Τα έργα του υπάρχουν σε Κρήτη, Αίγυπτο, Κύπρο και Άγιο Όρος. Αλλά δεν ξέρουμε ούτε πότε γεννήθηκε, ούτε πότε πέθανε, ούτε αν ήταν καν ζωγράφος.

15:18 5/6/2025 - Πηγή: Sportime

Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιος πραγματικά ήταν ο Ιωάννης Κορνάρος. Τα ίχνη του ξεκινούν από την Κρήτη του 18ου αιώνα και χάνονται ανάμεσα σε μοναστήρια, εικόνες χωρίς χρονολογία και υπογραφές που μοιάζουν να μη θέλουν να πουν την αλήθεια. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι γεννήθηκε γύρω στο 1745, απλώς επειδή το 1770 υπέγραψε ένα έργο δηλώνοντας ότι είναι 25 ετών. Πέρα από αυτό, σιωπή. Ούτε γονείς, ούτε μέρος γέννησης, ούτε σπουδές, ούτε βέβαιος τόπος θανάτου.

Τον συναντάμε στο Σινά, στη μονή της Αγίας Αικατερίνης,

να επεμβαίνει πάνω σε παλιές εικόνες. Άλλες φορές προσθέτει λεπτομέρειες, άλλες αλλάζει τις ημερομηνίες, και σε κάποιες διαγράφει ή διορθώνει ονόματα άλλων καλλιτεχνών. Δεν ξέρουμε αν το έκανε από αλαζονεία, από άγνοια, ή αν του είχε ανατεθεί συντηρητικό έργο. Το σίγουρο είναι ότι άφησε ίχνος ισχυρό. Όχι τόσο με το όνομά του, αλλά με την αισθητική του παρέμβαση. Ένα ιδιαίτερο υβρίδιο βυζαντινού, φραγκολεβαντίνικου και σχεδόν λαϊκού ύφους.

Από το 1787 και μετά, βρίσκεται στην Κύπρο. Μέσα σε 25 χρόνια ζωγραφίζει σε μονές, ναούς, σπίτια και εργαστήρια. Οι εικόνες του κοσμούν τη Λευκωσία, τη Λάρνακα, τη Λεμεσό, τα Πάνω Πλάτρες, τις Κέδαρες της Πάφου. Ζωγραφίζει την Παναγία, τον Ιησού, τους αποστόλους, ακόμα και επεισόδια από την Καινή Διαθήκη που δεν απεικονίζονταν συχνά. Δημιουργεί και μικρογραφίες – μία τουλάχιστον σε σιναϊτικό κώδικα του 1784. Όλα αυτά εν μέσω Οθωμανικής διοίκησης, σε ένα νησί που τότε δεν παρείχε ούτε ασφάλεια, ούτε πλούτο.

Στον Άθω έχει αφήσει ένα πολύτιμο κώδικα του 1783 στη Μονή Αγίου Παύλου. Στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, δύο από τις εικόνες του σώζονται στη Μονή Αγίου Σάββα. Στην Κρήτη, σώζονται πρώιμα έργα του ήδη από το 1765. Στο Μουσείο του Ζάγκρεμπ, υπάρχει μία Γέννηση του Χριστού που του αποδίδεται. Το εντυπωσιακό είναι πως σε πολλές περιπτώσεις, οι χρονολογίες και οι υπογραφές στις εικόνες διαφέρουν, αφήνοντας υποψίες ότι δεν ήθελε να ξέρει κανείς ούτε τι έκανε, ούτε πότε το έκανε.

Οι μαθητές του, πάντως, υπήρχαν. Μια εικόνα της Αγίας Παρασκευής στη Λευκωσία, το 1806, φέρει την υπογραφή «χειρ των μαθητών Κορνάρου». Άρα δεν ήταν περιθωριακός. Είχε γύρω του κύκλο. Είχε αναγνώριση. Είχε επιρροή. Και όμως, ακόμη και η ημερομηνία θανάτου του παραμένει άγνωστη. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι το 1821 –σύμφωνα με ένα έγγραφο του 19ου αιώνα– ζούσε ακόμη. Και τότε σβήνει το ίχνος του.

Δεν γνωρίζουμε αν ήταν πραγματικός καλόγερος ή απλώς δούλευε σε μονές. Δεν ξέρουμε αν έμαθε κάπου ζωγραφική ή ήταν αυτοδίδακτος. Δεν είμαστε καν σίγουροι αν όλες οι εικόνες που του αποδίδονται είναι δικές του. Το μόνο βέβαιο είναι πως, παρά την ανωνυμία και τη φθορά του χρόνου, το χέρι του Ιωάννη Κορνάρου συνεχίζει να φαίνεται σε εικονοστάσια, μοναστήρια, ναούς και μουσεία σε τρεις χώρες, δύο ηπείρους και τέσσερις αιώνες.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords