Έρευνα: Με όπλο τις σύριγγες η «απόβαση» Ρώσων και Κινέζων στη γεωπολιτική σκακιέρα

Διπλωματία των εμβολίων, ψυχρός πόλεμος στα εργαστήρια, γεωπολιτική της σύριγγας: Όπως και αν ονομάσουμε τον αγώνα δρόμου Ανατολής και Δύσης για να κόψουν το νήμα στην κούρσα επιρροής στο πλαίσιο της παγκόσμιας εμβολιαστικής εκστρατείας, η μάχη για την κυριαρχία βρίσκεται στο ζενίθ της.

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη*

Παρά το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συστήσει τη Συμμαχία GAVI και τον μηχανισμό COVAX, η έλλειψη εμβολίων, το άγχος των δυτικών χωρών να εξασφαλίσουν πρώτα απ’ όλα τα πολύτιμα εμβόλια για τους πολίτες τους και ο πανικός που παραμέρισε τις γεωπολιτικές προτεραιότητες,

Στην Ευρώπη, γενική παραδοχή αποτελεί το γεγονός ότι η ΕΕ άφησε ελεύθερο το πεδίο και υγειονομικά ανοχύρωτα τα Δυτικά Βαλκάνια, πετράδι του στέμματος της επόμενης διεύρυνσης, περιοχή για την οποία οι Βρυξέλλες υποτίθεται ότι δείχνουν διαρκές ενδιαφέρον. Η πραγματικότητα έδειξε πως τα απροστάτευτα από την Ευρώπη Βαλκάνια γρήγορα έστρεψαν το βλέμμα προς Ανατολάς.

Όπως επίσης αποδείχθηκε, η Δύση, αντί της ενεργητικής διπλωματίας των εμβολίων, προτίμησε να εμπλακεί σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο που κορυφώθηκε στα τέλη Απριλίου, όταν η ΕΕ εξέδωσε, μετά από έρευνα στο Διαδίκτυο, έκθεση όπου αναφέρεται ότι ρωσικά και κινεζικά μέσα ενημέρωσης διεξάγουν εκστρατεία δυσφήμησης των δυτικών εμβολίων, συνδέοντάς τα με θανάτους και σπέρνοντας σύγχυση και παραπληροφόρηση.

Από την πλευρά της η Μόσχα ισχυρίζεται πως απλώς απάντησε στην παραπληροφόρηση της Δύσης εναντίον του Σπούτνικ. Όσο για το Πεκίνο, προβάλλει τα δικά του εμβόλια ως «παγκόσμιο αγαθό», που, κατά κάποιον περίεργο τρόπο, τα εμφανίζει ως… καταλληλότερα για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Καθώς δε η Ουγγαρία υπήρξε η ευρωπαϊκή χώρα που εισήγαγε, ήδη από τις 2 Φεβρουαρίου, ρωσικά και κινεζικά εμβόλια, και η Βουδαπέστη κατηγορήθηκε για προπαγάνδα υπέρ αυτών των εμβολίων.

Διπλωματία των εμβολίων: Η ρωσική αρκούδα στην αντεπίθεση

Στις αρχές Ιουνίου, η Μόσχα είχε ήδη συνάψει συμφωνίες με 67 χώρες, με συνολικό πληθυσμό άνω των 3 δισεκατομμυρίων. Ανάμεσά τους οι περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, οι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και χώρες της Αφρικής, ανάμεσά τους και η Λιβύη, στην οποία η Τουρκία έχει ανακοινώσει ότι θα παραδώσει 150.000 δόσεις. Πάντως, η Ρωσία έφθασε πρώτη στη Λιβύη, από τις 4 Απριλίου, με 100.000 δόσεις.

Ήδη από τις αρχές Απριλίου, η ινδική φαρμακοβιομηχανία Panacea Biotec υπέγραψε συμφωνία για παραγωγή 100 εκ. δόσεων Σπούτνικ τον χρόνο. Ενώ, στις αρχές Ιουνίου, η Ρωσία συμφώνησε με το Μπαχρέιν για να γίνεται εκεί η παραγωγή για την Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Ο ψυχρός πόλεμος των εμβολίων φάνηκε σε όλες του τις διαστάσεις στην Ουκρανία. Το Κίεβο προτίμησε τα κινεζικά εμβόλια, αλλά η Μόσχα μετέφερε εμβόλια στις αυτονομημένες ή προσαρτημένες περιοχές, όπως η Κριμαία.

Ένα άλλο τέτοιο παράδειγμα γεωπολιτικής δράσης είναι η Ταϊβάν, στην οποία η Ιαπωνία δώρισε 1,24 εκ. δόσεις και αμέσως οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν προσφορά 750.000 δόσεων. Παράλληλα, η Ιαπωνία ετοιμάζεται να στείλει εμβόλια και στο Βιετνάμ.

Όσο για τη Βόρεια Κορέα, το καθεστώς, που… δεν έχει αναφέρει κανένα κρούσμα,  καθυστερεί το φορτίο εμβολίων που επρόκειτο να φθάσει μέσω Covax, με την Πιονγιάνγκ να παριστάνει ότι διαπραγματεύεται.

Στην Υεμένη, οι αντάρτες Χούθι που ελέγχουν το βόρειο τμήμα της χώρας και την πρωτεύουσα Σανάα κατηγορούνται ότι δεν εμβολιάζουν τον πληθυσμό, σε αντίθεση με το νότιο τμήμα όπου οι εμβολιασμοί προχωρούν με εμβόλια μέσω του Covax.

Άλλο γεωπολιτικό παράδειγμα η πολύπαθη Συρία, που αρχικά δεν ανακοίνωνε την προέλευση των εμβολίων που έχει παραλάβει, με τη Δαμασκό να αναφέρεται σε «φιλική χώρα», αλλά τελικά αποκαλύφθηκε πως η χώρα αυτή ήταν η Ρωσία και το εμβόλιο το Σπούτνικ. Στην ίδια πολύπαθη περιοχή, το Ιράκ προτίμησε το κινεζικό εμβόλιο, ενώ στη Λωρίδα της Γάζας πρώτη η Ρωσία έστειλε 40.000 δόσεις.

Σε μια άλλη διένεξη, το Αζερμπαϊτζάν έχει εγκρίνει το ρωσικό εμβόλιο, πλην όμως η Ρωσία ετοιμάζεται να στείλει 1 εκ. εμβόλια και στην Αρμενία.

Διπλωματία των εμβολίων: Κίνα και Ισπανία στη μάχη της Λατινικής Αμερικής

Από την πλευρά της η Κίνα έχει διεισδύσει στα Βαλκάνια, στην Τουρκία, στην Ασία, ενώ στη Λατινική Αμερική κατάφερε σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στη Βενεζουέλα και στη Γουατεμάλα, να διεμβολίσει την ρωσική παρουσία. Στο Σαλβαδόρ για παράδειγμα, το Πεκίνο δώρισε 150.000 δόσεις.

Η Κούβα πάλι, με ελλείψεις σε βασικά αγαθά όπως το ρύζι και η παρακεταμόλη,  προσπαθεί να αναπτύξει πέντε δικά της εμβόλια και έχει ανακοινώσει πως βρίσκεται σε συζητήσεις με 30 χώρες. Η Αβάνα καταγγέλλει τις ΗΠΑ ότι το εμπάργκο εμποδίζει τον εμβολιασμό του πληθυσμού, ενώ η Βενεζουέλα, που έχει ήδη λάβει εμβόλια από την Ρωσία και την Κίνα, ανακοίνωσε δια στόματος Μαδούρο ότι θα προχωρήσει στην παραγωγή 2 εκ. δόσεων του κουβανικού «Αμπντάλα», που όμως ακόμη δεν υπάρχει. Τα κουβανικά υποψήφια εμβόλια θα παραχθούν από την κρατική εταιρία Bio Cuba Farma και ένα από αυτά έχει ονομαστεί Soberana, δηλαδή «εθνική κυριαρχία».

Η Ισπανία ανακοίνωσε ότι θα προσφέρει το 5 ως 10% των εμβολίων της στις (ισπανόφωνες) χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, αλλά αφού εμβολιάσει το 50% του ισπανικού πληθυσμού, δηλαδή μετά τα τέλη του Ιουλίου. Πρόκειται για 7,5 εκ. δόσεις, αλλά η περιοχή δεν μπορούσε να περιμένει.

Η Αργεντινή ήδη ξεκίνησε την παραγωγή του Σπούτνικ, η Χιλή ενέκρινε το καναδοκινεζικό CanSino, η Γουατεμάλα επέλεξε το ρωσικό, οπότε η Κίνα έκανε ρελάνς χαρίζοντας στη χώρα 150.000 δόσεις του Sinovac. Με τη σειρά της, η Χιλή δώρισε 20.000 εμβόλια σε Ισημερινό και Παραγουάη. Και το Μεξικό έχει ήδη επιλέξει το Σπούτνικ με συμφωνία για την παραγωγή του, ενώ στη Βολιβία ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου έφθασαν 500.000 δόσεις του εμβολίου της κινεζικής Sinopharm.

Διπλωματία των εμβολίων: Τα συμβόλαια του Ερντογάν και τα Βαλκάνια

Η Τουρκία έχει λάβει 50 εκ. δόσεις από το Πεκίνο και πολλοί αποδίδουν σ’ αυτό την αδιαφορία του Ερντογάν προς τα 50.000 μέλη της μουσουλμανικής κινεζικής μειονότητας των Ουιγούρων, που η Κίνα θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση και η Τουρκία μέχρι χθες παρίστανε τον προστάτη τους. Σήμερα, πολλοί Ουιγούροι συλλαμβάνονται και απειλούνται με απέλαση στην Κίνα.

Συμφωνία για άλλα 50 εκ. εμβόλια έχει συνάψει ο Ερντογάν και με τον Πούτιν. Οι δυο τους, σε τηλεφωνική επικοινωνία τους στις αρχές Μαΐου, συμφώνησαν και για παραγωγή του Σπούτνικ στην Τουρκία.

Στο γεωπολιτικό παιχνίδι μπήκε ορμητικά και η Σερβία. Όλον τον Μάρτιο, χιλιάδες πολίτες από τα Δυτικά Βαλκάνια συνέρρεαν στο κεντρικό εμβολιαστικό κέντρο του Βελιγραδίου, καθώς η χώρα είχε προμηθευτεί πολλά εμβόλια της AstraZeneca και ο Βούτσιτς, που εμβολιάστηκε με το κινεζικό εμβόλιο, πέτυχε με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια. Παράλληλα, το Επιμελητήριο της Σερβίας εξασφάλισε 10.000 δόσεις για τους επιχειρηματίες των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ χάρισε πάνω από 100.000 δόσεις στις γειτονικές χώρες και άλλες 100.000 στην Τσεχία.

Η Σερβία, που προμηθεύτηκε από τους πρώτους το ρωσικό εμβόλιο, εμβολίασε πολίτες από τα Σκόπια, το Μαυροβούνιο, την Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Για τους πολίτες της τελευταίας έχουν ανοίξει από τις 3 Ιουνίου όλα τα σερβικά εμβολιαστικά κέντρα. Στις 4 Ιουνίου ξεκίνησε στη Σερβία η παραγωγή του Σπούτνικ με στόχο να παράγονται 20 εκ. δόσεις ετησίως. Στα εγκαίνια στο Ινστιτούτο «Τόρλακ» στο Βελιγράδι, διαδικτυακό χαιρετισμό απηύθυνε ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Βούτσιτς επετέθη στην ΕΕ όταν έγινε γνωστό πως το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα δίνεται μόνο σε όσους έχουν εμβολιαστεί με εγκεκριμένο από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου εμβόλιο. Κατηγόρησε τους Ευρωπαίους ότι αν και δεν έδωσαν στα Δυτικά Βαλκάνια ούτε μια δόση εμβολίου, τώρα αποφασίζουν για αποκλεισμούς. Και κάλεσε Ρώσους, Κινέζους, Τούρκους, Λατινοαμερικάνους και Αφρικανούς να προτιμήσουν τη Σερβία για τις διακοπές τους.

Διπλωματία των εμβολίων – Σκόπια: Η off-shore και εμβόλια με… διαβατήριο!

Τα Σκόπια βρέθηκαν σε δεινή θέση. Η χώρα έχει εγκρίνει το Σπούτνικ, αλλά είχε υπογράψει από τις αρχές Φεβρουαρίου συμβόλαιο για 200.000 δόσεις από την κινεζική Sinopharm. Ένα μήνα μετά ξέσπασε σκάνδαλο καθώς αποκαλύφθηκε πως δεν επρόκειτο για απευθείας αγορά, αλλά μέσω μιας εταιρίας εγγεγραμμένης στη νήσο Σαμόα, που με τη σειρά της θα τα προμηθευόταν μέσω μιας off-shore με έδρα το Χονγκ Κονγκ.

Ο πρωθυπουργός Ζάεφ και ο υπουργός υγείας Φίλιπτσε παραδέχθηκαν την… παρακαμπτήριο, λέγοντας πως το έκαναν για να αποφύγουν την γραφειοκρατία. Έκαναν πίσω όταν οι κινεζικές αρχές τους ενημέρωσαν πως έπρεπε να χρησιμοποιήσουν την κανονική οδό.

Τελικά τα Σκόπια έχουν λάβει 24.000 δόσεις μέσω του μηχανισμού Covax, η Ελλάδα υποσχέθηκε άλλες 20.000 δόσεις, αμέσως η Τουρκία, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Ζάεφ εκεί ανέβασε τη δική της βοήθεια στις 30.000 δόσεις του κινεζικού εμβολίου, ενώ η Βουλγαρία με την οποία βρίσκονται σε διένεξη για τη γλώσσα και την ταυτότητα υποσχέθηκε άλλες 50.000 δόσεις.

Η Ουγγαρία πάλι πρόσφερε 6.000 δόσεις στους συνοριοφύλακες, ενώ στις 19 Μαΐου η Βουλγαρία άρχισε να εμβολιάζει δωρεάν στα σύνορα πολίτες των Σκοπίων με… βουλγαρικά διαβατήρια.

Όσο για την Βουλγαρία, χώρα με εξαιρετικά χαμηλούς ρυθμούς εμβολιασμών, ανακοίνωσε στις 3 Ιουνίου ότι σκοπεύει να χαρίσει 150.000 δόσεις στους βαλκανικούς της γείτονες, ενώ η Αλβανία μοιράζει υποσχέσεις στο Κόσοβο, το οποίο αντιμετωπίζει ως επαρχία της στο πλαίσιο της Μεγάλης Αλβανίας. Ήδη από τις 25 Μαρτίου, η Αλβανία παρέλαβε 192.000 δόσεις του κινεζικού εμβολίου Sinovac μέσω Τουρκίας.

Η δε Σλοβακία, κλήθηκε από τη Ρωσία να επιστρέψει τις δόσεις εμβολίων Σπούτνικ που είχε παραλάβει, όταν ο σλοβακικός οργανισμός φαρμάκων εξέφρασε αμφιβολίες για το αν το ρωσικό εμβόλιο ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού οργανισμού.

Διπλωματία των εμβολίων – Γερμανοί για Σπούτνικ στη Ρωσία

Στα αξιοσημείωτα ότι πολλοί Γερμανοί, απογοητευμένοι από την πορεία του εμβολιασμού στη χώρα τους, βρήκαν δελεαστική την ρωσική προσφορά για… εμβολιαστικά ταξίδια. Το κόστος για δύο ταξίδια στη Ρωσία είναι 1.999 ευρώ και περιλαμβάνει τριήμερη διαμονή στο ξενοδοχείο, το κόστος της βίζας και τις υπηρεσίες του μεταφραστή. Τα εμβόλια διατίθενται δωρεάν, αλλά οι υπηρεσίες του γιατρού που εξετάζει τον επισκέπτη και τον εμβολιάζει κοστίζουν 300 ευρώ.

Στις αρχές Απριλίου, η Βαυαρία υπέγραψε προσύμφωνο παραγγελίας 2,5 εκ. εμβολίων Σπούτνικ, με την προϋπόθεση της έγκρισής του από τον ΕΜΑ. Ανάλογη συμφωνία, για 1 εκ. δόσεις, έκανε με την Ρωσία και το Μεκλεβούργο – Πομερανία, ενώ οι συνομιλίες Βερολίνου – Μόσχας έχουν ξεκινήσει από τις 8 Απριλίου.

Στην Αυστρία, στις 26 Φεβρουαρίου, ο Αυστριακός καγκελάριος Κουρτς συνομίλησε με τον πρόεδρο Πούτιν, δηλώνοντας ότι στα εμβόλια μετράει η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια και η γρήγορη διάθεση και όχι οι γεωπολιτικές διαμάχες.

Ο Άγιος Μαρίνος άλλωστε έχει ήδη εμβολιάσει το σύνολο σχεδόν των 34.000 κατοίκων του με Σπούτνικ και έχει ξεκινήσει τουριστική εμβολιαστική εκστρατεία, προσκαλώντας τους επισκέπτες του να εμβολιαστούν εκεί – με το ρωσικό εμβόλιο, φυσικά.

Διπλωματία των εμβολίων: Δειλό ξεκίνημα στην κούρσα της αλληλεγγύης

Τέλος, παρά τις εκκλήσεις για αλληλεγγύη προς τις φτωχές χώρες, μόλις πρόσφατα οι πλούσιες χώρες άρχισαν να δεσμεύονται για βοήθεια.

Η ΕΕ αποφάσισε να επιτρέψει την εξαγωγή 100 εκ. δόσεων στην Ιαπωνία, αριθμός που καλύπτει το 40% του ιαπωνικού πληθυσμού.

Η Ρωσία συμφώνησε να προμηθεύσει την Γιούνισεφ με 220 εκ. δόσεις του Σπούτνικ για τον εμβολιασμό 110 εκ. ανθρώπων και έχει ήδη προσφέρει 300 εκ. δόσεις στην Αφρική.

Χώρες της ΕΕ ανακοίνωσαν ότι θα συγκεντρώσουν 2,8 εκ. εμβόλια για τις χώρες που είχαν βασιστεί στο AstraZeneca. Ειδικά η Γερμανία ανακοίνωσε ότι παραχωρεί 558.000 δόσεις. Την βοήθεια αρνήθηκαν η Αυστρία, η Τσεχία και η Σλοβενία.

Η Αυστραλία ανακοίνωσε ότι προσφέρει στον μηχανισμό Covax το ποσό των 130 εκ. δολαρίων και η Ισπανία 50 εκ. ευρώ και 15 εκ. δόσεις.

Η Αυστρία έστειλε 8.000 εμβόλια στην Παπούα Γουινέα για να εμβολιαστούν οι υγειονομικοί.

Η Γαλλία θα δώσει στον Covax τουλάχιστον 30 εκ. δόσεις ως τα τέλη του 2021.

Οι εταιρίες Pfizer, Moderna και Johnson & Johnson υποσχέθηκαν 3,5 δις δόσεις εμβολίων στις φτωχές χώρες (1,3 δις το 2021 και τα υπόλοιπα το 2022), σε τιμή κόστους ή και κάτω του κόστους.

Καθώς η περιπέτεια της πανδημίας δεν έχει τελειώσει – αντίθετα το δράμα τώρα βρίσκεται στην κορύφωσή του στις φτωχές χώρες – η μάχη στην γεωπολιτική σκακιέρα αναμένεται να ενταθεί.

*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος

The post Έρευνα: Με όπλο τις σύριγγες η «απόβαση» Ρώσων και Κινέζων στη γεωπολιτική σκακιέρα appeared first on The President.