Τι πληθυσμό θα είχε η Ελλάδα σήμερα αν δεν υπήρχε η Ισπανική γρίπη το 1918;

14:10 31/3/2025 - Πηγή: Sportime

Το φθινόπωρο του 1918, η Ελλάδα – όπως και σχεδόν κάθε άλλη χώρα του πλανήτη – βρέθηκε στο έλεος μιας επιδημίας που δεν προερχόταν από κάποιον στρατό ή πολιτική δύναμη, αλλά από έναν αόρατο, φονικό ιό. Η Ισπανική γρίπη δεν είχε καμία απολύτως σχέση με την Ισπανία, απλώς εκεί καταγράφηκαν πρώτες ελεύθερα οι ειδήσεις για τη μετάδοσή της. Ο υπόλοιπος κόσμος, ακόμα βυθισμένος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο,

αποσιωπούσε την πανδημία για να μη διαταραχθεί το ηθικό των στρατιωτών και των λαών. Όταν όμως το κύμα έφτασε στην Ελλάδα, η αποσιώπηση δεν είχε καμία σημασία. Ο θάνατος είχε ήδη έρθει.

Η Ισπανική γρίπη χτύπησε την Ελλάδα σε μια εποχή που ο πληθυσμός ήταν εξαντλημένος από τον πόλεμο, τη φτώχεια και τις διαδοχικές επιστρατεύσεις. Η πανδημία εκτιμάται πως στοίχισε τη ζωή σε περίπου 150.000 ανθρώπους στη χώρα, ένα νούμερο συγκλονιστικό αν σκεφτεί κανείς ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας τότε ήταν λίγο πάνω από 5 εκατομμύρια. Πρακτικά, σχεδόν το 3% του πληθυσμού αφανίστηκε μέσα σε λίγους μήνες.

Η γρίπη δεν χτύπησε αδιακρίτως. Οι πιο ευάλωτες ηλικιακές ομάδες – αλλά και οι πιο ζωτικές για τη μελλοντική ανάπτυξη – ήταν νέοι ενήλικες και εγκυμονούσες γυναίκες. Αυτό σημαίνει ότι πέρα από τους άμεσους θανάτους, χάθηκε και ένα τεράστιο ποσοστό μελλοντικών γεννήσεων. Στρατιώτες που δεν πρόλαβαν να γυρίσουν, νεαρές γυναίκες που δεν πρόλαβαν να κάνουν οικογένεια, κοινότητες ολόκληρες που έχασαν τους παραγωγικούς τους πυλώνες.

Αν υπολογίσει κανείς τη μείωση του πληθυσμού και των γεννήσεων που προκάλεσε το πρώτο κύμα και τη «σκιά» που άφησε πίσω του στις δεκαετίες που ακολούθησαν, τα νούμερα αρχίζουν να αλλάζουν ριζικά. Σύμφωνα με δημογραφικές προσεγγίσεις, η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε τουλάχιστον 1,5 έως 2 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους σήμερα, αν η Ισπανική γρίπη δεν είχε ποτέ φτάσει στα εδάφη της. Αυτό θα σήμαινε όχι μόνο μεγαλύτερο συνολικό πληθυσμό, αλλά και διαφορετικές πληθυσμιακές ισορροπίες σε πολλές περιοχές της χώρας.

Η απώλεια αυτή έγινε ακόμα πιο τραγική καθώς η χώρα, αντί να μπορέσει να ανακάμψει πληθυσμιακά, μπήκε αμέσως σε νέες περιπέτειες: Μικρασιατική Εκστρατεία, Καταστροφή, Προσφυγικό, Δικτατορίες, Παγκόσμιος Πόλεμος, Εμφύλιος. Η Ισπανική γρίπη υπήρξε το πρώτο ντόμινο που άνοιξε μια αλυσίδα από ιστορικά τραύματα, η επίδραση των οποίων διαμόρφωσε τον ελληνικό 20ό αιώνα.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords