Το φαινόμενο που κάνει τα ψέματα να μοιάζουν με αλήθεια. Χωρίς να το καταλάβεις ποτέ.
Δεν χρειάζεται να είναι αλήθεια για να το πιστέψεις. Αρκεί να το έχεις ακούσει αρκετές φορές. Αυτή είναι η βάση ενός από τα πιο ύπουλα φαινόμενα της ανθρώπινης ψυχολογίας: το “Illusory Truth Effect” — ή αλλιώς, η ψευδαίσθηση της αλήθειας.
Πρωτοπαρατηρήθηκε το 1977, όταν μια ομάδα φοιτητών κλήθηκε να κρίνει την ορθότητα διάφορων άγνωστων πληροφοριών. Όσες επαναλήφθηκαν, κρίθηκαν πιο πιθανές, πιο γνώριμες, άρα… πιο αληθινές. Όχι επειδή ήταν σωστές. Επειδή ήταν οικείες.
Η δύναμη του φαινομένου είναι τόσο ισχυρή, που σε επόμενες μελέτες, οι συμμετέχοντες πίστευαν ψέματα ακόμα κι όταν
Το ακόμα πιο τρομακτικό; Το φαινόμενο λειτουργεί ακόμα κι αν σε προειδοποιήσουν εκ των προτέρων ότι πρόκειται για ψέμα. Η επανάληψη κερδίζει. Όχι η λογική.
Δεν πρόκειται για ακαδημαϊκή θεωρία. Το φαινόμενο έχει εφαρμογές σε προπαγάνδα, ψευδείς ειδήσεις, διαφημίσεις, ακόμα και θρησκευτικό φανατισμό. Όσο περισσότερο ένα ψέμα ανακυκλώνεται, τόσο πιο πολύ το κοινό το “νιώθει” αληθινό. Και κάπου εκεί, ο νους χάνει την κρίση του.
Σε έρευνες, συμμετέχοντες παραδέχτηκαν ως αλήθεια φράσεις όπως «το σάρι είναι η παραδοσιακή φούστα των Σκοτσέζων». Παρότι ήξεραν πως η σωστή λέξη είναι “κιλτ”, η επανάληψη του λάθους το μετέτρεψε σε γνώριμο μοτίβο. Άρα, το μυαλό τους το θεώρησε… πιο πιθανό.
Η “ψευδαίσθηση της αλήθειας” είναι το όπλο όσων επενδύουν στο πλήθος, όχι στην ακρίβεια. Όσων φωνάζουν πολύ, επαναλαμβάνουν με πάθος και ελπίζουν πως το κοινό θα εξαντλήσει την άμυνά του και θα παραδοθεί στο γνώριμο, έστω κι αν είναι λάθος.
Μπορείς να το αποφύγεις; Δύσκολα. Όπως δείχνουν τα πειράματα, ούτε η ευφυΐα ούτε η γνώση σε προστατεύουν. Αντιθέτως, όσο πιο σίγουρος είσαι, τόσο πιο ύπουλα λειτουργεί το φαινόμενο.
Γιατί τελικά, η αλήθεια δεν χρειάζεται να είναι σωστή. Αρκεί να έχει ειπωθεί πολλές φορές.
Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Αθλητικά
- Μπακς: Απογοητευμένος ο Αντετοκούνμπο (video)
- Η Θύρα 7 έκανε επίθεση στους “βόθρους της ενημέρωσης”
- Δεν υπάρχουν αυτά που κάνει ο Βαγγέλης Παυλίδης!
- Βιτόρια Γκιμαράες – Μπενφίκα 0-3: Κορυφή με πρωταγωνιστή τον Παυλίδη (video)
- Λας Πάλμας - Ατλέτικο 1-0: Την τσάκισε στο φινάλε
- Μεγάλο πλήγμα για την Μπαρτσελόνα: Τρεις εβδομάδες εκτός ο Λεβαντόβσκι σην πιο κρίσιμη καμπή της σεζόν!
- Υπάρχει έξτρα λόγος! Για αυτό θέλει τη δεύτερη θέση ο ΠΑΟΚ
- Κύπρος: Νεκρός 22χρονος στη Λευκωσία – Καταπλακώθηκε από πάσσαλο σε στήσιμο του εθίμου «λαμπρατζιά»
- Ολυμπιακός θρύλος του σπριντ κάνει σκόνη τους γονείς σε σχολική αθλητική γιορτή
- Η Γουέστ Χαμ τίμησε τον Ντίλαν Τομπίδη
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Sportime
- Η Θύρα 7 έκανε επίθεση στους “βόθρους της ενημέρωσης”
- Δεν υπάρχουν αυτά που κάνει ο Βαγγέλης Παυλίδης!
- Grand Hotel: Τότε επιστρέφει στον ANT1 μετά το τέλος του για το Πάσχα
- Η ατάκα του Μεντιλίμπαρ που δείχνει το μέλλον
- Το ταξίδι μνήμης που κάνει κάθε μέρα εδώ και 7 χρόνια ένας 72χρονος για τη σύζυγό του…
- Χριστός Ανέστη!!! – Η Ανάσταση του Χριστού μας χάρισε το πιο εκπληκτικό νόημα στη ζωή μας!
- Διάβαζε τις ατάκες του από τα δέντρα και τις κοιλιές των συμπρωταγωνιστών του και έγινε θρύλος
- Στα… κόκκινα τα ντέρμπι στην Ευρώπη με ειδικά στοιχήματα!
- Εορτολόγιο Κυριακή του Πάσχα 20 Απριλίου: Η Ανάσταση του Κυρίου!
- Το φαινόμενο που κάνει τα ψέματα να μοιάζουν με αλήθεια. Χωρίς να το καταλάβεις ποτέ.
- Τελευταία Νέα Sportime
- Το φαινόμενο που κάνει τα ψέματα να μοιάζουν με αλήθεια. Χωρίς να το καταλάβεις ποτέ.
- Στα… κόκκινα τα ντέρμπι στην Ευρώπη με ειδικά στοιχήματα!
- Η ατάκα του Μεντιλίμπαρ που δείχνει το μέλλον
- Διάβαζε τις ατάκες του από τα δέντρα και τις κοιλιές των συμπρωταγωνιστών του και έγινε θρύλος
- Εορτολόγιο Κυριακή του Πάσχα 20 Απριλίου: Η Ανάσταση του Κυρίου!
- Grand Hotel: Τότε επιστρέφει στον ANT1 μετά το τέλος του για το Πάσχα
- Η Θύρα 7 έκανε επίθεση στους “βόθρους της ενημέρωσης”
- Δεν υπάρχουν αυτά που κάνει ο Βαγγέλης Παυλίδης!
- Το ταξίδι μνήμης που κάνει κάθε μέρα εδώ και 7 χρόνια ένας 72χρονος για τη σύζυγό του…
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Αθλητικά
- Πλήγμα στην Μπαρτσελόνα με Λεβαντόφσκι
- Λαμία: Γενική είσοδος 10 ευρώ με Βόλο
- Τελευταίο χαρτί για τη Μίλαν κόντρα στην Αταλάντα, απειλή για τη Ρεάλ στη Μαδρίτη η Μπιλμπάο του Βαλβέρδε
- Μπάγερν Μονάχου: Ο Κέιν περιμένει τον τίτλο
- Ποιο σενάριο δίνει την Premier League στη Λίβερπουλ από την 33η αγωνιστική…
- Με λιακάδα το σούβλισμα του αρνιού – Στους 26 βαθμούς η θερμοκρασία
- Προγνωστικά στοιχήματος: Έτοιμη για το… μπαμ στο 3.40
- Άντονι: «Είμαι ευγνώμων στον Τεν Χαγκ...»
- NBA: Τα αποτελέσματα της ημέρας στο Gazzetta
- Προγνωστικά στοιχήματος: Καλό Πάσχα μέχρι το 3.30
