άρα και η «πρωτεύουσά» τους, η Σμύρνη, είναι πιο ανεκτικές, πιο διαφορετικές, δέχονται και άλλους πολιτισμούς. Κάποιοι, τέλος, θεωρούν πως λείπουν οι Ελληνες από αυτή την πρώην περικαλλή πόλη, την πόλη που και οι ίδιοι έστησαν προτού διωχθούν ακριβώς πριν από έναν αιώνα.

Ιχνη των Ελληνων σχεδόν δεν υπάρχουν σήμερα. Μετά τη μεγάλη φωτιά, το γκρέμισμα της Αγίας Φωτεινής και άλλων εκκλησιών, και τη μετατροπή κτηρίων που οι Ελληνες χρησιμοποιούσαν για εκπαιδευτήρια σε τουρκικά σχολεία, δύσκολα ο επισκέπτης θα μπορέσει να συλλάβει ποια ήταν η πόλη η οποία περιγραφόταν σαν «μαργαριτάρι της Ανατολής» και «Μικρό Παρίσι». Κι ωστόσο, αυτό που μένει στις γενιές των Ελλήνων, είναι η μνήμη, η οποία και πονάει, αλλά και εμπνέει.

Οσο πλησιάζουν οι μέρες της μικρασιατικής καταστροφής, τέλη Αυγούστου με το παλιό ημερολόγιο που χρησιμοποιούσε τότε η Ελλάδα και αρχές Σεπτεμβρίου σύμφωνα με το ημερολόγιο που χρησιμοποιούμε σήμερα, οι αναμνήσεις πυκνώνουν. Είναι αλήθεια πως εκατό χρόνια μετά, αν και είμαστε εμπειρότεροι και σοφότεροι, δεν έχουμε ξεκαθαρίσει τι και πώς ακριβώς έγινε και υποστήκαμε μια τόσο μεγάλη ήττα.

Η συζήτηση πρέπει κάποτε να γίνει. Είναι θέμα θάρρους των πολιτικών δυνάμεων και αυτογνωσίας. Μέχρι τότε, ας δούμε, επ’ αφορμή της επετείου, πτυχές από την καταστροφή, η οποία δεν περιορίστηκε, βεβαίως, στη Σμύρνη, αλλά επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία και στον Πόντο.

Η Σμύρνη, αρχαία ελληνική πόλη, ένα από τα σημαντικά λιμάνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, άλλαξε χέρια αρκετές φορές μεταξύ Οθωμανών και Βυζαντινών, ύστερα από την εμφάνιση των πρώτων. Ως κατακτητές εμφανίστηκαν, επίσης, οι Βενετοί, οι Γενουάτες, αλλά και οι Ρόδιοι.  Μέχρι τα πρώτα χρόνια του 15ου αιώνα, υπήρχαν δύο ξεχωριστές Σμύρνες: η Σμύρνη στην ακτή υπό τον έλεγχο των Χριστιανών και η άλλη στο εσωτερικό, (προς το Καντιφέ καλέ, Βελουδόκαστρο) όπου κυριαρχούσαν οι μουσουλμάνοι, η «πάνω» Σμύρνη.

Όλες οι πολιορκίες, οι πόλεμοι και οι αγώνες ήταν για την κατάληψη αυτού του παραλιακού τμήματος. Ο όρος «Gavur İzmir», που υπάρχει μέχρι σήμερα, ανάγεται σε αυτές τις περιόδους και με αυτό τον χαρακτηρισμό εννοείται η «παράκτια Σμύρνη» που βρισκόταν στα χέρια των Χριστιανών μέχρι πριν έξι αιώνες.

Αν και το «άπιστο» τμήμα της πόλης δέχτηκε πολλές επιθέσεις από το Ναυτικά των Σταυροφόρων, δεν πέρασε ξανά υπό χριστιανική κυριαρχία μέχρι το 1919. Η Σμύρνη όμως από το 1402 οπότε την κατέκτησε ο Τμιούρ, και για αιώνες, στέγασε ένα ιδιαίτερα εμπορικά ισχυρό χριστιανικό πληθυσμό.

Η περιήγησή μας στον πολιτισμό της περιοχής όσο ζούσαν εκεί οι Ελληνες, θα συνεχιστεί και τις επόμενες ημέρες.

* Το λογότυπο είναι της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος και έγινε για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή

Αγγελική Κώττη

The post Η «Απιστη» Σμύρνη έναν αιώνα μετά την καταστροφή appeared first on The President.