Τι ήταν τα περιστέρια κατάσκοποι, που ήταν σαν drones πριν από τα drones

Τα περιστέρια κατάσκοποι ήταν μια απίστευτη εφεύρεση του Γερμανού φαρμακοποιού Γιούλιους Νόιμπρονερ στις αρχές του 20ού αιώνα. Εκπαίδευσε οικόσιτα περιστέρια να πετούν με ειδικά κατασκευασμένες φωτογραφικές μηχανές στο στήθος, ενεργοποιούμενες με πνευματικό χρονοδιακόπτη. Οι φωτογραφίες που έφερναν πίσω αποκάλυπταν πόλεις από τον ουρανό, με τρόπο που κανείς δεν είχε ξαναδεί.

Ο Νόιμπρονερ χρησιμοποιούσε τα περιστέρια και για ταχυδρομικές παραδόσεις φαρμάκων. Η ιδέα του για την αεροφωτογράφηση γεννήθηκε όταν ένα περιστέρι

Η πρώτη του αίτηση για πατέντα απορρίφθηκε. Το γραφείο ευρεσιτεχνίας δεν πίστευε πως τα περιστέρια μπορούν να σηκώσουν μηχανή. Τελικά πείστηκαν, όταν τους έφερε τις φωτογραφίες. Το 1908, η εφεύρεση εγκρίθηκε, και ο ίδιος ξεκίνησε να τις εκθέτει σε μεγάλες διοργανώσεις όπως η Φωτογραφική Έκθεση της Δρέσδης.

Τα περιστέρια πετούσαν σε ευθεία, σε ύψος περίπου 100 μέτρων. Η φωτογραφική μηχανή, δεμένη με αλουμινένιο θώρακα, τραβούσε μία ή περισσότερες λήψεις με καθυστέρηση. Κάποιες κάμερες είχαν και δύο φακούς, μπρος-πίσω, για πανοραμικά. Κάποιες «έπιαναν» και τα φτερά του ίδιου του περιστεριού μέσα στο πλάνο.

Ο Γερμανικός στρατός δοκίμασε τη μέθοδο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι φωτογραφίες είχαν υψηλή ευκρίνεια και τα πουλιά δεν επηρεάζονταν από τις εκρήξεις. Όμως η αλματώδης πρόοδος των αεροπλάνων και των αεροφωτογραφιών έκανε τελικά τα περιστέρια παρωχημένα.

Η ιδέα αναβίωσε λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Ελβετό ωρολογοποιό Κριστιάν Μισέλ, που έφτιαξε κάμερες βάρους 70 γραμμαρίων. Τοποθετήθηκαν σε περιστέρια του ελβετικού στρατού, όμως η μαζική παραγωγή απέτυχε. Παρήχθησαν μόνο 100 κομμάτια, πολλά από τα οποία σώζονται σε μουσεία.

Υπάρχουν μαρτυρίες ότι και η CIA αξιοποίησε την τεχνική. Κατασκεύασε ειδική φωτογραφική μηχανή με μπαταρία, ειδικά σχεδιασμένη για περιστέρια. Το πρόγραμμά της παρέμεινε απόρρητο. Φημολογείται ότι χρησιμοποιήθηκε έως και τη δεκαετία του 1970, με αποστολές σε εχθρικές περιοχές.

Στη Γερμανία, κυκλοφόρησαν ακόμη και παιδικά παιχνίδια με φιγούρες στρατιωτών που κρατούν περιστέρια εξοπλισμένα με κάμερες. Οι στρατιώτες τα έστελναν από το μέτωπο, ενώ σκυλιά εκπαιδεύονταν να τα απελευθερώνουν πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Κάμερες που «τραβούσαν» μία φωτογραφία κάθε πέντε λεπτά.

Στο Μουσείο Κατασκοπείας στην Ουάσιγκτον υπάρχει ειδική αίθουσα αφιερωμένη στα περιστέρια φωτογράφους. Ορισμένες από τις κάμερές τους ήταν τόσο μικρές, που η τεχνολογία τους ξαναχρησιμοποιήθηκε χρόνια μετά σε drones ή καταγραφικά σε ζώα όπως γεράκια και γάτες.

Στις αρχές του 21ου αιώνα, καλλιτέχνες και ερευνητές έκαναν ξανά πειράματα με περιστέρια και κάμερες, χρησιμοποιώντας πλέον ψηφιακές συσκευές. Το BBC το 2004 τοποθέτησε κάμερες σε αρπακτικά πουλιά και μετέδιδε εικόνες από τον αέρα. Τα φτερά των πουλιών είχαν γίνει πάλι τα μάτια του ανθρώπου.

Η κληρονομιά του Νόιμπρονερ βρίσκεται σήμερα σε μουσεία της Γερμανίας και της Ελβετίας. Ο άνθρωπος που έκανε τα περιστέρια φωτογράφους, έζησε για να δει την εφεύρεσή του ξεχασμένη. Όμως κάποιες από τις λήψεις του υπάρχουν ακόμη, σαν φευγαλέα βλέμματα του ουρανού πάνω σε καρτ-ποστάλ.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.