Ο Άγγελος Συρίγος στο iEidiseis: Γιατί η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει την πολιτική «δεν διεκδικούμε τίποτα» έναντι της Τουρκίας

Προειδοποιεί ότι η Άγκυρα αμέσως μετά την πανδημία θα στείλει ερευνητικά πλοία στην Αν. Μεσόγειο και το καλοκαίρι θα επαναλάβει την προσπάθειά της στον Έβρο. Τάσσεται υπέρ της κατάθεσης των ακριβών ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην αν. Μεσόγειο και υπέρ της κήρυξης αλιευτικής ζώνης στα 12 μίλια. Μια συνέντευξη που θα συζητηθεί.

Υπέρ της αλλαγής του δόγματος της εξωτερικής μας πολιτικής πως η Ελλάδα «δεν διεκδικεί τίποτα

αλλά και δεν εκχωρεί ούτε σπιθαμή των κυριαρχικών της δικαιωμάτων» τάσσεται ο Άγγελος Συρίγος, νομικός, αναπληρωτής καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου και της Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής Α΄Αθηνών της ΝΔ, με μια συνέντευξή του στο iEidiseis, που αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες συζητήσεις.

«Το αποτέλεσμα της πολιτικής τού «δεν διεκδικούμε τίποτα» ήταν ο χρόνος στις ελληνικές θάλασσες να παγώσει στο 1974.Το 1982 ο ΟΗΕ υιοθέτησε ως διεθνές κείμενο για τη θάλασσα μία σύμβαση που έχουν αποδεχθεί όλα σχεδόν τα κράτη του κόσμου. Εκεί καθιερώνονται χωρικά ύδατα 12 μιλίων, ΑΟΖ, διεθνή στενά… Εμείς όμως απέχουμε από την εφαρμογή της Συμβάσεως. Για να το πούμε πιο σωστά, η πολιτική τού «δεν διεκδικούμε τίποτα» απέτρεψε την Ελλάδα από την εφαρμογή των ευνοϊκών για αυτήν διατάξεων του διεθνούς δικαίου. Διεκδικούμε λοιπόν την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και στην Ελλάδα. Διεκδικούμε να γίνουμε κι εμείς φυσιολογικό κράτος, επισημαίνει χαρακτηριστικά.

Τάσσεται δε υπέρ της κατάθεσης συντεταγμένων στην Ανατολική μεσόγειο από τη χώρα μας, με δεδομένη τη συμφωνία Ελλάδας- Τουρκίας. «Συνιστά νομική μας υποχρέωση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 84.2 της Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας. Δεν αποτελεί «μονομερή οριοθέτηση», όπως κακώς αναφέρεται συχνά. Προς το παρόν τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο είναι άγνωστα. Αυτό επιτρέπει στην Τουρκία να προχωρήσει νομιμοποιημένα σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Μόνον εάν δηλώσουμε διεθνώς και με τον πλέον ήπιο και πολιτισμένο τρόπο, δηλαδή στον γραμματέα του ΟΗΕ τα ακριβή όρια της υφαλοκρηπίδας μας στην περιοχή, μπορούμε να ισχυριστούμε στη συνέχεια ότι τυχόν τουρκική γεώτρηση είναι παράνομη», προειδοποιεί.

Παράλληλα, επισημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να κηρύξει αλιευτική ζώνη 12 μιλίων έως τις 31 Μαρτίου του 2021. «Η Ελλάδα μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021 είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει την Οδηγία για την Ευρωπαϊκή Θαλάσσια Στρατηγική που στοχεύει και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και στην ήπια εκμετάλλευσή του. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων και κήρυξη αλιευτικής ζώνης 12 μιλίων, όπως μας ζητά η ΕΕ από το 1981. Ελπίζω η συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή πολιτική να μη θεωρηθεί από κάποιους ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί επειδή θα μας φέρει σε σύγκρουση με την Τουρκία....», αναφέρει.

Ο Άγγελος Συρίγος θεωρεί βέβαιο πως «μόλις τελειώσει η πανδημία του κορονοϊού η Τουρκία θα στείλει ερευνητικά πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο», ενώ προειδοποιεί πως «όταν το καλοκαίρι πέσει λόγω ανομβρίας η στάθμη των υδάτων στον Έβρο, θα δημιουργηθούν νέα περάσματα και η Τουρκία θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευθεί».

Στο δε ερώτημα ότι η Τουρκία απειλεί σε κάποια θέματα με θερμό επεισόδιο ή με πόλεμο, ο Άγγελος Συρίγος δίνει την εξής απάντηση: «Είναι γεγονός. Μέχρι σήμερα η απειλή πολέμου ή θερμού επεισοδίου μας έχει οδηγήσει σε αποχή από την άσκηση των δικαιωμάτων που μας δίνει το διεθνές δίκαιο. Παρ’ ότι είναι τέτοιου είδους απειλές είναι απολύτως καταδικαστέες από το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούμε να πούμε ότι θα τις αντιμετωπίσουμε αψήφιστα. Αυτό δεν σημαίνει, ότι πρέπει να προσαρμόσουμε την πολιτική μας στο πως δεν θα ενοχλήσουμε την Τουρκία. Αντιθέτως, πρέπει να βρούμε τρόπους να εφαρμόσουμε την πολιτική μας αποτρέποντας παράλληλα την Τουρκία να εφαρμόσει τις απειλές της. Εδώ θα πρέπει να θυμίσω ότι η Τουρκία κατά καιρούς απειλεί με διάφορα casusbelli. Είχε απειλήσει και την Κύπρο σε περίπτωση εντάξεώς της στην ΕΕ. Μάλιστα τις απειλές είχε υιοθετήσει το 2001 και ο θεωρούμενος ως μετριοπαθής υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Ισμαήλ Τζεμ. Είχε επί λέξει αναφέρει ότι -«εάν ενταχθεί η Νότια Κύπρος στην ΕΕ, η Τουρκία θα αντιδράσει με κάθε μέσο». Η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ από το 2004 και δεν έγινε κανένας πόλεμος».

Ολόκληρη η συνέντευξη του Άγγελου Συρίγου στο iEidiseis, έχει ως εξής:

-Τι συμβαίνει με τους πρόσφυγες στο Αιγαίο κ. Συρίγο; Πώς έχει η κατάσταση και πώς πρέπει να αντιδράσει η ελληνική πλευρά;

-Η Τουρκία εδώ και χρόνια εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες που μένουν στο έδαφός της. Χάρις σε αυτούς έχει πάρει έξι δις. ευρώ από την ΕΕ. Επιπλέον μέχρι και τα τέλη Φεβρουαρίου 2020 ο Ερντογάν απειλούσε ότι θα ανοίξει τις πύλες της χώρας του και θα πλημμυρίσει η Ευρώπη. Το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας επέλεξε να πραγματοποιήσει την απειλή του βάζοντας στο στόχαστρο την Ελλάδα. Εάν μερικές δεκάδες χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες περνούσαν στη Θράκη και στη Μακεδονία, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα είχε σοβαρά προβλήματα. Έτσι η Τουρκία θα πετύχαινε με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

Η Ελλάδα θα έμπαινε σε πολιτική περιδίνηση. Η Ευρώπη θα έβλεπε με φρίκη την έμπρακτη δυνατότητα της Τουρκίας να αποσταθεροποιεί χώρες με όπλο το μεταναστευτικό. Χάρη στην άψογη ελληνική αντίδραση, η απειλή Ερντογάν ξεφούσκωσε στον Έβρο. Η Τουρκία δεν θα δεχθεί έτσι εύκολα να χάσει ένα τόσο σημαντικό όπλο. Θα επανέλθει. Όταν το καλοκαίρι πέσει λόγω ανομβρίας η στάθμη των υδάτων στον Έβρο, θα δημιουργηθούν νέα περάσματα και η Τουρκία θα προσπαθήσει να το εκμεταλλευθεί.

Επίσης, σε περίπτωση αναζωπυρώσεως των συγκρούσεων στο Ιντλίμπ της Συρίας, οι Τούρκοι θα προσπαθήσουν εκ νέου να στείλουν μετανάστες και πρόσφυγες προς την Ελλάδα.Προς το παρόν οι πληροφορίες που έχουμε μιλούν περί μετακινήσεως μεταναστών και προσφύγων στα τουρκικά παράλια. Υπάρχει επίσης η εύλογη ανησυχία ότι κάποιοι εξ αυτών μπορεί να είναι φορείς του κορονοϊού.

Για αυτόν τον λόγο έχουν ληφθεί δύο μέτρα. Κατ’ αρχάς το λιμενικό αποτρέπει τις εισόδους στα ελληνικά χωρικά ύδατα. ΄Οσοι ελάχιστοι κατορθώσουν να περάσουν, οδηγούνται αμέσως σε καραντίνα.

-Ο κορονοϊός παγώνει προφανώς τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά σαφώς δεν τις ματαιώνει. Τι εκτιμάτε ότι θα πράξει η Τουρκία μετά το πέρας της κρίσης; Τι σας ανησυχεί;

-Η Τουρκία θεωρεί ότι στην ανατολική Μεσόγειο έχει το περιθώριο να αποδείξει ότι είναι περιφερειακή δύναμη. Σε αντίθεση με τα άλλα μέτωπα στη Συρία και στη Λιβύη όπου εμπλέκονται ευθέως οι μεγάλες δυνάμεις, στην ανατολική Μεσόγειο εμφανίζεται ως ο ισχυρότερος παίκτης. Ας θεωρήσουμε βέβαιον ότι μόλις τελειώσει η πανδημία του κορονοϊού η Τουρκία θα στείλει ερευνητικά πλοία στην ανατολική Μεσόγειο.

Μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια έχει επενδύσει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ για να αποκτήσει ένα στόλο πλοίων που μπορούν να προβαίνουν σε έρευνες και γεωτρήσεις. Δεν τα αγόρασε για να τα έχει αγκυροβολημένα στο λιμάνι.

-Με δεδομένη και την συμφωνία Τουρκίας- Λιβύης, η Ελλάδα εκτιμάτε ότι θα πρέπει να καταθέσει συντεταγμένες; Και τι άλλο πρέπει να πράξει;

-Το θέμα της καταθέσεως συντεταγμένων έχει λάβει διαστάσεις δυσανάλογες ως προς τη σημασία τους. Είναι ένα από τα πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου η Ελλάδα να αρχίσει να συμβαδίζει με τα άλλα κράτη ως προς την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Συνιστά νομική μας υποχρέωση κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 84.2 της Συμβάσεως για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Δεν αποτελεί «μονομερή οριοθέτηση», όπως κακώς αναφέρεται συχνά. Προς το παρόν τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο είναι άγνωστα. Αυτό επιτρέπει στην Τουρκία να προχωρήσει νομιμοποιημένα σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας,. Μόνον εάν δηλώσουμε διεθνώς και με τον πλέον ήπιο και πολιτισμένο τρόπο, δηλαδή στον γραμματέα του ΟΗΕ τα ακριβή όρια της υφαλοκρηπίδας μας στην περιοχή, μπορούμε να ισχυριστούμε στη συνέχεια ότι τυχόν τουρκική γεώτρηση είναι παράνομη.

-Τί εννοείτε «ένα από τα πολλά βήματα»; Ποια άλλα βήματα έχετε κατά νου;

-Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα αυτών των βημάτων. Η Ελλάδα μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021 είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει την Οδηγία για την Ευρωπαϊκή Θαλάσσια Στρατηγική που στοχεύει και στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και στην ήπια εκμετάλλευσή του. Αυτό σημαίνει μεταξύ άλλων και κήρυξη αλιευτικής ζώνης 12 μιλίων, όπως μας ζητά η ΕΕ από το 1981.

Ελπίζω η συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή πολιτική να μη θεωρηθεί από κάποιους ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί επειδή θα μας φέρει σε σύγκρουση με την Τουρκία....

- Πρόσφατα γράψατε ότι η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει το δόγμα «δεν διεκδικεί τίποτε». Τι ακριβώς εννοείτε;

-Η χώρα μας είναι εγκλωβισμένη σε αυτό που παραστατικά είχε περιγράψει ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981: «η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα αλλά και δεν εκχωρεί ούτε σπιθαμή των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».

Αυτή την πολιτική έχουν ακολουθήσει ουσιαστικά όλες οι ελληνικές μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Το αποτέλεσμα της πολιτικής τού «δεν διεκδικούμε τίποτα» ήταν ο χρόνος στις ελληνικές θάλασσες να παγώσει στο 1974.Το 1982 ο ΟΗΕ υιοθέτησε ως διεθνές κείμενο για τη θάλασσα μία σύμβαση που έχουν αποδεχθεί όλα σχεδόν τα κράτη του κόσμου.

Εκεί καθιερώνονται χωρικά ύδατα 12 μιλίων, ΑΟΖ, διεθνή στενά… Εμείς όμως απέχουμε από την εφαρμογή της Συμβάσεως. Για να το πούμε πιο σωστά, η πολιτική τού «δεν διεκδικούμε τίποτα» απέτρεψε την Ελλάδα από την εφαρμογή των ευνοϊκών για αυτήν διατάξεων του διεθνούς δικαίου. Διεκδικούμε λοιπόν την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου και στην Ελλάδα. Διεκδικούμε να γίνουμε κι εμείς φυσιολογικό κράτος.

-Η Τουρκία, πάντως, σε κάποια θέματα απειλεί είτε με θερμό επεισόδιο, είτε με πόλεμο….

-Είναι γεγονός. Μέχρι σήμερα η απειλή πολέμου ή θερμού επεισοδίου μας έχει οδηγήσει σε αποχή από την άσκηση των δικαιωμάτων που μας δίνει το διεθνές δίκαιο. Παρ’ ότι είναι τέτοιου είδους απειλές είναι απολύτως καταδικαστέες από το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούμε να πούμε ότι θα τις αντιμετωπίσουμε αψήφιστα. Αυτό δεν σημαίνει, ότι πρέπει να προσαρμόσουμε την πολιτική μας στο πως δεν θα ενοχλήσουμε την Τουρκία.

Αντιθέτως, πρέπει να βρούμε τρόπους να εφαρμόσουμε την πολιτική μας αποτρέποντας παράλληλα την Τουρκία να εφαρμόσει τις απειλές της. Εδώ θα πρέπει να θυμίσω ότι η Τουρκία κατά καιρούς απειλεί με διάφορα casusbelli. Είχε απειλήσει και την Κύπρο σε περίπτωση εντάξεώς της στην ΕΕ. Μάλιστα τις απειλές είχε υιοθετήσει το 2001 και ο θεωρούμενος ως μετριοπαθής υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Ισμαήλ Τζεμ.

Είχε επί λέξει αναφέρει ότι -«εάν ενταχθεί η Νότια Κύπρος στην ΕΕ, η Τουρκία θα αντιδράσει με κάθε μέσο». Η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ από το 2004 και δεν έγινε κανένας πόλεμος.

-Η οικονομική κρίση εκτιμάτε ότι θα πρέπει να πάει πίσω το εξοπλιστικό πρόγραμμα που η χώρα είχε στα σκαριά;

-Είναι πολύ νωρίς να πούμε ποιες θα είναι οι συνέπειες του κορονοϊού. Δεν έχουμε δει το τέλος της επιδημίας, δεν ξέρουμε πότε θα έχουμε φάρμακο για τους ασθενείς ή εμβόλιο για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Δεν ξέρουμε ούτε εάν το καλοκαίρι θα σταματήσει η επιδημία ούτε εάν αποκτούν μακροχρόνια ανοσία όσοι ασθένησαν.

Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι βρισκόμαστε ενώπιον τεράστιας οικονομικής κρίσεως σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό θα επηρεάσει εκ των πραγμάτων τα πάντα.