Ο οικονομολόγος και… γλωσσολόγος Ξενοφών Ζολώτας

Σε Οικονομική Διάσκεψη στην Ουάσινγκτον, εκφώνησε ως εκπρόσωπος της Ελλάδος την ομιλία του στην αγγλική με ελληνικές λέξεις!

Του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη ([email protected])

Τέτοιες μέρες του 2004 (στις 10 Ιουνίου), έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, ακριβώς 100 ετών(!) ο μεγάλος ΄Ελληνας οικονομολόγος και ακαδημαϊκός Ξενοφών Ζολώτας, που διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδος, δυο φορές υπουργός και τρείς φορές διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος. Γεννήθηκε στην οδό Σπευσίππου 3 στο Κολωνάκι, την ΄Ανοιξη του 1904, σπούδασε στην Αθήνα,

Υπήρξε σπουδαίος συγγραφέας πολλών επιστημονικών και οικονομικών βιβλίων με διεθνές κύρος αφού πολλά μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες και κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό ταμείο) στην Νομισματική Επιτροπή, ενώ στην Ελλάδα εκτός από καθηγητής Πανεπιστημίου, χρημάτισε Διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος (όλα τα παλιά ελληνικά χαρτονομίσματα έφεραν την υπογραφή του) και συνέβαλε στα μέγιστα στην σύνδεση της Ελλάδος με την ΕΟΚ. Λόγω της δραστηριότητος του στη λύση διεθνών προβλημάτων, του απέδωσαν τον τίτλο του εμπειρογνώμονος στα διεθνή οικονομικά θέματα.
Κατέλαβε κυβερνητικά αξιώματα ως υπουργός Συντονισμού σε υπηρεσιακές κυβερνήσεις Δ. Κιουσόπουλου και εθνικής ενότητας του Κων. Καραμανλή, ενώ στην μεγάλη πολιτική κρίση το 1989, ανέλαβε στις 23 Νοεμβρίου πρωθυπουργός εως τις 11-4-1990, οδηγώντας τη χώρα στις εκλογές γα να βγεί από την κρίση.

Ο Ζολώτας νυμφεύθηκε το 1958, στα 54 του χρόνια, την 35χρονη αγαπημένη του Λόλα (Καλλιρόη Ρίτσου), που σπούδασε μουσικός και ηταν συμμαθήτρια με την Μαρία Κάλλας, ενώ ο ίδιος ασχολήθηκε στον ελεύθερο χρόνο που είχε από το βαρύ έργο των Οικονομικών, με την ελληνική γλώσσα. ΄Όταν τον επισκέφθηκα στην κατοικία του στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου, απέναντι από τον Ακρόπολη για μια τηλεοπτική έρευνα που είχα κάνει για το αν κινδυνεύει η ελληνική γλώσσα, μου είπε:
«Για να πετύχουμε να παραμείνει Ελληνική η γλώσσα μας, πρέπει να αγωνιστούμε αλλά παράλληλα και να αναδείξουμε την μεγάλη αξία της». Μάλιστα μου είπε και το εξής: «Να πεις τους συναδέλφους σου ότι το όνομα μου Ξενοφών, δεν είναι άκλητο. Άκουσα που είπαν σε δελτίο ειδήσεων, «υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Ξενοφών Ζολώτα…», Ξενοφώντος Ζολώτα να τους πεις…»

Αναφέρθηκε μετά στις ομιλίες που έκανε στην Ουάσινγκτον ως διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος αλλά ταυτόχρονα και διαχειριστής του Ελληνικού χρέους. Εκφώνησε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Νομισματική Επιτροπή, την πρώτη ομιλία στις 27-9-1957 και την δεύτερη στις 2-10-1959, εντυπωσιάζοντας και αφήνοντας άφωνο το ακροατήριο του. Μίλησε με λέξεις αγγλικές αλλά με ρίζες ελληνικές, ενθουσιάζοντας το ακροατήριο και για να υπενθυμίσει στους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες, ότι υπάρχει η Ελλάδα, η λαμπηδόνα του πολιτισμού που προσπαθεί μετά από πολέμους να σταθεί όρθια στα πόδια της και χρειάζεται κατανόηση και προστασία. Την ομιλία του την επομένη την δημοσίευσαν όλες οι Αμερικανικές και αγγλικές εφημερίδες μερικές πρωτοσέλιδα. (Η αρχή της ομιλίας του και το τέλος της, δημοσιεύονται παραπλεύρως στην αγγλική και την ελληνική)

Τα καλοκαίρια παλιά, ο Ζολώτας που ηταν και χειμερινός κολυμβητής, βρισκόταν συχνά στην πλαζ του ξενοδοχείου «Αστέρας» Βουλιαγμένης για μπάνιο. ΄Ηταν δεινός κολυμβητής και επιδιδόταν στο πρόσθιο, διανύοντας μεγάλες αποστάσεις και εντυπωσίαζε πολλούς με την αντοχή του. Μια μέρα του Ιουλίου του 1980 που έτυχε να βρίσκομαι εκεί στις ξαπλώστρες, δίπλα μου βρισκόταν η εκδότρια της «Καθημερινής» Ελένη Βλάχου και παραδίπλα η Ζωή Λάσκαρη.

Μόλις βγήκε ο Ξενοφών από την θάλασσα, για να τον πειράξει η Ελένη Βλάχου, του λέει: «Φώντα, μονίμως στο πρόσθιο σε βλέπω να κολυμπάς. Τι θα έλεγες να το γύριζες και λίγο στο ύπτιο;» Κι ο Ξενοφών, γυρίζει και λοξοκοιτώντας, της απαντά: «Το δοκίμασα Ελενίτσα και παραλίγο να πνιγώ…». Και η Ζωή Λάσκαρη χωρίς βέβαια να τον πειράξει, του λέει: «μου κάνει εντύπωση η μεγάλη αντοχή σας στο κολύμπι και φαίνεται να έχετε ένα πάθος γι αυτό». Ο Ζολώτας γύρισε προς την πλευρά της και της λέει: «Το κολύμπι Ζωϊτσα, είναι πολύ ενισχυτικό για την υγεία και την πνευματική νηφαλιότητα. Το συνιστώ σ’ όποιον θέλει να έχει καλή υγεία πνευματική και σωματική ισορροπία. Νους υγιής εν σώματι υγιή»

«Κύριοι,
Eίναι Διός ανάθεμα στην εποχή μας και αίρεση της οικονομικής μας μεθόδου και της οικονομικής μας πολιτικής το ότι θα φέρναμε σε αγωνία την Σκύλλα του νομισματικούς πληθωρισμού και την Χάρυβδη της οικονομικής μας αναιμίας. Δεν είναι
στην ιδιοσυγκρασία μου να είμαι ειρωνικός ή σαρκαστικός αλλά η διάγνωσή μου θα ήταν ότι οι πολιτικοί είναι μάλλον κρυπτοπληθωριστές. Αν και με έμφαση στιγματίζουν τον νομισματικό πληθωρισμό, τον ενεργοποιούν μέσω της τακτικής τους
και των πρακτικών τους. Η πολιτική μας θα έπρεπε να βασίζεται περισσότερο σε οικονομικά και λιγότερο σε πολιτικά κριτήρια. Γνώμων μας πρέπει να είναι ένα μέτρο μεταξύ οικονομικής και φιλανθρωπικής σκοπιάς……….. …Απολογούμαι που σας τυράννησα με την ελληνική μου φρασεολογία. Στον επίλογό μου δίνω έμφαση στην ευλογία μου, προς τους φιλόξενους και αυτόχθονες αυτής της κοσμοπολίτικης μητρόπολης καθώς και το εγκώμιό μου προς εσάς, κύριοι στενογράφοι».

«Kyrie,
It is Zeus’ anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic, but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize numismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our
policies have to be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between political, strategic and philanthropic scopes……….. …I apologize for having tyrannized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue, I emphasize my eulogyto the philoxenous autochthons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you, Kyrie, and the stenographers».