Φιλία ή σχέση: Τι σε προστατεύει πιο αποτελεσματικά από την κατάθλιψη;

Φίλος/η ή σύντροφος είναι πιο αποτελεσματικός για να είσαι χαρούμενος;

Οι ρομαντικές σχέσεις αναγνωρίζονται ακόμα και γιορτάζονται με τρόπους που σπάνια ισχύουν για τις στενές φιλίες. Αν έχεις έναν ρομαντικό σύντροφο, οι άλλοι θα ρωτήσουν γι' αυτόν και θα τον συμπεριλάβουν σε κοινωνικές προσκλήσεις. Στενοί φίλοι; Όχι και τόσο. Οι ρομαντικές σχέσεις γιορτάζονται με αρραβώνες, γάμους και επετείους, ενώ οι φιλίες σχεδόν ποτέ — ακόμη κι αν πρόκειται για τις πιο στενές και μακροχρόνιες.

Συχνά, αναφερόμαστε σε μια σχέση λέγοντας: «Α, είμαστε απλώς φίλοι», σαν να είναι κάτι λιγότερο σημαντικό.

Στη μεγαλύτερη εκτίμηση των ρομαντικών σχέσεων έναντι των φιλικών συμβάλλει και η πεποίθηση ότι οι πρώτες είναι πιο σημαντικές για την ευημερία μας, για παράδειγμα, ότι μας προστατεύουν περισσότερο από την κατάθλιψη. Αλλά ισχύει πραγματικά αυτό;

Οι μόνοι άνθρωποι που μπαίνουν σε σχέση καταλήγουν πιο καταθλιπτικοί

Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2025 του Journal of Social and Personal Relationships, ο Junwen M. Hu από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν ανέλυσε δεδομένα από σχεδόν 3.000 άτομα που παρακολουθήθηκαν στις ηλικίες των 15, 16, 28 και 38 ετών. Κάθε φορά, τους ρωτούσαν αν βρίσκονταν σε ρομαντική σχέση, αν είχαν τουλάχιστον έναν στενό φίλο και πώς ένιωθαν σε σχέση με την κατάθλιψη.

Τα πιο ξεκάθαρα και συνεπή ευρήματα αφορούσαν το τι συνέβαινε όταν άτομα που ήταν μόνα έμπαιναν σε ρομαντική σχέση: ένιωθαν πιο καταθλιπτικά. Αυτό συνέβαινε σε όλες τις ηλικίες της μελέτης — 15, 16, 28 και 38 ετών.

Οι στενές φιλίες προστατεύουν περισσότερο από την κατάθλιψη

Η φιλία, αντίθετα, φαίνεται να προστατεύει περισσότερο από την κατάθλιψη. Όταν οι συμμετέχοντες ήταν ενήλικες (28 και 38 ετών), όσοι απέκτησαν έναν στενό φίλο ενώ προηγουμένως δεν είχαν, παρουσίασαν μείωση στην κατάθλιψη. (Στην εφηβεία, στα 15 και 16, δεν υπήρξε σαφής συσχέτιση.)

Ένας άλλος τρόπος να δούμε τη σχέση μεταξύ φιλίας/ρομαντικής σχέσης και κατάθλιψης είναι να εξετάσουμε αν αυτοί που έχουν σύντροφο είναι πιο ή λιγότερο καταθλιπτικοί σε σύγκριση με όσους δεν έχουν, και αντίστοιχα για τη φιλία. Στα 15, όσοι είχαν ρομαντική σχέση ήταν πιο καταθλιπτικοί από τους ελεύθερους. Στα 38, το αντίστροφο. (Δεν υπήρξε σημαντική συσχέτιση στα 16 και 28.)

Σε κάθε ηλικία, όσοι είχαν τουλάχιστον έναν στενό φίλο ήταν λιγότερο καταθλιπτικοί από όσους δεν είχαν, αν και στα 15 και 16 η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική — ήταν όμως μια τάση.

Συνοψίζοντας, η ύπαρξη ενός στενού φίλου είναι πιο πιθανό να σε προστατεύσει από την κατάθλιψη απ’ ό,τι μια ρομαντική σχέση. Στην ενήλικη ζωή, όταν οι άνθρωποι αποκτούν στενούς φίλους, τείνουν να νιώθουν λιγότερη κατάθλιψη. Και γενικά, όσοι έχουν στενό φίλο είναι λιγότερο καταθλιπτικοί από όσους δεν έχουν. Στην εφηβεία, οι συνδέσεις αυτές είναι ασθενέστερες, αλλά η ύπαρξη φίλου ποτέ δεν συνδέεται με αύξηση της κατάθλιψης.

Οι ρομαντικές σχέσεις είναι ριψοκίνδυνες. Στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή, οι ελεύθεροι που μπαίνουν σε σχέση καταλήγουν πιο καταθλιπτικοί. Στα 15, όσοι έχουν σχέση είναι πιο καταθλιπτικοί από όσους δεν έχουν. Μόνο σε μία από τις τέσσερις ηλικίες (στα 38) παρατηρείται ότι όσοι βρίσκονται σε σχέση είναι λιγότερο καταθλιπτικοί.

Κι όμως, αυτό το ένα εύρημα είναι που τραβάει την προσοχή. Πολλοί πιστεύουν ότι ο γάμος (ή μια ρομαντική σχέση) φέρνει ευτυχία. Λένε ότι η επιστήμη δείχνει πως οι παντρεμένοι είναι πιο ευτυχισμένοι από τους ελεύθερους.

Αλλά η σύγκριση παντρεμένων και μη παντρεμένων σε μια χρονική στιγμή δεν αποδεικνύει ότι η ευτυχία οφείλεται στον γάμο. Ίσως απλώς να πρόκειται για διαφορετικούς ανθρώπους. Αν ο γάμος ή μια ρομαντική σχέση όντως έκανε τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους ή λιγότερο καταθλιπτικούς, τότε όσοι περνούν από την ελευθερία στον γάμο θα έπρεπε να παρουσιάζουν βελτίωση. Στην πράξη, όμως, συχνά συμβαίνει το αντίθετο, ιδιαίτερα μακροπρόθεσμα.

Η παραγνωρισμένη σημασία της φιλίας

Ένα στερεότυπο για τους ελεύθερους είναι ότι είναι μόνοι και αποκομμένοι, ότι δεν έχουν κανέναν. Όμως, πολλές έρευνες δείχνουν πως οι ελεύθεροι είναι καλύτεροι στο να διατηρούν σχέσεις με άλλους, όπως φίλους. Αντίθετα, οι παντρεμένοι συχνά απομονώνονται κοινωνικά και επικεντρώνονται αποκλειστικά ο ένας στον άλλον.

Έρευνα σε 32 ευρωπαϊκές χώρες έδειξε ότι οι ελεύθεροι περνούν περισσότερο χρόνο με φίλους και απολαμβάνουν περισσότερο αυτό τον χρόνο, συγκριτικά με τους παντρεμένους. Μια μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι οι ηλικιωμένοι προστατεύονται περισσότερο από τη μοναξιά, το στρες και την κατάθλιψη αν έχουν φίλους ή συγγενείς που μπορούν να εμπιστευτούν, παρά αν είναι παντρεμένοι ή σε σχέση.

Όσοι είναι «ελεύθεροι στην ψυχή» συχνά ευδοκιμούν. Είναι άτομα που δεν οργανώνουν τη ζωή τους γύρω από έναν ρομαντικό σύντροφο. Έχουν συχνά στενούς φίλους και την ελευθερία να τους αφιερώνουν όσο χρόνο και ενέργεια θέλουν. Κι αυτό μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά!