12 υπέροχα τραγούδια του Μάριου Τόκα που «έφυγε» από κοντά μας πριν από 12 χρόνια

Ο Κύπριος συνθέτης από τη ζωή στις 27 Απριλίου του 2008.

Από το 1978, όταν έκανε την πρώτη εμφάνισή του στο ελληνικό μουσικό στερέωμα με τα «Τραγούδια της παρέας», ο Μάριος Τόκας υπήρξε μια πραγματική «μηχανή» παραγωγής επιτυχιών. Κομμάτια του ερμήνευσαν τα μεγαλύτερα ονόματα του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού, από τον Μανώλη Μητσιά ως τον Δημήτρη Μητροπάνο κι από την Χάρις Αλεξίου ως την Δήμητρα Γαλάνη. \

Όποιο δρόμο και να πάρω
Μουσική: Μάριος

Αν δεν γεννηθείς αστέρι
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Φίλιππος Γράψας
Τραγουδά η Κατερίνα Κούκα

Το σημάδι
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος
Τραγουδά ο Γιάννης Πάριος

Μια στάση εδώ
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Φίλιππος Γράψας
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος

Μια βροχή
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Ευγενία Ασλανίδη
Τραγουδά ο Πασχάλης Τερζής

Μια στάση εδώ
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Φίλιππος Γράψας
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος

Θάλασσες
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος

Ξεχασμένη αποσκευή
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Ανδρέας Νεοφυτίδης
Τραγουδά η Χαρούλα Αλεξίου

Εξαρτάται
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Ανδρέας Νεοφυτίδης
Τραγουδά η Χάρις Αλεξίου

Ο Αλήτης
Μουσική – Στίχοι: Μάριος Τόκας
Τραγουδά ο Μανώλης Μητσιάς

Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Φίλιππος Γράψας
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος

Η εθνική μας μοναξιά
Μουσική: Μάριος Τόκας
Στίχοι: Φίλιππος Γράψας
Τραγουδά ο Δημήτρης Μητροπάνος

Ποιος ήταν ο Μάριος Τόκας
Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου του 1954 στη Λεμεσό της Κύπρου όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρήκε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει, η περίοδος εκείνη τον σημάδεψε βαθιά και έγινε πηγή έμπνευσης για κάποια από τα έργα του.
Μετά το τέλος του πολέμου, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο, από όπου, μάλιστα, αποφοίτησε με «Άριστα».

Στην ελληνική δισκογραφία εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1978. Ο πρώτος του δίσκος, με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά, είχε τίτλο «Τα Τραγούδια της Παρέας». Ακολούθησαν συνεργασίες με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού: Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Θέμης Αδαμαντίδης, Στέλιος Διονυσίου, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα, Βασίλης Σκουλάς κ.ά. Οι επιτυχίες διαδέχονταν η μία την άλλη και η μουσική του απλώθηκε γρήγορα και ταξιδεύε παντού, όπου υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν το καλό ελληνικό τραγούδι. Τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα Λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», «Μια στάση εδώ», φέρνουν την απόλυτη καθιέρωση στο μουσικό στερέωμα.
Σταθμός στη μουσική διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν μελοποιημένα το 1981 με το γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά». Ακολούθησαν μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Τεύκρου Ανθία, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Μιχάλη Πασιαρδή, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Ναζίμ Χικμέτ κ.ά.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επιμέλεια θεατρικών, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο όπως «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Θερμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, «Η αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλη κ.ά. Επίσης σημαντική και παρουσία του στην δημιουργία παιδικών τραγουδιών όπως το «Άρες μάρες κουκουνάρες» σε στίχους του Φώντα Λάδη, το «Ένα δέντρο που το λένε Νικόλα» του Δ. Ποταμίτη κ.ά.
Το 1996, ο Μάριος Τόκας επισκέφθηκε το Άγιον Όρος. Συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα του μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη που βρήκε και μελέτησε εκεί, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε, μεταξύ άλλων, στον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης των Αθηνών, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης και στο Καθεδρικό Ναό του Αγίου Μαρτίνου στη Μπρατισλάβα.

Αφιέρωσε μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο. Τραγούδια του όπως τα «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα», σε στίχους της Τουρκοκύπριας Νεσιέ Γιασίν, σημάδεψαν την καρδιά του Κυπριακού λαού. Για την προσφορά του στον κυπριακό πολιτισμό, το 2001 έλαβε, από τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, με το «Μετάλλιο Εξαίρετης Προσφοράς» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για την προσφορά του στον κυπριακό πολιτισμό, έλαβε, μεταξύ άλλων, και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης».

Ο Μάριος Τόκας ζούσε στην Αθήνα και ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου, με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρά, τον Κωστή και τον Άγγελο.
Έφυγε από τη ζωή στις 27 Απριλίου του 2008, ξημερώματα του Πάσχα, χωρίς να προλάβει να εκδώσει έργα του που αγάπησε πολύ και βρίσκονται σε παρτιτούρες και ηχογραφήματα στο αρχείο της οικογένειάς του. Μετά το θάνατό, κυκλοφόρησαν δύο δίσκοι με ανέκδοτα τραγούδια του, ο «Ήλιος Κόκκινος» (2012), με τις φωνές των Δημήτρη Μητροπάνου, Γιάννη Πάριου, Γιάννη Κότσιρα και Πασχάλη Τερζή και ο δίσκος με τίτλο «Τραγούδια που ζουν λαθραία» (2017) και ερμηνευτή τον Μίλτο Πασχαλίδη.