Παπαζάχος για ηφαίστειο Σαντορίνης: «Κάποια στιγμή η έκρηξη θα συμβεί» – Το πιο πιθανό και το χειρότερο σενάριο

Σε επιστημονική ημερίδα με θέμα «Η παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης και η πρόσφατη σεισμο-μαγματική κρίση: Τι έγινε, τι συμβαίνει, τι να περιμένουμε», την οποία συνδιοργάνωσαν τα Τμήματα Γεωλογίας και Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μίλησε ο καθηγητής Φυσικής της Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ Κώστας Παπαζάχος, ο οποίος

«Υπάρχει μία βασική παραδοχή ότι το ηφαίστειο θα συμπεριφερθεί στο μέλλον όπως στο παρελθόν», ανέφερε ο καθηγητής, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, και εξήγησε ότι «η ηφαιστειακή επικινδυνότητα εκτιμάται μόνο μακροπρόθεσμα με τη μελέτη της ιστορίας του φαινομένου» και «η προσέγγιση εκτίμησης του κινδύνου είναι να ορίσουμε τα βασικά σενάρια σχετικά με το ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί βραχυπρόθεσμα, τα επόμενα 10-20 χρόνια, ποιο είναι το χειρότερο σενάριο, αλλά και ποιο το πιθανότερο σενάριο».

Ο Κώστας Παπαζάχος ήταν καθησυχαστικός και σημείωσε ότι μεγάλες εκρήξεις, όπως η Μινωική, είναι σπάνιες -συμβαίνουν ανά περίπου 20.000 χρόνια- αλλά καταστροφικές σε τεράστια κλίμακα. «Μακροπρόθεσμα μόνο από την ιστορία του ηφαιστείου μπορούμε να μάθουμε. Μεγάλες εκρήξεις διαλύουν τη ζωή σε μια τεράστια κλίμακα. Με δεδομένη την έκρηξη το 1600 π.Χ. αν δε γίνει κάτι πάρα πολύ ακραίο, κάποιοι άλλοι άνθρωποι μετά από 20.000-30.000 χρόνια θα το αντιμετωπίσουν. Θα είναι κάτι απίστευτα δραματικό, αδιανόητο. Θα συμβεί όμως», τόνισε.

Τα υπολογιστικά μοντέλα δείχνουν ότι η αλλοίωση των πλακών πριν από τη μεγάλη έκρηξη έγινε σε διάστημα 50-100 ετών, «δηλαδή, παρόλο που η έκρηξη είναι τεράστια, είναι ζήτημα αν προετοιμάζεται έναν αιώνα πριν, το υλικό συγκεντρώνεται πολύ γρήγορα». «Η έκρηξη συνέβη μέσα σε 24 ώρες. Συνεπώς είναι κάτι δραματικό και σχετικά βραχύβιο», διευκρίνισε.

Στην τοποθέτησή του, ο Κώστας Παπαζάχος επέστησε την προσοχή στις υποπλινιακές ηφαιστειακές εκρήξεις, που είναι λιγότερο καταστροφικές από μία μεγάλη, ενώ έχουν συμβεί και στο πρόσφατο παρελθόν. «Στη Σαντορίνη βλέπεις όλα αυτά τα στρώματα και θα μπορούσες να ορκιστείς ότι είναι ίδια. Και αν κάνεις αναλύσεις και δεις σπάνιες γαίες ή άλλα στοιχεία, διαπιστώνεις ότι είναι τελείως διαφορετικές εκρήξεις: μισό μέτρο, ένα μέτρο, είκοσι πόντοι, δύο μέτρα στάθμη. Αυτές είναι διάφορες υποπλινιακές εκρήξεις κλίμακας 4 έως 5, δηλαδή βαρβάτες εκρήξεις, που είναι και το δυσμενέστερο βραχυπρόθεσμο σενάριο. Άρα αν σκάσει κάτι τέτοιο αύριο στη Σαντορίνη, δύο μέτρα στάχτη, θα ανατρέψει όλη τη ζωή στην περιοχή, αλλά είναι κάτι το διαχειρίσιμο», ανέφερε.

Ωστόσο, υπογράμμισε πως το πιο πιθανό σενάριο είναι οι μικρές εκρήξεις τύπου Καμένης, δηλαδή μικρές εκρήξεις όπως αυτές που διαμόρφωσαν την Παλαιά και Νέα Καμένη. «Υπάρχει μια περίεργη κατάσταση στην Ελλάδα, όπου έχουμε τρεις εκρήξεις τον 20ο αιώνα και παρόλα αυτά κανείς δεν πιστεύει ότι μπορεί να γίνει έκρηξη στην Ελλάδα», παρατήρησε.

Με βάση τα δεδομένα της τελευταίας ηφαιστειακής έκρηξης στη Σαντορίνη το 1950, ο καθηγητής σημείωσε πως «ισχύει ένα περίεργο μοντέλο ότι τόσο πιο μεγάλη η έκρηξη, όσο πιο μεγάλο το χρονικό διάστημα πριν από την έκρηξη» και με δεδομένο ότι έχουν περάσει 75 χρόνια, η επόμενη έκρηξη μπορεί να διαρκέσει 1.200 ημέρες.

«Είναι 3,5 με 4 χρόνια. Άρα, όταν θα ξεκινήσει η φασαρία στη Σαντορίνη, δεν θα ξεκινήσει τη Δευτέρα και θα τελειώσει την Παρασκευή. Θα τελειώσει σε 4 χρόνια. Η Σαντορίνη είναι 3% του ΑΕΠ σαν εισόδημα και προφανώς τα τέσσερα χρόνια θα υπάρχει κάποιο θέμα. Πρέπει να το πάρουμε χαμπάρι νωρίτερα, όπως το πήρανε χαμπάρι οι άνθρωποι σε παλαιότερες εποχές», συνέχισε.

Επίσης, ο καθηγητής υπογράμμισε την ανάγκη διαρκούς επιστημονικής επιτήρησης μέσω των εγκατεστημένων δικτύων στο νησί. «Αν και δεν μπορεί να εκτιμηθεί το μέγεθος της επόμενης έκρηξης, η παρακολούθηση του ηφαιστείου της Σαντορίνης εξασφαλίζει τον έγκαιρο εντοπισμό μιας έξαρσης που μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη και στην καλύτερη εκτίμηση των επιπτώσεων μελλοντικών εξάρσεων – εκρήξεων. Η μελέτη της βαθύτερης δομής του ηφαιστείου αποκάλυψε το κέντρο όλων των μεγάλων εκρήξεων της Σαντορίνης στη Βόρεια Καλδέρα, το οποίο συμπίπτει με το σημείο ανόδου του μάγματος στις εξάρσεις του 2011-2012 και 2024-2025. Η μελέτη της πιο επιφανειακής δομής του ηφαιστείου, αλλά και της μορφολογίας του, αποκάλυψε την ύπαρξη σημαντικών εδαφικών/ τοπογραφικών ενισχύσεων, που εξηγούν τις βλάβες του σεισμού της Αμοργού το 1956, αλλά και τις πιθανές επιπτώσεις μελλοντικών σεισμών στο νησί- τεκτονικών ή ηφαιστειακών», εξήγησε.

Διαβάστε περισσότερα Παπαζάχος για ηφαίστειο Σαντορίνης: «Κάποια στιγμή η έκρηξη θα συμβεί» – Το πιο πιθανό και το χειρότερο σενάριο