Τι έκαναν οι αρχαίοι Έλληνες για να φέρουν πίσω τους πεθαμένους, στο τραπέζι με τους ζωντανούς;

13:16 5/6/2025 - Πηγή: Sportime

Πριν ακουμπήσουν το ποτήρι στα χείλη τους, πριν αρχίσουν το φαγοπότι, έσκυβαν ελαφρά και άφηναν λίγες σταγόνες να πέσουν στο έδαφος. Όχι από αφηρημάδα. Από σεβασμό. Το έκαναν σιωπηλά, σχεδόν ιερά. Μια σπονδή, μια μικρή ροή κρασιού, μελιού ή νερού, που δεν πήγαινε ούτε στη γη ούτε στον ουρανό. Πήγαινε σε εκείνους που δεν βρίσκονταν πια εκεί. Στους φίλους που έλειπαν. Στους συγγενείς που πέθαναν. Σε όσους ήθελαν να νιώσουν κοντά. Για τους αρχαίους Έλληνες, αυτή ήταν η χειρονομία που έφερνε τον νεκρό στο τραπέζι των ζωντανών.

Η τελετουργία της σπονδής ήταν διαδεδομένη όχι

μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αίγυπτο, στη Ρώμη, και αναφέρεται ακόμα και στη Βίβλο. Όμως στην ελληνική συνείδηση, δεν ήταν απλώς προσφορά προς τους θεούς. Ήταν τρόπος να δηλωθεί ότι κάποιος που λείπει δεν ξεχάστηκε. Δεν έπρεπε να φαγωθεί το φαγητό, ούτε να δοθεί η πρώτη γουλιά στο στόμα, αν δεν γινόταν πρώτα η σπονδή.

Στην Ιλιάδα, πριν από μάχες ή μετά από απώλειες, οι ήρωες ρίχνουν κρασί στη γη και κάνουν επίκληση. Όχι μόνο στον Δία και στους θεούς, αλλά και στους νεκρούς τους. Στην Οδύσσεια, ο Οδυσσέας ρίχνει σπονδές για να μπορέσει να επικοινωνήσει με τις ψυχές στον κάτω κόσμο. Όλα γίνονται μέσα από το κρασί, τη στάχτη, τη γη και το νερό. Δεν χρειάζεται λέξη. Μια κίνηση αρκεί.

Αυτό που σήμερα στη σύγχρονη κουλτούρα λέμε «pour one out for the homies» έχει βαθιές ρίζες. Είναι η ίδια πράξη με άλλα λόγια. Η επιθυμία να πεις “σε θυμάμαι”, “είσαι εδώ”, “δεν ξεχνιέσαι”, ακόμα κι αν το ποτήρι το κρατάς μόνος σου.

Οι αρχαίοι δεν ήθελαν να αποχαιρετήσουν τους νεκρούς τους. Ήθελαν να τους κρατήσουν. Και τους κράτησαν, με κρασί που δεν ήπιαν.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords